BỆNH THIẾU VITAMIN A Ở TRẺ EM

Bệnh khô mắt do thiếu vitamin A là một bệnh thiếu dinh dưỡng thường gặp ở trẻ dưới 3 tuổi. Là nguyên nhân chính gây mù lòa cho trẻ em trước đây và hiện nay vẫn là mối đe dọa lớn cho trẻ em các nước đặc biệt là các nước đang phát triển.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BỆNH THIẾU VITAMIN A Ở TRẺ EM BỆNH THIẾU VITAMIN A Ở TRẺ EMMục tiêu1. Trình bày được nguồn cung cấp, vai trò và chuyển hóa của vitamin A trong cơthể2. Trình bày được dịch tễ học của thiếu vitamin A ở thế giới và nước ta.3. Xác định được nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây nên bệnh4. Mô tả các biểu hiệu lâm sàng của bệnh.5. Chọn lựa được các phương pháp điều trị, hướng dẫn các bà mẹ phát hiện bệnhsớm và tuyên truyền các biện pháp phòng bệnhBệnh khô mắt do thiếu vitamin A là một bệnh thiếu dinh dưỡng thường gặp ở trẻdưới 3 tuổi. Là nguyên nhân chính gây mù lòa cho trẻ em trước đây và hiện nayvẫn là mối đe dọa lớn cho trẻ em các n ước đặc biệt là các nước đang phát triển.Đây là bệnh có tính chất xã hội liên quan đến tình trạng vệ sinh, chế độ ăn của trẻem.1. Chuyển hóa và vai trò sinh lý của vitamin A trong cơ thể1.1. Nguồn cung cấp vitamin AVitamin A có trong thức ăn từ 2 nguồn- Retinol : chỉ có trong thức ăn động vật đặc biệt là gan cá thu, sữa, trứng, dễ hấpthu.- Thức ăn thực vật có nhiều tiền vitamin A (sắc tố carotenoide), khi vào cơ thểchuyển thành vitamin A. Khó hấp thu hơn 6 lần so với Retinol. Trong nhóm nàythì b carotene có hoạt tính sinh học gấp 2 lần các caroténoide khác. Các rau màuxanh đậm, các loại củ, quả màu da cam có chứa nhiều b carotene: rau ngót, càchua, cà-rốt.Vitamin A và các caroténoide rất nhạy cảm với oxy trong không khí và ánh sáng,bền vững với nhiệt độ vừa phải, tan trong chất béo, không tan trong n ước, tích lũytrong tế bào mỡ của gan nhưng trong thịt và mỡ gia súc thì không đáng kể.1.2. Chuyển hóa vitamin AVitamin A được hấp thu qua ruột non nhờ mỡ, muối mật, và dịch tụy. Phần lớnvitamin A được vận chuyển tới gan và tích lũy ở gan dưới dạng ester trong các tếbào mỡ. Khoảng 80% vitamin A trong thức ăn được hấp thu trong đó 60% tích lũyở gan, 40% nhanh chóng chuyển hoá và bài tiết theo phân và nước tiểu. Ở ngườibình thường dự trữ ở gan chiếm khoảng 90% lượng vitamin A trong cơ thể. Khi rakhỏi gan, ester retinin thủy phân thành retinol, kết hợp với một protein đặc hiệu:protein gắn retinol (retinol binding protein: RBP). RBP được tổng hợp ở gan vàchỉ giải phóng vào máu dưới dạng kết hợp RBP-Retinol. RBP vận chuyển retinoltừ gan tới các cơ quan đích. Khi thiếu vitamin A, giải phóng RBP bị ức chế,retinol và RBP trong huyết thanh bị giảm. Thiếu kẽm có liên quan đến chuyển hóavitamin A và cản trở sự oxy hóa ở võng mạc.1.3. Vai trò của vitamin A trong cơ thể- Vitamin A có tác dụng góp phần trong quá tr ình tăng trưởng. Thiếu vitamin A sẽlàm cho trẻ chậm lớn.- Ở mắt, vitamin A kết hợp với một protein để tổng hợp Rhodopsin cần cho sựnhìn khi thiếu ánh sáng. Do đó biểu hiện sớm của bệnh là quáng gà: giảm khảnăng nhìn trong bóng tối.- Vitamin A cần thiết cho quá trình biệt hoá các tổ chức biểu mô, khi thiếuvitamin A sự sản xuất các niêm dịch bị giảm, da khô và sừng hoá các niêm mạcphế quản, dạ dày, ruột.. Biểu mô giác mạc, kết mạc và và ống dẫn các tuyến lệ bịsừng hoá dẫn đến bệnh khô mắt. Từ kết mạc, sự sừng hóa lan sang giác mạc gây ranhuyễn giác mạc.- Vitamin A tham gia vào quá trình đáp ứng miễn dịch. Tỷ lệ mắc bệnh ỉa chảy,và viêm đường hô hấp ở trẻ thiếu vitamin A nhiều hơn ở trẻ bình thường. Vì thếngười ta gọi vitamin A là vitamin chống nhiễm khuẫn.- Phòng ngừa ung thư nhưng chưa rõ ràng.1.4. Nhu cầu viatamin A: thay đổi theo lứa tuổi và giới hoặc tình trạng của phụnữ.Đối với trẻ < 1 tuổi là 300 mg / ngày.Phụ nữ cho con bú nhu cầu cao nhất là 850mg / ngày.Trong cơ thể, cứ 2mg bCaroten cho1 mg Retinol. Sự hấp thu Caroten ở ruột nonkhông hoàn toàn, khoảng 1/3. Như vậy cần có 6mg Caroten để có 1mg Retinol;đối với các Carotenoid khác là 12mg .1 đơn vị quốc tế (UI) tương đương 0,3mg Retinol kết tinh.2. Dịch tễ học- Theo Tổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG) hàng năm có trên 500.000 trẻ em bị mùdo thiếu vitamin A và 2/3 số đó đã chết. Ngoài ra có 6 - 7 triệu trẻ em bị thiếuvitamin A ở mức độ nhẹ và vừa, số trẻ này thường dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩnhô hấp, ỉa chảy.- Ở nước ta bệnh lưu hành ở tất cả các địa phương, nhất là nơi có nền kinh tế kémvà là bệnh có ý nghĩa sức khoẻ cộng đồng. Năm 1988: trẻ < 5 tuổi bị mắc bệnh l à0.78%, trong đó tổn thương giác mạc là 0.07% và sẹo giác mạc là 0,12% cao hơnnhiều so với tiêu chuẩn của TCYTTG (0,05%). Hầu hết các trường hợp khô,nhuyễn giác mạc hoạt tính gặp ở trẻ 12-36 tháng. Trẻ 25-36 tháng mắc bệnh nhiềunhất với biểu hiệu lâm sàng nặng nhất.- Từ năm 1995-2000, nhờ chương trình phủ vitamin A toàn quốc, chúng ta đã đẩylùi được bệnh mù dinh dưỡng mà trước đây có khoảng 5-7 ngàn trẻ bị đe doạ mùvĩnh viễn do thiếu vitamin A. Tỷ lệ khô loét giác mạc hoạt tính dẫn tới mù loà từchỗ 7 lần cao hơn so với ngưỡng quy định của TCYTTG, nay giảm xuống thấphơn mức có ý nghĩa sức khoẻ cộng đồng. Hiện nay, thiếu vitamin A thể tiền lâmsàng vẫn còn cao ...