BIẾN CHỨNG THẦN KINH BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

Đái tháo đường (ĐTĐ) nếu không được kiểm soát tốt sẽ dẫn đến biến chứng mạch máu nhỏ, gây tổn thương mắt, thận và thần kinh.Tổn thương thần kinh do ĐTĐ còn được gọi là bệnh thần kinh ĐTĐ, biến chứng này có thể xảy ra ở bệnh nhân ĐTĐ típ 1 sau 5 năm hoặc ở bệnh nhân ĐTĐ típ 2 ngay thời điểm mới chẩn đoán. Tuổi càng lớn, thời gian mắc bệnh càng lâu thì càng tăng nguy cơ biến chứng thần kinh. Sau 25 năm có khoảng 60-70% bệnh nhân ĐTĐ bị biến chứng thần...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BIẾN CHỨNG THẦN KINH BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG BIẾN CHỨNG THẦN KINH BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG BS CK1 Nguyễn Thanh HảiMở đầu Đái tháo đường (ĐTĐ) nếu không được kiểm soát tốt sẽ dẫn đến biến chứng mạch máu nhỏ, gây tổn thương mắt, thận và thần kinh. Tổn thương thần kinh do ĐTĐ còn được gọi là bệnh thần kinh ĐTĐ, biến chứng này có thể xảy ra ở bệnh nhân ĐTĐ típ 1 sau 5 năm hoặc ở bệnh nhân ĐTĐ típ 2 ngay thời điểm mới chẩn đoán. Tuổi càng lớn, thời gian mắc bệnh càng lâu thì càng tăng nguy cơ biến chứng thần kinh. Sau 25 năm có khoảng 60-70% bệnh nhân ĐTĐ bị biến chứng thần kinhHệ thần kinh Não và các bộ phận khác của cơ thể liên lạc với nhau bằng các tín hiệuthần kinh, các sợi thần kinh hoạt động với nhau tạo thành hệ thần kinh. Hệ thầnkinh được chia ra bốn loại : o Thần kinh trung ương gồm não và tủy sống o Thần kinh sọ gồm các sợi thần kinh từ não đến mắt, miệng, tai, vàcác phần khác của đầu. o Thần kinh tự động gồm các dây thần kinh từ tủy sống đến phổi,tim,dạ dày, ruột, bàng quang, cơ quan sinh dục o Thần kinh ngoại biên gồm các dây thần kinh từ tủy sống đến tay, bàntay, chân và bàn chân ĐTĐ có thể gây tổn thương thần kinh sọ não, thần kinh tự động và thầnkinh ngoại biên Khi thần kinh bị tổn thương làm dẫn truyền tín hiệu thần kinh bị chậmlại hoặc sai lạc Nguyên nhân bệnh thần kinh ĐTĐ o Do nhiều yếu tố kết hợp, chủ yếu do đường huyết tăng cao o Chuyển hóa: Đường huyết cao, ĐTĐ lâu năm, mỡ máu cao, insulinthấp o Mạch máu thần kinh: tổn thương mạch máu cung cấp oxy và dưỡngchất cho thần kinh o Tự miễn: viêm dây thần kinh o Cơ học: hội chứng ống cổ tay o Di truyền o Lối sống: thuốc lá, rượu Tổn thương thần kinh ngoại biên Thần kinh ngoại biên bắt nguồn từ tủy sống đến chi phối cho tay, bàntay, chân và bàn chân Khi TKNB bị tổn thương sẽ gây triệu chứng: Tê, cảm giác châm chích,nóng rát, đau dữ dội, hoặc mất cảm giác với các kich thích đau, nóng, lạnh. Cáctriệu chứng này có thể xảy ra ở hai bên đối xứng kiểu mang găng mang vớ, hoặcchỉ ở một bên. Nếu mất cảm giác nặng, người bệnh có thể không nhận biêt khi đạpđinh, khi phỏng, khi mang giầy chặt, dễ dẫn đến biến chứng bàn chân đái tháođường. Biến dạng bàn chân do cơ bàn chân trở nên yếu, gân bị ngắn lại. Ngườibệnh cần mang các loại giày phù hợp để bảo vệ bàn chân Thần kinh vùng cổ tay bị chèn ép gây ra tê, đau, châm chích, teo cơ bàntay Tổn thương thần kinh tự động Tiêu hóa: làm cho thức ăn qua ống tiêu hóa quá nhanh hoặc quá chậm.Gây ra cảm giác đầy hơi, khó tiêu, buồn nôn, ói, táo bón hoặc tiêu chảy. Nếu tổnthương dây thần kinh chi phối dạ dày có thể gây liệt cơ dạ dày, làm thức ăn ứ đọnglâu ở dạ dày. Liệt dạ dày làm cho việc kiểm soát đường huyết trở nên khó khăn Tim mạch: gây ra tim đập nhanh hơn bình thường, sự điều chỉnh huyếtáp của cơ thể theo tư thế không còn nhanh và chính xác, làm hạ huyết áp tư thế khingười bệnh hoạt động hoặc thay đổi tư thế bất thình lình từ nằm hoặc ngồi sangđứng thẳng. Hậu quả người bệnh thấy xây xẩm, chóng mặt, có thể gây té ngã Bàng quang: gây hai nhóm triệu chứng. Bàng quang phản ứng quá mứclàm tiểu gấp, thường xuyên đi tiểu, tiểu đêm, tiểu không tự chủ. Bàng quang thầnkinh gây tiểu khó hoặc bí tiểu Cơ quan sinh dục: ở nam giới gây rối loạn cương, bất lực. Ở nữ giới gâykhô âm đạo, giảm cảm giác và ham muốn tình dục Tổn thương thần kinh sọ não Cơ mắt: thường xảy ra ở một bên, đột ngột và tồn tại trong khoảng thờigian ngắn. Gây ra nhìn đôi Cơ mặt: thường xảy ra một bên và đột ngột. Gây một bên mặt bị chảy xệxuống, xệ môi, xệ mi dưới mắt Làm sao biết tổn thương thần kinh đái tháo đường? Nếu người bệnh phát hiện mình bị các triệu chứng như vừa kể ở trên thìnên thông báo cho bác sỹ biết. Thầy thuốc sẽ hướng dẫn cho người bệnh biết cáchlàm cải thiện hoặc chặn đứng biến chứng thần kinh đái tháo đường Để xác định người ĐTĐ có bị biến chứng thần kinh hay chưa, các bác sỹdựa vào: hỏi bệnh; khám bệnh kiểm tra nhịp tim, đo huyết áp tư thế, kiểm tra hệthần kinh; làm xét nghiệm như đo điện cơ, siêu âm bàng quang… Điều trị biến chứng thần kinh ĐTĐ o Kiểm soát đường huyết cho thật tốt là biện pháp hàng đầu o Xác định nhóm thần kinh nào bị tổn thương để có điều trị thích hợp.Ví dụ: Đau: cho thuốc giảm đau như các Opioid, chống trầm cảm nhưAmitriptyline, chống co giật như Gapabantin o Tiêu hóa: ...