Biện pháp góp phần phát triển tư duy thuật toán cho học sinh thông qua dạy học nội dung hàm số tại thành phố Trà Vinh

Bài viết Biện pháp góp phần phát triển tư duy thuật toán cho học sinh thông qua dạy học nội dung hàm số tại thành phố Trà Vinh trình bày tư duy thuật toán; Thực trạng dạy và học tư duy thuật toán; Các biện pháp dạy học nhằm phát triển tư duy thuật toán cho học sinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Biện pháp góp phần phát triển tư duy thuật toán cho học sinh thông qua dạy học nội dung hàm số tại thành phố Trà Vinh KHOA HỌC CÔNG NGHỆ BIỆN PHÁP GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN TƯ DUY THUẬT TOÁN CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC NỘI DUNG HÀM SỐ TẠI THÀNH PHỐ TRÀ VINH Nguyễn Kinh Danh* ABSTRACT One of the ways to innovate Education must be mentioned is the method of teaching algorithmic thinking, in order to promote the development of learners thinking and memory. In the content of this research paper, it was conducted according to the quantitative research method in order to clearly identify the method of teaching algorithmic think- ing on the topic of functions that is more effective than the traditional method. Keywords: Teaching, teaching methods, algorithmic thinking, functions Received: 12/3/2023; Accepted: 10/04/2023; Published: 28/05/2023 1. Đặt vấn đề Theo tác giả Nguyễn Bá Kim; Khi HS làm quen Để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá – hiện với một số thuật toán như: Thuật toán cộng, trừ, nhân, đại hoá đất nước và bắt kịp sự phát triển của xã hội trong chia… các số tự nhiên, thuật toán giải phương trình bậc điều kiện bùng nổ công nghệ thông tin, ngành GD&ĐT hai,…trong quá trình giảng dạy giáo viên (GV) cần rèn phải đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) một cách luyện cho HS loại hình tư duy quan trọng, đó là TDTT. mạnh mẽ nhằm đáp ứng nhu cầu của xã hội như: năng TDTT liên hệ chặt chẽ với khái niệm thuật toán, nó là động, sáng tạo, có tính tổ chức, tính trật tự của các hành một hình thức tư duy biểu thị khả năng tiến hành các động và có ý thức suy nghĩ tìm ra giải pháp tối ưu khi hoạt toán học. giải quyết công việc. Từ khái niệm trên ta thấy muốn phát triển TDTT Ở trường phổ thông, việc tìm và vận dụng phương cho HS trong dạy học toán GV cần tổ chức, điều kh- pháp giúp học sinh (HS) đơn giản hoá cách nhìn nhận iển các hoạt động TDTT cho HS. Qua đó giúp cho HS vấn đề là hết sức cần thiết. Môn Toán có vai trò quan nắm vững các quy tắc, các bước thực hiện theo quy trình trọng, giúp HS có cơ sở cần thiết để học tốt các môn học đồng thời phát triển khả năng TDTT thông qua các hoạt khác. Vì vậy, dạy học Toán có hiệu quả sẽ quyết định động đó. đến chất lượng chung của ngành giáo dục. Toán học là 2.2. Thực trạng dạy và học tư duy thuật toán một môn khoa học suy diễn, mang tính trừu tượng cao. a) Kết quả khảo sát Cho nên, rèn luyện cho HS tính tự giác, tính tích cực, Khảo sát về tình hình vận dụng dạy và học phương sáng tạo cần rèn luyện cho HS những thao tác, cách thức pháp TDTT vào nội dung hàm số của 30 GV dạy Toán giải quyết vấn đề theo quy trình, có tính thuật toán là rất ở các trường trên địa bàn tỉnh Trà Vinh, thu được kết cần thiết. quả như sau: 2. Nội dung nghiên cứu Bảng 2.1. Tình hình vận dụng 2.1. Tư duy thuật toán (TDTT) Theo tác giả Đào Tam: Khái niệm thuật toán theo nghĩa hẹp: Thuật toán là một dãy thứ tự các thao tác được thực hiện trên một số hữu hạn các số liệu và đảm bảo sau một số hữu hạn bước sẽ đạt một kết quả nào đó. Khái niệm thuật toán theo nghĩa rộng: Thuật toán là một dãy hữu hạn các bước được thực hiện theo một thứ tự nhất định để giải quyết một nhiệm vụ nào đó. Hình 1. Biểu đồ vận dụng phương pháp TDTT Theo tác giả Nguyễn Phú Lộc; “Khái niệm thuật toán là một yếu tố của một phương thức tư duy được gọi là TDTT”. *Trường Đại học Trà Vinh 64 TẠP CHÍ KHOA HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ - SỐ 25 QUÝ II/2023 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ đặc biệt. Khái quát hoá có nhiều vấn đề bao gồm: Khái quát các tài liệu toán học, các quan hệ số lượng, khái quát phương pháp giải, … Trong giải toán, khả năng khái quát hoá có vai trò quan trọng trong việc hình thành các kiến thức hay tiến hành giải các bài toán. Từ đó khái quát hoá thành bài toán tổng quát, hoặc từ đó tìm ra được phương pháp giải b) Nhận xét: Từ các kết quả khảo sát, nhận thấy hầu bài toán tổng quát. hết các GV có vận dụng các PPDH. Tuy nhiên GV vận Đặc biệt hoá: tập cho HS biết vận dụng thao tác đặc dụng PPDH TDTT vào dạy học nội dung hàm số còn ít, biệt hoá trong quá trình dạy học giải bài tập toán, là dạy đa số GV vận dụng các PPDH tích cực khác. cho HS phương pháp tìm cách giải cho một bài toán 2.3. Các biện pháp dạy học nhằm phát triển tư duy tổng quát hoặc một bài toán khó nào đó, mà trước đó HS thuật toán cho HS chưa tìm được phương pháp để giải nó. Nói cụ thể hơn 2.3.1. Tập cho HS biết hệ thống hoá kiến thức theo là dạy cho HS cách giải bài toán bằng phương pháp đặc một trình tự xác định phù hợp với thuật toán biệt hoá: trước hết, giải bài toán cho một trường hợp đặc Theo Nguyễn Bá Kim [4]: “Hệ thống hoá là hình biệt, rồi dung phương pháp giải bài toán trong trường thức củng cố kiến thức nhằm vào việc so sánh, đối chiếu hợp đặc biệt này, để giải bài toán cho các trường hợp đặc những tri thức đ ...