Biểu thị niềm vui trong thành ngữ tiếng Việt và tiếng Anh

Thành ngữ là một đơn vị ngôn ngữ văn hóa dân gian, là nơi biểu hiện đậm nét cách diễn đạt tư duy của một dân tộc. Bài viết nhằm so sánh đối chiếu thành ngữ tiếng Việt và tiếng Anh biểu thị cảm xúc “vui” để tìm ra nét tương đồng và dị biệt của chúng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Biểu thị niềm vui trong thành ngữ tiếng Việt và tiếng AnhTAÏP CHÍ ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 21 - Thaùng 6/2014 BIỂU THỊ NIỀM VUI TRONG THÀNH NGỮ TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ANH TRẦN THẾ PHI(*)TÓM TẮT Thành ngữ là một đơn vị ngôn ngữ văn hóa dân gian, là nơi biểu hiện đậm nét cáchdiễn đạt tư duy của một dân tộc. Bài viết nhằm so sánh đối chiếu thành ngữ tiếng Việt vàtiếng Anh biểu thị cảm xúc “vui” để tìm ra nét tương đồng và dị biệt của chúng. Kết quảkhảo sát 53 thành ngữ biểu thị niềm vui của tiếng Việt và 65 thành ngữ tiếng Anh tươngứng cho thấy cả hai nhóm đều sử dụng tên các bộ phận cơ thể con người để biểu đạt sắcthái cảm xúc “vui”, đều dùng hình ảnh sống động, lối nói phóng đại và nghệ thuật sosánh. Điểm khác biệt cơ bản giữa chúng là hai ngôn ngữ dùng tên các bộ phận cơ thể đặctrưng khác nhau để mô tả cùng một loại cảm xúc cũng như đặc trưng văn hóa dân tộc.Phép đối xứng để xây dựng về bình diện cấu trúc cũng là nét khác biệt đáng kể. Từ khóa: thành ngữ, văn hóa dân gian, niềm vui, ngôn ngữ, văn hóa dân tộc.ABSTRACT The Expression of Happiness in Vietnamese and English Idioms Idioms are folklore’s language units, by which the way of a people’s thinking is deeplyand profoundly expessed. The article aims at comparing and contrasting Vietnamese andEnglish idioms expressing happiness to seek for the similarities and differences of thesetwo groups of idioms. The analysis and interpretation of 53 Vietnamese happiness-expressing idioms compared to 65 English corresponding idioms indicate that these twogroups contain the names human organs to display different levels of happiness, use vividimage, and exaggeration, and similes. The primary differences between them lie in the wayto select the names of human organs to describe the similar emotion as well as culturalcharacteristics of each nation. The use of structural symmetry also counts for the otherdistinction between Vietnamese and English idioms expressing happiness. Keywords: idioms, folklore, happiness, languages, national culture.1. ĐẶT VẤN ĐỀ (*) Ở một mức độ nào đó, thành ngữ tiếng Trong tiếng Việt, thành ngữ từ lâu đã Anh cũng có một số những đặc điểm tươngtrở thành đối tượng nghiên cứu thu hút sự đồng với thành ngữ tiếng Việt về phươngquan tâm của ngành Việt ngữ học và những diện kết cấu, nghĩa là chúng đều là nhữngliên ngành khác trên nhiều bình diện như tổ hợp cố định và bên cạnh ngữ nghĩa dongữ âm, ngữ pháp, từ vựng-ngữ nghĩa và tu sự kết hợp của các từ tạo nên thành ngữ ấy,từ học. Thành ngữ cũng được chú ý nghiên thì thành ngữ tiếng Việt và tiếng Anh cócứu cả trong văn chương và văn học dân một ý nghĩa ngoài ý nghĩa ngữ pháp đó làgian (Nguyễn Công Đức, 1996, tr. 10-11). nghĩa ẩn dụ, là nghĩa hình tượng cao. Chúng tôi tiến hành khảo sát một nhóm(*) ThS, Khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Sài Gòn 110 TRẦN THẾ PHIcác thành ngữ tiếng Việt (53 thành ngữ ) và khi phát ngôn và chúng thường không thểtiếng Anh (65 thành ngữ) biểu thị ý nghĩa được chiết tách thành các thành tố nhỏ hơnniềm vui nhằm cố gắng tìm ra nét tương hay có thể tổng hợp thành những đơn vịđồng và dị biệt của chúng, chủ yếu là về lớn hơn. Do vậy, thành ngữ được xem nhưbình diện cấu trúc ngữ nghĩa, sắc thái biểu là một hiện tượng ngôn ngữ đặc biệt. Quancảm, và nghệ thuật tu từ. Bên cạnh đó, điểm ẩn dụ của ngôn ngữ học tri nhận - màchúng tôi dùng mô hình ẩn dụ của ngôn ngữ đại diện tiêu biểu là hai nhà ngôn ngữ họchọc tri nhận để giải thích yếu tố biểu thị người Mỹ Lakoff và Johnson (1980, tr.80)cảm xúc ở những thành ngữ được khảo sát. khẳng định ẩn dụ không chỉ là một phương2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU thức tu từ trong văn chương, mà “quan VÀ NGÔN LIỆU trọng hơn là một phương tiện để hiểu và Chúng tôi phối hợp chủ yếu hai trải nghiệm bất kì một hiện tượng nào đóphương pháp: miêu tả phân tích và so sánh dưới dạng một hiện tượng khác”. Tác độngđối chiếu để thực hiện nghiên cứu này. của ẩn dụ đối với sự giải thích thành ngữ làTrước hết, chúng tôi xác lập tiêu chí của rất lớn, đặc biệt là những thành ngữ biểuđối tượng nghiên cứu, đó là thành ngữ biểu thị cảm xúc.thị niềm vui của tiếng Việt và tiếng Anh. ...