Bilirubin

Bilirubin là sản phẩm chuyển hoá của hemoglobin. Bilirubin toàn phần và bilirubin trực tiếp thường được đo để tầm soát và theo dõi bệnh gan hay đường mật Xét nghiệm này được tiến hành như thế nào ?Máu được lấy là máu tĩnh mạch hay máu mao mạch. Sau đó máu sẽ được đem quay li tâm tại phòng xét nghiệm để tách huyết tương và tế bào máu ra riêng, và bilirubin được đo từ huyết tương. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bilirubin BilirubinCác tên gọi khácBilirubin toàn phần; Bilirubin tự do;Bilirubin gián tiếp; Bilirubin li ên hợp;Bilirubin trực tiếpĐịnh nghiãBilirubin là sản phẩm chuyển hoá của hemoglobin. Bilirubin toàn phần vàbilirubin trực tiếp thường được đo để tầm soát và theo dõi bệnh gan hay đườngmậtXét nghiệm này được tiến hành như thế nào ?Máu được lấy là máu tĩnh mạch hay máu mao mạch. Sau đó máu sẽ được đemquay li tâm tại phòng xét nghiệm để tách huyết tương và tế bào máu ra riêng, vàbilirubin được đo từ huyết tương.Cần chuẩn bị gì khi làm xét nghiệm này ?Phải nhịn đói 4 giờ trước khi làm xét nghiệm. Cơ sở y tế mà bạn đến khám sẽhướng dẫn cho bạn ngưng sử dụng những thuốc có thể làm ảnh hưởng đến kết quảxét nghiệm.Những thuốc có thể làm tăng bilirubin tron g máu bao gồm :allopurinol, steroids,một số thuốc kháng sinh, thuốc kháng sốt rét, azathioprine, chlorpropamide,cholinergics, codeine, thuốc lợi tiểu, epinephrine, meperidine, methotrexate,methyldopa, ức chế men MAO, morphine, nicotinic acid, thuốc ngừa thai uống,phenothiazines, quinidine, rifampin, salicylates, sulfonamides, và theophylline.Những thuốc có thể làm giảm bilirubin gồm : barbiturates, caffeine, penicillin, vàsalicylate liều cao.Tại sao phải làm xét nghiệm nàyXét nghiệm này thường làm để xác định xem bệnh nhân có bị bệnh gan hoặc tắcnghẽn đường dẫn mật hay không.Bilirubin được chuyển hoá từ những tế bào hồng cầu già chết đi . Trong hồng cầucó chứa hemoglobin, chất này thoái hoá thành heme và globin. Heme được biếnđổi thành bilirubin, nó được albumin chuyên chở trong máu đến gan. Tại gan,thường là những bilirubin liên hợp ( gắn với ) glucuronide trước khi được bài tiếtra mật. Bilirubin liên hơợp còn gọi là bilirubin trực tiếp; còn bilirubin không liênhợp (hay bilirubin tự do) được gọi là bilirubin gián tiếp. Bilirubin toàn phần là baogồm tổng của bilirubin gián tiếp và bilirubin trực tiếp.Bilirubin liên hợp được gan bài tiết vào đường mật và dự trử ở túi mật hay đượcchuyển trực tiếp xuống ruột non. Ngoài ra, bilirubin còn được chuyển hoá bởinhững vi khuẩn ở trong ruột biến thành urobilin, là chất làm cho phân có màuvàng. Một lượng nhỏ urobilin đ ược tái hấp thu và được bài tiết ra nước tiểu, lúcnày gọi là urobilinogen.Những điều cần lưu ýCác yếu tố gây nhiễu:* Tán huyết hàng loạt do sai lần trong truyền máu, làm tăng lượng bilirubin .* Lipid máu có thể làm giảm bilirubin một cách giả tạo.* bilirubin là một chất rất nhạy cảm với ánh sáng, nên nó dễ bị phân huỷ khi cóánh sáng.Giá trị bình thường* bilirubin trực tiếp: 0 - 0.3 mg/dl* bilirubin toàn phần: 0.3 - 1.9 mg/dlGiá trị bình thường có thể thay đổi nho nhỏ tuỳ theo phòng xét nghiệm.Giá trị bất thườngVàng da là sự thay đổi màu da và kết mạc mắt, đều này xảy ra khi lượng bilirubintrong máu trên 2.5 mg/dl. Vàng da xảy ra khi hồng cầu bị huỷ quá nhanh so vớikhả năng làm việc của gan, hoặc do một số bệnh lý của gan hay do tắc nghẽn ốngdẫn mật.Nếu ống dẫn mật bị tắc nghẽn , bilirubin trực tiếp sẽ tích tụ lại và thoát vào máu.Nếu lượng bilirubin trực tiếp đủ cao, một số sẽ xuất hiện trong n ước tiểu. Chỉ cóbilirubin trực tiếp mới xuất hiện trong nước tiểu. Sự gia tăng bilirubin trực tiếpthường là do đường dẫn mật bị tắc nghẽn.Tăng bilirubin gián tiếp hay bilirubin toàn phần có thể gặp trong:* hồng cầu hình liềm* bệnh Gilberts* thiếu máu tán huyết* tán huyết ở trẻ sơ sinh* vàng da sinh lý (hiện tượng bình thường ở trẻ sơ sinh)* phản ứng truyền máu* thiếu máu do nhiễm độc* tan khối máu tụ lớnBilirubin trực tiếp tăng gặp trong những trường hợp:* Tắc ống dẫn mật* Xơ gan* Hội chứng Crigler-Najjar ( rất hiếm)* Hội chứng Dubin-Johnson ( rất hiếm)* Viêm ganCác bệnh khác cũng cần làm xét nghiệm này là:* hẹp đường mật* carcinoma ống mật* nhiễm trùng đường mật* sỏi ống mật chủ* thiếu máu tán huyết do thiếu men G6PD* bệnh não do gan* thiếu máu bất sản tuỷ vô căn* tán huyết tự miễn vô căn* thiếu máu do tán huyết miễn dịch* thiếu máu thứ phát do bất sản tuỷ* thuốc gây ra thiếu máu tán huyết miễn dịch* xuất huyết giảm tiểu cầu* bệnh Wilsons ...