Bổ sung loài Isoglossa Collina (T. Anders.) B. Hansen – Họ ô rô (Acanthaceae) cho hệ thực vật Việt Nam

Bài viết phân tích và định loại các đặc điểm của loài bổ sung cho hệ thực vật Việt Nam cũng như khóa định loại các loài thuộc Isoglossa ở Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bổ sung loài Isoglossa Collina (T. Anders.) B. Hansen – Họ ô rô (Acanthaceae) cho hệ thực vật Việt Nam33(2): 51-53 T¹p chÝ Sinh häc 6-2011 Bæ SUNG LOµI ISOGLOSSA COLLINA (T. Anders.) B. Hansen - Hä ¤ R¤ (ACANTHACEAE) CHO HÖ THùC VËT VIÖT NAM §ç V¡N HµI, D¦¥NG §øC HUYÕN ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt DENG YUN-FEI South China Botanical Garden Chi §¼ng thiÖt Isoglossa ®−îc Oersted c«ng sinh vËt (HN). §©y lµ loµi míi bæ sung cho hÖbè vµo n¨m 1854 víi loµi chuÈn lµ Isoglossa thùc vËt ViÖt Nam, n©ng sè loµi hiÖn biÕt cñaciliata. Cho ®Õn nay, theo D. J. Mabberley chi chi Isoglossa lªn 4 loµi.nµy hiÖn biÕt kho¶ng 50 loµi, ph©n bè réng kh¾ptrªn thÕ giíi [10]. Theo B. Hansen (1985) chi I. PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøUnµy ph©n bè réng rCi tõ Sikkim vµ §«ng B¾c Ên§é, Trung Quèc, b¸n ®¶o §«ng D−¬ng, T©y Khi nghiªn cøu ph©n lo¹i chi Isoglossa ëMalesia ®Õn ®¶o Ceram (In®«nªxia). ë §«ng ViÖt Nam, chóng t«i ®C ¸p dông ph−¬ng ph¸p so s¸nh h×nh th¸i ®Ó x¸c ®Þnh c¸c taxon. MÉu vËtNam ¸ chi nµy cã kho¶ng 8 loµi [2]. cña ViÖt Nam ®−îc ph©n tÝch vµ so s¸nh víi c¸c Khi nghiªn cøu c¸c mÉu vËt cña chi mÉu vËt ®C ®−îc x¸c ®Þnh cña ba Phßng tiªu b¶nIsoglossa ®−îc l−u tr÷ ë Phßng tiªu b¶n thùc vËt ë Trung Quèc còng nh− so s¸nh víi loµi chuÈncña ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt (HN) (typus) cña loµi nµy ®−îc l−u gi÷ ë V−ên thùccòng nh− so s¸nh ®Æc ®iÓm h×nh th¸i víi c¸c vËt Hoµng gia Anh (Kew).mÉu vËt thuéc hä ¤ r« (Acanthaceae) ®−îc l−ugi÷ t¹i ba phßng tiªu b¶n thùc vËt lín cña Trung II. KÕT QU¶ NGHI£N CøUQuèc lµ ViÖn thùc vËt C«n Minh (KUN), ViÖnThùc vËt Qu¶ng T©y (IBK) vµ V−ên thùc vËt Sau khi ph©n tÝch vµ ®Þnh lo¹i, c¸c ®Æc ®iÓmHoa Nam (IBSC), chóng t«i ph¸t hiÖn ®−îc loµi cña loµi bæ sung cho hÖ thùc vËt ViÖt Nam còngIsoglossa collina cã ë ViÖt Nam. C¸c mÉu vËt nh− khãa ®Þnh lo¹i c¸c loµi thuéc chi Isoglossathuéc loµi nµy ®−îc thu thËp t¹i L¹c D−¬ng ë ViÖt Nam ®C ®−îc chóng t«i x©y dùng nh−(L©m §ång) vµ hiÖn ®−îc l−u gi÷ t¹i Phßng tiªu d−íi ®©y.b¶n thùc vËt cña ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn KHãA §ÞNH LO¹I C¸C LOµI THUéC CHI ISOGLOSSA ë VIÖT NAM1A. Côm hoa h×nh th¸p, nh¸nh côm hoa dµy.............................................................1. I. clemensorum1B. Côm hoa h×nh chïy, nh¸nh côm hoa th−a. 2A. Nh¸nh côm hoa ph©n chia 2-3 lÇn.........................................................................2. I. fastidiosa 2B. Nh¸nh côm hoa kh«ng ph©n chia nh− trªn. 3A. èng trµng dµi b»ng hoÆc ng¾n h¬n phÇn thïy trµng, chØ nhÞ cong...........................3. I. inermis 3B. èng trµng dµi h¬n phÇn thïy trµng, chØ nhÞ th¼ng.....................................................4. I. collina Isoglossa collina (T. Anders.) B. Hansen - Hu, C. C. 2002. Fl. Reip. Pop. Sin. 70: 232. §¼ng thiÖt collin Justicia collina T. Anders. 1867. Journ. Linn. Soc. London (Bot.), 9: 515; Strophacanthus B. Hansen, 1985. Nord. Journ. Bot. 5(1): 12; collinus (T. Anders.) Lindau, 1894. Bot. Jahrb. 5118: 58; Dianthera collina (T. Anders.) C. B. Chingiacanthus patulus Hand.-Mazz. 1934.Clarke, 1885. Fl. Brit. Ind. 4: 543; Sinensia, 5(1-2): 11-2. Hình. Isoglossa collina (T. Anders.) B. Hansen 1. cành mang hoa và quả; 2. ñài; 3. tràng mở; 4. nhị; 5. quả (hình Đỗ Văn Hài, 2011; vẽ theo mẫu LX-VN 1038, HN) C©y th¶o, cao kho¶ng 0,5 m. Th©n trßn, Trµng mµu tr¾ng víi ®iÓm mµu hång; dµi 2-3nh½n ë phÝa d−íi, phÇn non cã l«ng t¬. L¸ ®¬n cm; èng trµng h×nh trô ë phÇn d−íi, phÇn trªnmäc ®èi, cuèng l¸ dµi 0,8-5,5 cm; cã l«ng mÞn ë h×nh phÔu hÑp, miÖng më réng; nh½n ë mÆtmÆt trªn; phiÕn l¸ h×nh trøng ®Õn trøng-bÇu dôc, ngoµi; miÖng èng trµng 2 m«i: m«i trªn cã khÝakÝch th−íc 3,5-11 × 2-4,5 cm; ®Çu l¸ cã mòi, ...