Bù trừ chứng khoán và tiền (Clearing)

Nếu đăng ký và lưu ký chứng khoán là khâu hỗ trợ trước giao dịch chứng khoán, thì bù trừ chứng khoán và tiền là khâu hỗ trợ sau giao dịch chứng khoán. Sau khi chứng khoán niêm yết đã được đưa vào đăng ký, lưu ký tập trung tại Trung tâm lưu ký chứng khoán, chúng sẽ được phép giao dịch trênThị trường chứng khoán. Tuy nhiên, sau khi giao dịch được thực hiện (đã được xác nhận), thì các bên tham gia giao dịch cần phải nhận được tài sản của mình: bên bán nhận được tiền, bên...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bù trừ chứng khoán và tiền (Clearing) Bù trừ chứng khoán và tiền (Clearing)Nếu đăng ký và lưu ký chứng khoán là khâu hỗ trợ trước giaodịch chứng khoán, thì bù trừ chứng khoán và tiền là khâu hỗ trợsau giao dịch chứng khoán. Sau khi chứng khoán niêm yết đã đượcđưa vào đăng ký, lưu ký tập trung tại Trung tâm lưu ký chứngkhoán, chúng sẽ được phép giao dịch trênThị trường chứng khoán.Tuy nhiên, sau khi giao dịch được thực hiện (đã được xác nhận),thì các bên tham gia giao dịch cần phải nhận được tài sản củamình: bên bán nhận được tiền, bên mua nhận được chứng khoán.Bù trừ chứng khoán và tiền thực hiện việc xử lý thông tin về cácgiao dịch chứng khoán, tính toán lại nhằm xác định số tiền vàchứng khoán ròng cuối cùng mà các đối tác tham gia giao dịchphải có nghĩa vụ thanh toán sau khi giao dịch được thực hiện.Hoạt động bù trừ trên thị trường chứng khoán về cơ bản cũngtương tự như hoạt động bù trừ của cácngân hàng thương mại. Kếtquả bù trừ tiền luôn thể hiện nghĩa vụ thanh toán một chiều đối vớimột thành viên lưu ký: hoặc được nhận tiền, nếu tổng số tiền phảitrả nhỏ hơn tổng số tiền được nhận; hoặc phải trả tiền nếu tổng sốtiền phải trả lớn hơn tổng số tiền được nhận. Điểm khác nhau sovới thanh toán bù trừ của các ngân hàng là bù trừ cho các giao dịchchứng khoán không chỉ liên quan đến mảng tiền mà còn liên quanđến mảng chứng khoán nữa. Việc bù trừ chứng khoán cũng mangđặc thù riêng là phải được thực hiện theo từng loại chứng khoán dokhông thể bù trừ các loại chứng khoán khác nhau với nhau. Do đó,đối với cùng một loại chứng khoán nhất định, kết quả bù trừ chứngkhoán cũng sẽ chỉ ra nghĩa vụ thanh toán một chiều của từng thànhviên lưu ký: hoặc phải giao loại chứng khoán đó nếu số lượngchứng khoán khách hàng đặt mua ít hơn số lượng khách hàng đặtbán, hoặc được nhận về loại chứng khoán đó nếu số lượng chứngkhoán khách hàng đặt mua nhiều hơn số lượng khách hàng đặt bán.Trong hoạt động bù trừ, phươngthức bù trừ cũng là một vấn đềcần quan tâm. Phương thức bùtrừ cho các giao dịch chứngkhoán được quyết định bởiphương thức giao dịch trên Thịtrường chứng khoán. Nếu phương thức giao dịch là đa phương(nhiều bên mua với nhiều bên bán), điển hình có thể thấy là đối vớicác giao dịch khớp lệnh cổ phiếu, thì phương thức bù trừ chứngkhoán và tiền sẽ là bù trừ đa phương. Nếu phương thức giao dịchlà song phương (một bên mua với một bên bán), điển hình có thểthấy là đối với các giao dịch thỏa thuận, thì phương thức bù trừcũng sẽ là bù trừ song phương.Tuy nhiên để có hệ thống bù trừ chứng khoán và tiền chính xác cácTrung tâm giao dịch chứng khoán phải tin học hóa hoàn toàn cácgiao dịch chứng khoán, đó là một trong các biện pháp hiệu quả,khắc phục sự chậm trễ trong quá trình xử lý các giao dịch bằnggiấy còn phổ biến hiện nay. Ví dụ như việc sử dụng cơ chế CSD(trung tâm ký thác chứng khoán) để vận hành hệ thống nhập sổchứng khoán và tiền mặt. Biện pháp CSD được coi là công cụ lýtưởng để nhằm giảm thiểu quá trình vận chuyển các chứng khoángiấy là bởi việc nhập sổ đã đảm bảo được sự thu hồi và phi vật thểhoá của chứng khoán.