Bụi mịn tại các đô thị lớn và Công tác giảng dạy tại các trường Đại học

Bài viết này nêu lên đặc tính của bụi biến đổi rất lớn tùy theo kích cỡ vật lý, thành phần hóa học, thuộc tính pha của hạt (rắn, lỏng, aerosol) và hình thái của hạt bụi (sợi, tròn). Bụi bay (kích thước 0,001-10 μm) gồm tro, muội, khói và những hạt chất rắn đã nghiền nhỏ. Loại bụi này thường gây tổn thương cho cơ quan hô hấp, nhất là bệnh nhiễm bụi thạch anh (silicose). Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bụi mịn tại các đô thị lớn và Công tác giảng dạy tại các trường Đại học Hội thảo Môi trường và Phát triển bền vững, Vườn Quốc gia Côn Đảo, 18/06/2010 – 20/06/2010 Workshop on Environment and Sustainable Development, Con Dao National Park, 18th – 20th June 2010 BỤI MỊN TẠI CÁC ĐÔ THỊ LỚN VÀ CÔNG TÁC GIẢNG DẠY TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Nguyễn Tri Quang Hưng Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm Tp. HCM. Email: quanghungmt@hcmuaf.edu.vn Bụi là tập hợp nhiều hạt vật chất vô cơ hoặc hữu cơ, có kích thước nhỏ bé, tồn tại trong khôngkhí dưới dạng bụi bay, bụi lắng và các hệ khí dung gồm: hơi, khói, mù. Đặc tính của bụi biến đổirất lớn tùy theo kích cỡ vật lý, thành phần hóa học, thuộc tính pha của hạt (rắn, lỏng, aerosol) vàhình thái của hạt bụi (sợi, tròn). Bụi bay (kích thước 0,001-10 μm) gồm tro, muội, khói và nhữnghạt chất rắn đã nghiền nhỏ. Loại bụi này thường gây tổn thương cho cơ quan hô hấp, nhất là bệnhnhiễm bụi thạch anh (silicose). Bụi lắng (kích thước > 10 μm) thường rơi xuống đất theo địnhluật Newton với tốc độ tăng dần và loại bụi này có khả năng gây hại cho mắt, gây nhiễm trùng,gây dị ứng. Cùng với tiến bộ của khoa học kỹ thuật, các thiết bị quan trắc, thu thập mẫu bụi trongkhông khí đã có thể thu thập mẫu bụi từ dạng từ dạng cơ giới, bán chủ động (passive) với thờigian thu mẫu đủ dài để đảm bảo độ chính xác của đo đạc thì nay đã tiến tới đo đạt điện tử với kếtquả gần như tức thời (real-world) từ những hạt bụi có kích thước lớn trên 20μm (TSP – totalsuppended particulate) đến bụi tương đối thô kích cỡ 2.5-10 μm (PM2.5-10). Hiện nay, Luật kiểmsoát khí phát thải từ ô tô của Cộng đồng chung Châu Âu đã tiến tới áp dụng tiêu chuẩn 5 (gọi tắtlà EURO 5) trong năm 2009 và EURO 6 trong năm 2014 trong khi Việt Nam vẫn đang sản xuấtvà lắp ráp các động cơ ô tô theo tiêu chuẩn xả thải EURO 2 và tiến tới EURO 3 sau năm 2010.Từ tiêu chuẩn EURO 5 đặt ra qui chuẩn mới về nồng độ phát thải của hạt bụi cực mịn với kíchthước dưới 100 nm (ultrafine particle) và yêu cầu cao hơn về bảo vệ môi trường bởi lẽ bụi càngmịn thì càng thẩm thấu vào cơ quan hô hấp và mạch máu của con người với nồng độ cao hơn gâynguy hại tới sức khỏe con người (Hình 1). Nhóm chuyên gia liên chính phủ về biến đổi khí hậu(IPCC, 2007) còn liệt bụi mịn là một trong nhiều tác nhân gây biến đổi khí hậu toàn cầu.__________________________________________________________________________________________Bụi mịn tại các Đô thị lớn và Công tác giảng dạy tại các trường Đại học 166Nguyễn Tri Quang Hưng – Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm Tp. HCM Hội thảo Môi trường và Phát triển bền vững, Vườn Quốc gia Côn Đảo, 18/06/2010 – 20/06/2010 Workshop on Environment and Sustainable Development, Con Dao National Park, 18th – 20th June 2010 Hình 1: Kích thước bụi và ảnh hưởng tới các cơ quan chức năng trong cơ thể con người Năm 2007, Cơ quan bảo vệ Môi trường Việt Nam lần đầu tiên tiến hành Báo cáo Môi trườngkhông khí đô thị Việt nam (VEA, 2007). Báo cáo tập trung vào bốn vấn đề chính: đánh giá hiệntrạng môi trường không khí xung quanh tại các nhóm đô thị; phân tích các nguyên nhân ô nhiễmkhông khí do các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội; tác hại của ônhiễm môi trường không khí đối với sức khỏe cộng đồng, các hoạt động phát triển kinh tế - xãhội và môi trường sinh thái; đánh giá công tác bảo vệ môi trường không khí tại các đô thị, đề xuấtcác giải pháp ưu tiên bảo vệ môi trường không khí xung quanh. Đây là báo cáo đầu tiên, đầy đủnhất về hiện trạng Ô nhiễm không khí ở Việt Nam ở cấp độ Quốc gia. Theo đó, ước tính các thiệthại do ô nhiễm không khí gây ra đối với Hà Nội khoảng 1 tỷ đồng/ngày, còn TPHCM thì thiệt hạinhiều hơn nữa. Nguyên nhân chính là do quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa đang diễn ra vớitốc độ rất nhanh cùng với sự gia tăng nhanh chóng của nhiều loại phương tiện giao thông vànguyên nhân gây ô nhiễm không khí là khói ôtô, xe máy. Báo cáo Môi trường Quốc gia năm__________________________________________________________________________________________Bụi mịn tại các Đô thị lớn và Công tác giảng dạy tại các trường Đại học 167Nguyễn Tri Quang Hưng – Khoa Môi trường và Tài nguyên, Đại học Nông Lâm Tp. HCM Hội thảo Môi trường và Phát triển bền vững, Vườn Quốc gia Côn Đảo, 18/06/2010 – 20/06/2010 Workshop on Environment and Sustainable Development, Con Dao National Park, 18th – 20th June 20102009 (VEA, 2009), thêm một lần nữa khẳng định tình trạng ô nhiễm không khí trong quá trìnhsản xuất tại các khu công nghiệp là đáng ngại. Cả hai báo cấp quốc Quốc gia này đề cập đến mộtkhía cạnh mới của ô nhiễm không khí là bụi mịn tại các điểm nút giao thông và công nghiệp. Lượng bụi mịn PM10 trong không khí tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh từ những năm 2003 đến2006, theo báo cáo của VAE 2007, đã lên đến hơn 100 μm m-3 cao hơn nhiều lần tiêu chuẩn củaTổ chức Y tế Thế giới (WHO, 2005) cho phép là 25 μm m-3 cũng như tiêu chuẩn của Việt Nam(TCVN 2009: 50 μm m-3 ). Theo kết quả quan trắc nồng độ bụi lơ lửng trong không khí (TSP)năm 2008 của Chi cục Bảo vệ môi trường TP Hồ Chí Minh tại sáu điểm nằm trên các cửa ngõ ravào thành phố thì cả sáu điểm đều vượt chuẩn cho phép từ 1,24 đến 2,59 lần, hay có mức daođộng trong khoảng từ 370 μg m-3 đến 780 μg m-3 (TCVN 2009: 300 μg m-3). Cao nhất là tại trạmngã tư An Sương, nồng độ bụi trong không khí vượt chuẩn cho phép tới gần 5 lần, ở mức 1,443μg m-3. Bên cạnh đó, bộ Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về Chất lượng không khí xung quanh của ViệtNam mới chỉ được ban hành thời gian gần đây do đó việc thực hiện quan trắc, đo đạt theo tiêuchuẩn vẫn còn nhiều bất cập và vẫn chưa thực hiện hết tại các tỉnh thành mà mới chỉ phổ biến tạicác thành phố lớn trong khi các thiết bị đo đạt vẫn chư ...