Bước đầu tìm hiểu tên nhân vật trong sử thi Ba Na
Số trang: 10
Loại file: pdf
Dung lượng: 458.12 KB
Lượt xem: 9
Lượt tải: 0
Xem trước 2 trang đầu tiên của tài liệu này:
Thông tin tài liệu:
Sử thi Ba Na là một di sản văn hóa quý giá của người Ba Na, chứa đựng những câu chuyện hùng tráng và những nhân vật độc đáo. Tên nhân vật trong sử thi không chỉ đơn thuần là danh xưng mà còn gắn liền với những giá trị văn hóa, lịch sử và tâm linh của cộng đồng. Mỗi tên gọi đều mang theo những ý nghĩa sâu sắc, phản ánh đặc điểm tính cách và vai trò của nhân vật trong các câu chuyện. Bài viết này sẽ bước đầu tìm hiểu về tên nhân vật trong sử thi Ba Na, từ đó làm nổi bật vai trò của chúng trong việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bước đầu tìm hiểu tên nhân vật trong sử thi Ba Na10 NGUYỄN QUANG TUỆ - BƯÓC ĐẨU tìm HlỂU... con gái đẹp, đôi khi là người con gái đẹp có tài phép. Muôn Việt hóa một cách triệt đế,BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU có người từng dịch bia th àn h nàng tiên hoặc công chúa,... (có người phiên âm biaTÊN NHÂN VẬT chưa đúng thành bya).TRONG s ử THI BA NA Trong sử thi, với tư cách là những danh từ chung, dăm hoặc bìa không được sử dụng độc lập để chỉ một nhân vật cụ thê (sôNGUYỄN QUANG TUỆ ít). Do đó, bre dăm, bre bia hay đe dăm, đe bia (hoặc đe adruh...) là những từ ghép lần ựa trên những tiêu chí khác nhau, lượt được dùng để chỉ một nhóm các chàng người ta có thể chia hệ thống nhân vật trai, các cô gái (số nhiều). Và, đê chỉ nhântrong sử thi Ba Na thành những tuyến, loại vật là một người con gái đẹp, hoặc có tàikhác nhau một cách tương đôi, ví dụ nhân phép cụ thê, người ta kết hợp bia vối mộtvật chính diện, nhân vật phản diện hoặc danh từ riêng, ví dụ: bia Brâu, bia Phu.nhân vật chính, nhân vật phụ v.v. Ngoại Cũng như vậy, dăm được kết hợp vối nhữngtrừ cách phiêm chỉ, diêm chung là các nhân danh từ riêng khác nhau tạo nên tên củavật sử thi có tên tuổi, lai lịch. Khảo sát một những nhân vật khác nhau, ví dụ: dămsô sử thi Ba Na được sưu tầm, biên dịch và Noi, dăm Xet v.v.xuất bản trên địa bàn tỉnh Gia Lai từ năm (Từ quan niệm nêu trên, nhiều năm2000 trở lại đầy [1], bưồc đầu chúng tôi qua, chúng tôi đề xuất và thực hiện viếtnhận thấy, việc đặt tên cho các nhân vật thường (không viết hoa) các từ dăm và biatrong các tác phẩm loại này theo hai cách trong những văn bản sử thi Ba Na đã đượcchủ yếu: dùng danh từ chung (đại từ nhân xuất bản, sưu tầm, nếu không vì lí do chínhxưng) kết hợp vói danh từ riêng và dùng tả. Theo đó, câu Hôm nay, bia Phu (haydanh từ riêng cụ thể để chỉ nhân vật. nàng Phu) lên rẫy được cho là hợp lí hơn 1. T ê n n h â n v ậ t = d a n h từ chung + Hôm nay, Bia Phu lên rẫy) bơi trong bảndanh từ riê n g gốc, phần sau trạng ngữ của câu này vốn 1.1. Trư ờ ng hựp d ă m , b ia /c h à n g , được ghi là bia Phu năm tơ m ìr (bia ỉ nàngnàng không viết hoa). Trong ngôn ngữ hằng ngày của tộc 1.2. Trư ờ ng hựp y ă , boh /ôn g, bà:người này, dăm. có nghĩa là chàng, cũng là Cả trong sử thi và đời sông thực củatừ thường được dùng đê chỉ những chàng người Ba Na đều tồn tại các từ yă và Ê *oẲtrai mói lớn. Đôi khi, nó là tiếng gọi âu yếm (chữ b có nét gạch ngang th ân -t, khác vốicủa người mẹ đôi vối con trai mình. Trong chữ b cả về phát âm lẫn sự kết hợp với cácsử thi, dăm mang cả những nét nghĩa trên phần vần), vối ý nghĩa là những từ để chỉđồng thời còn là từ chỉ những chàng trai ông và bà, không phân biệt thần linh haydũng cảm hay ít nhiều có cá tính... người thường. Cũng giông như vai trò của Mặc dù bia có nghĩa thông dụng là dăm và bia trong các kết hợp (vối danh từnàng, là người con gái nhưng nó lại không riêng) đê tạo nghĩa làm thành tên nhân vậttồn tại trong cuộc sông thực của cộng đồng (đã nêu ở phần trên), có lẽ viết yă Pôm vàBa Na. Trong sử thi, bia thường là người Ẽok Kei Del (đôi khi cũng được ghi là KeiTCVHDG SỐ 4 /2 0 06 - NGHIÊN cứu TRAO Đ ổ l 11Dẽi) sẽ phù hợp hơn là Yă Pôm và Bok Kei Dei, Yd Pôm hay Ma Dong, Ma Văt quả(hoặc ghi chưa đúng thành Bok) Kei Dei là không cần thiết, dù điểm nương tựa củanhư có người đã làm. nó có thê có tiền lệ từ vấn đề tương tự trong (Trong phần lồn các huyền thoại Ba tiếng Việt (một sự bất hợp lí?).Na, yã Kung Keh (đôi khi cũng được ghi là 2. T ê n n h â n v ậ t là d a n h từ riên g ...Kung Kẽlì) và Ẽok Kei Dei đều được coi là Trừ trường hợp đặc biệt, thay vì đượcông bà trời, là những vị thần tối thượng. đặt tên theo kiểu dăm A, bia B, yă c, ĩ)okDựa vào đây, có tài liệu tôn giáo đã dịch D... như đã trình bày ỏ phần trên, một sốio k Kei Dei thành Đức Chúa Trời). nhân vật sử thi được gọi tên trực tiếp, là A, Ngoài ra, có thể kết hợp yă + bia + B, c hay D mà không kèm theo danh từdanh từ riêng đê tạo thành tên của một chung (hay đại từ nhân xưng).nhân vật nữ tài phép (đã có tuổi) nào đó 2.1. Trư ờ ng hựp đặc b iệ t - D iô n g ,(như yă bia Brâu, yă bia Den). Chúng tôi đã ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bước đầu tìm hiểu tên nhân vật trong sử thi Ba Na10 NGUYỄN QUANG TUỆ - BƯÓC ĐẨU tìm HlỂU... con gái đẹp, đôi khi là người con gái đẹp có tài phép. Muôn Việt hóa một cách triệt đế,BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU có người từng dịch bia th àn h nàng tiên hoặc công chúa,... (có người phiên âm biaTÊN NHÂN VẬT chưa đúng thành bya).TRONG s ử THI BA NA Trong sử thi, với tư cách là những danh từ chung, dăm hoặc bìa không được sử dụng độc lập để chỉ một nhân vật cụ thê (sôNGUYỄN QUANG TUỆ ít). Do đó, bre dăm, bre bia hay đe dăm, đe bia (hoặc đe adruh...) là những từ ghép lần ựa trên những tiêu chí khác nhau, lượt được dùng để chỉ một nhóm các chàng người ta có thể chia hệ thống nhân vật trai, các cô gái (số nhiều). Và, đê chỉ nhântrong sử thi Ba Na thành những tuyến, loại vật là một người con gái đẹp, hoặc có tàikhác nhau một cách tương đôi, ví dụ nhân phép cụ thê, người ta kết hợp bia vối mộtvật chính diện, nhân vật phản diện hoặc danh từ riêng, ví dụ: bia Brâu, bia Phu.nhân vật chính, nhân vật phụ v.v. Ngoại Cũng như vậy, dăm được kết hợp vối nhữngtrừ cách phiêm chỉ, diêm chung là các nhân danh từ riêng khác nhau tạo nên tên củavật sử thi có tên tuổi, lai lịch. Khảo sát một những nhân vật khác nhau, ví dụ: dămsô sử thi Ba Na được sưu tầm, biên dịch và Noi, dăm Xet v.v.xuất bản trên địa bàn tỉnh Gia Lai từ năm (Từ quan niệm nêu trên, nhiều năm2000 trở lại đầy [1], bưồc đầu chúng tôi qua, chúng tôi đề xuất và thực hiện viếtnhận thấy, việc đặt tên cho các nhân vật thường (không viết hoa) các từ dăm và biatrong các tác phẩm loại này theo hai cách trong những văn bản sử thi Ba Na đã đượcchủ yếu: dùng danh từ chung (đại từ nhân xuất bản, sưu tầm, nếu không vì lí do chínhxưng) kết hợp vói danh từ riêng và dùng tả. Theo đó, câu Hôm nay, bia Phu (haydanh từ riêng cụ thể để chỉ nhân vật. nàng Phu) lên rẫy được cho là hợp lí hơn 1. T ê n n h â n v ậ t = d a n h từ chung + Hôm nay, Bia Phu lên rẫy) bơi trong bảndanh từ riê n g gốc, phần sau trạng ngữ của câu này vốn 1.1. Trư ờ ng hựp d ă m , b ia /c h à n g , được ghi là bia Phu năm tơ m ìr (bia ỉ nàngnàng không viết hoa). Trong ngôn ngữ hằng ngày của tộc 1.2. Trư ờ ng hựp y ă , boh /ôn g, bà:người này, dăm. có nghĩa là chàng, cũng là Cả trong sử thi và đời sông thực củatừ thường được dùng đê chỉ những chàng người Ba Na đều tồn tại các từ yă và Ê *oẲtrai mói lớn. Đôi khi, nó là tiếng gọi âu yếm (chữ b có nét gạch ngang th ân -t, khác vốicủa người mẹ đôi vối con trai mình. Trong chữ b cả về phát âm lẫn sự kết hợp với cácsử thi, dăm mang cả những nét nghĩa trên phần vần), vối ý nghĩa là những từ để chỉđồng thời còn là từ chỉ những chàng trai ông và bà, không phân biệt thần linh haydũng cảm hay ít nhiều có cá tính... người thường. Cũng giông như vai trò của Mặc dù bia có nghĩa thông dụng là dăm và bia trong các kết hợp (vối danh từnàng, là người con gái nhưng nó lại không riêng) đê tạo nghĩa làm thành tên nhân vậttồn tại trong cuộc sông thực của cộng đồng (đã nêu ở phần trên), có lẽ viết yă Pôm vàBa Na. Trong sử thi, bia thường là người Ẽok Kei Del (đôi khi cũng được ghi là KeiTCVHDG SỐ 4 /2 0 06 - NGHIÊN cứu TRAO Đ ổ l 11Dẽi) sẽ phù hợp hơn là Yă Pôm và Bok Kei Dei, Yd Pôm hay Ma Dong, Ma Văt quả(hoặc ghi chưa đúng thành Bok) Kei Dei là không cần thiết, dù điểm nương tựa củanhư có người đã làm. nó có thê có tiền lệ từ vấn đề tương tự trong (Trong phần lồn các huyền thoại Ba tiếng Việt (một sự bất hợp lí?).Na, yã Kung Keh (đôi khi cũng được ghi là 2. T ê n n h â n v ậ t là d a n h từ riên g ...Kung Kẽlì) và Ẽok Kei Dei đều được coi là Trừ trường hợp đặc biệt, thay vì đượcông bà trời, là những vị thần tối thượng. đặt tên theo kiểu dăm A, bia B, yă c, ĩ)okDựa vào đây, có tài liệu tôn giáo đã dịch D... như đã trình bày ỏ phần trên, một sốio k Kei Dei thành Đức Chúa Trời). nhân vật sử thi được gọi tên trực tiếp, là A, Ngoài ra, có thể kết hợp yă + bia + B, c hay D mà không kèm theo danh từdanh từ riêng đê tạo thành tên của một chung (hay đại từ nhân xưng).nhân vật nữ tài phép (đã có tuổi) nào đó 2.1. Trư ờ ng hựp đặc b iệ t - D iô n g ,(như yă bia Brâu, yă bia Den). Chúng tôi đã ...
Tìm kiếm theo từ khóa liên quan:
Sử thi Ba Na Tên nhân vật trong sử thi Ba Na Văn hóa Ba Na Văn học dân gian Việt Nam Tên nhân vậtGợi ý tài liệu liên quan:
-
Luận văn Thạc sĩ Văn học: Khảo sát ca dao - dân ca Bến Tre
140 trang 136 0 0 -
Luận văn tốt nghiệp đại học ngành Ngữ văn: Đặc điểm truyện thơ Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu
85 trang 130 0 0 -
Bài giảng môn Ngữ văn lớp 10: Khái quát văn học dân gian Việt Nam
4 trang 129 0 0 -
Nhân vật mệ trong giai thoại Thừa Thiên Huế
10 trang 104 0 0 -
Giáo trình Văn học dân gian Việt Nam (In lần thứ V): Phần 2
49 trang 73 0 0 -
Vận dụng ca dao, tục ngữ vào giảng dạy môn Triết học Mác - Lênin ở các trường cao đẳng, đại học
10 trang 54 0 0 -
Văn hóa Ca dao (Quyển 4): Phần 2
109 trang 47 0 0 -
Giáo trình Văn học dân gian Việt Nam: Phần 2 - Trần Tùng Chinh
59 trang 43 0 0 -
tiếng việt và phương pháp dạy học tiếng việt ở tiểu học
206 trang 36 0 0 -
Văn hóa Ca dao (Quyển 4): Phần 1
115 trang 34 0 0