Các bệnh không lây – những kẻ giết người thầm lặng

Các bệnh mãn tính không lây hiện nay là vấn đề rất lớn về y tế công cộng. Tuy bệnh không diễn tiến ồ ạt nhưng lại kéo dài, trở đi trở lại, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sống. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã cảnh báo nhóm bệnh này đang nằm trong tốp có tỷ lệ tử vong cao và sẽ còn tiếp tục tăng trong tương lai.Bệnh mãn tính không lây không thể ngừa bằng vắcxin, không thể chữa khỏi và cũng không tự biến mất. Nguyên nhân gây bệnh cũng không do vi khuẩn,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các bệnh không lây – những kẻ giết người thầm lặng Các bệnh không lây – kẻ giết người thầm lặngCác bệnh mãn tính không lây hiện nay là vấn đề rất lớn về y tế côngcộng. Tuy bệnh không diễn tiến ồ ạt nhưng lại kéo dài, trở đi trở lại, ảnhhưởng nhiều đến chất lượng sống.Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã cảnh báo nhóm bệnh này đang nằm trongtốp có tỷ lệ tử vong cao và sẽ còn tiếp tục tăng trong tương lai.Bệnh mãn tính không lây không thể ngừa bằng vắcxin, không thể chữa khỏivà cũng không tự biến mất. Nguyên nhân gây bệnh cũng không do vi khuẩn,virút, ký sinh trùng hoặc nấm gây ra.Đây là một loại bệnh dịch vô hình, vì không có tác nhân gây bệnh rõ rệt,thường bệnh xuất hiện do các yếu tố nguy cơ và khác các bệnh dịch thôngthường là không lây. Bởi phải chung sống lâu dài và bệnh có thể bộc phátđột ngột nên nếu thiếu quan tâm, người bệnh có thể gặp nguy hiểm.Nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giớiHiện nay, các bệnh mãn tính như bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não,ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và đái tháo đường đã trởthành những nguyên nhân hàng đầu về tỷ lệ tử vong trên thế giới, chiếm tổng số các ca tử vong.60%Theo xếp loại mười bệnh gây tỷ lệ tử vong cao nhất của WHO, các bệnhmãn tính không lây như bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não, bệnh phổitắc nghẽn mãn tính, ung thư, đái tháo đường… đứng ở vị trí hàng đầu về thứhạng tỷ lệ tử vong.Riêng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính từ vị trí thứ tư với tỷ lệ tử vong là 5,1%(năm 2004) đã ước tính nhảy vọt lên vị trí thứ ba (năm 2030) với tỷ lệ tửvong là 3,8%. Bệnh đái tháo đường từ vị trí thứ 12, nhảy lên vị trí thứ bảy(xem bảng).Cũng theo số liệu của WHO, mỗi năm thế giới có trên 35 triệu người đã chếtdo các bệnh mãn tính. Trong đó, phân nửa là những người dưới 70 tuổi vàphân nửa là phụ nữ. Bệnh này cũng thường thấy ở những người có thu nhậpvừa và thấp, do điều kiện sống chưa tốt, thuốc men khi mắc bệnh và tiếp cậncác dịch vụ chăm sóc sức khoẻ còn hạn chế, kiến thức tự chăm sóc bản thâncũng thiếu.Với cảm nhận chung, khoảng 80% các ca tử vong do bệnh mãn tính xảy ra ởnhững người có thu nhập trung bình và thấp. Nhóm bệnh này còn là nguyênnhân của sự nghèo đói và kém phát triển ở nhiều nước, ảnh hưởng nghiêmtrọng đến chất lượng cuộc sống của người dân.Chưa được đánh động đúng mứcMặc dù, nguy cơ bùng nổ và tỷ lệ tử vong của các bệnh mãn tính không lâyđã và đang rất cao, nhưng các nước, trong đó có Việt Nam, hiện vẫn chưachú ý đúng mức. Việt Nam tuy có hơn một số nước, vì có những chính sáchy tế dành cho người nghèo, người thu nhập thấp, nhưng trên bình diệnchung, chúng ta vẫn còn thiếu một chiến lược đối phó với các loại bệnh mãntính không lây. Tình hình cấp bách nhưng chưa được đánh động đúng mức.Hiện nay trong tâm thức xã hội, người ta dường như chỉ e ngại nhiều đếnbệnh HIV/AIDS, vì đây là căn bệnh thế kỷ, chưa có thuốc chữa mà ít thấy ailo sợ khi bị bệnh mãn tính không lây, chẳng hạn bệnh phổi tắc nghẽn mãntính. Trong khi dự báo của WHO, đến năm 2030, bệnh HIV/AIDS sẽ giảmthứ hạng trong tỷ lệ chết người, còn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính lại tăng.Điều đó có thể lý giải, vì chúng ta đã tập trung lo nhiều cho bệnh HIV/AIDSvà thế giới cũng đổ không biết bao nhiêu tiền của vào chăm sóc bệnh đó,trong khi bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính hay các bệnh không lây khác lạikhông được quan tâm đầy đủ như vậy.Không chủ trương gây hoang mang xã hội, nhưng đã đến lúc cần đánh độngquyết liệt hơn để người bệnh đừng coi thường. Bệnh mãn tính không lây thậtsự rất nguy hiểm. Có những cơn suyễn, tắc nghẽn mãn tính… nếu lên cơncấp tính mà không điều trị kịp thời, xử lý tốt sẽ dẫn đến tử vong.Trong khi đó, phần lớn các bệnh mãn tính không lây như bệnh tim mạch, taibiến mạch máu não, đái tháo đường, các bệnh hô hấp mãn tính đều có thểngừa được. Đã đến lúc ngành y tế cần quan tâm theo dõi các bệnh mãn tínhkhông lây một cách đầy đủ hơn, chứ không phải chỉ chú trọng đến nhữngbệnh dịch và bệnh lây nhiễm.Bên cạnh đó, sự phát triển của các cơ sở y tế, hoạt động của các trung tâmchăm sóc sức khoẻ cộng đồng đáp ứng được tình hình bệnh tật nêu trên vàhướng đến người thu nhập thấp cũng sẽ góp phần đáng kể vào việc hạ thứhạng tỷ lệ tử vong của bệnh mãn tính không lây trong bảng xếp hạng củaWHO, giúp bệnh nhân sớm hòa nhập lại với cộng đồng ...