Các bệnh tuyến giáp trạng

Tham khảo tài liệu các bệnh tuyến giáp trạng, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các bệnh tuyến giáp trạng Các bệnh tuyến giáp trạngTuyến giáp trạng? Là cái gì nhỉ, nó ở đâu?Tuyến giáp trạng quan trọng, điều khiển mọi hoạt động của c ơ thể, nhưng lạ,không mấy người Việt ta biết đến nó. Lỗi tại các bác sĩ ít chịu nhắc tới tên nó. Nócó gây rắc rối gì, bác sĩ cứ gọi bừa các bệnh của nó là “bệnh bướu cổ”, chúng tabùi tai gọi theo. Tên bệnh này thực không chính xác.“Bướu” là tiếng dùng chỉ bất cứ cái chi to lên bất thường, nhưng trong một sốbệnh của tuyến giáp trạng, nó chẳng to lên tí nào. Ta nên dùng những tên bệnhđúng để bác sĩ nào cũng hiểu ta muốn nói gì: bệnh cường tuyến giáp trạng (tuyếngiáp trạng làm việc mạnh quá), bệnh suy tuyến giáp trạng (tuyến giáp trạng làmviệc yếu quá), bướu lành tuyến giáp trạng, ung thư tuyến giáp trạng.Giáp trạng (thyroid) là một tuyến bé hình móng ngựa, nằm ở trước cổ, ngay phíadưới cục xương lộ ra. Tuyến đóng vai trò trong mọi công việc biến dưỡng của cơthể.Tuyến giáp trạng tiết ra kích thích tố thyroxine, một chất đa năng, th ường được gọitắt T4. Nó điều khiển sự biến dưỡng của các cơ quan, thúc đẩy sự làm việc củamọi tế bào, kiểm soát sự sử dụng năng lượng, cung cấp các chất cần cho sự hoạtđộng của tế bào. Nó còn ảnh hưởng đến sự trưởng thành của tất cả các tế bào.Trên óc ta, có một tuyến nhỏ khác quan trọng khôn g kém, gọi là tuyến não thùy(pituitary gland). Tuyến não thùy tiết ra những chất đặc biệt, có tác dụng kíchthích các tuyến dưới quyền: giáp trạng, th ượng thận (adrenal glands), buồng trứng(ovaries), dịch hoàn (testicles), ...Trong những chất đặc biệt này, có chất TSH (thyroid stimulating hormone), thúcđẩy tuyến giáp trạng làm việc để tiết đủ T4 cho cơ thể. Khi nào chàng giáp trạnglười, không tiết đủ T4, ông não thùy lại tiết thêm TSH, sai TSH đến nhắc nhởchàng: ”Tại Sao Hư, không làm việc?”. Khi chàng chăm chỉ tạo đủ lượng T4 cầnthiết, ông não thùy hài lòng, tiết ít TSH đi.Nhờ sự tận tụy của tuyến não thùy, dòm chừng và thúc đẩy tuyến giáp trạng, cơthể ta luôn có đủ T4 để hoạt động, và khi thử máu, ta thấy cả T4 lẫn TSH đều bìnhthường, không tăng cao hay xuống thấp. Tuyến não thùy cũng điều động các tuyếnquan trọng khác của cơ thể ta với cơ chế tương tự.Càng có tuổi ta càng dễ bị bệnh tuyến giáp trạng. Các bệnh của tuyến giáp trạngrắc rối lắm, chỉ xin kể ở đây 4 loại bệnh tuyến giáp trạng chính.Cường tuyến giáp trạng (hyperthyroidism)Cường tuyến giáp trạng hay xảy ra. Tự nhiên tuyến tiết ra quá nhiều chất T4, làmbộ máy cơ thể ta chạy nhanh bất thường. Máy chạy nhanh, tỏa nhiều nhiệt, nênngười lúc nào cũng nóng nảy, chịu nóng kém (heat intolerance), toát mồ hôi, tinhthần căng thẳng, mất ngủ, tính tình thất thường, lúc nóng lúc nguội, tay chân runrẩy. Ta ăn nhiều mà vẫn xuống cân, yếu mệt, tim đập nhanh nên hồi hộp, khó thở,và bị tiêu chảy, kinh ra ít. Có khi, mắt thành to, lộ.Ở người lớn tuổi, triệu chứng thường mơ hồ: xuống cân, yếu mệt, buồn sầu, ... Cókhi những triệu chứng về tim lại nhiều hơn: tim đập thất nhịp, suy tim, đau ngực,... Bệnh tuyến giáp trạng xảy ra khá thường ở các vị lớn tuổi, triệu chứng hay mơhồ, nên khi các cụ có bất cứ triệu chứng nào khác lạ, nếu cần thử máu để tìm hiểuvấn đề, thường bác sĩ cũng cho thử cả T4 và TSH.Sự định bệnh dựa vào triệu chứng của người bệnh, sự thăm khám (khám thấytuyến giáp trạng có thể phình to, có thể không), thử nghiệm đo các chất T4, TSHtrong máu, và nếu cần, làm thyroid scan (phim chụp đặc biệt, cho thấy tuyến giáptrạng hấp thụ chất Iodine phóng xạ nhiều hơn bình thường).Chữa trị bệnh cường tuyến giáp trạng có nhiều cách:- Dùng thuốc uống: thuốc có tác dụng ngăn cản sự tiết chất T4 trong tuyến giáptrạng. Thời gian dùng thuốc kéo dài 1-2 năm. Sau thời gian chữa trị, 1/3 đến mộtnửa số người dùng thuốc sẽ khỏi bệnh, số còn lại tái phát, thường trong vòng 6tháng sau khi ngưng thuốc.- Uống chất phóng xạ Iodine: cách chữa này thường dùng cho các vị lớn tuổi, hoặcngười trẻ đã chữa bằng thuốc uống nhưng nay tái phát. Chất phóng xạ Iodine ngănsự tổng hợp chất T4 trong tuyến giáp trạng, đồng thời làm các tế bào của tuyếnkhông thể sản sinh như bình thường. Cách chữa này giản dị, hiệu quả, song khôngdùng được cho người đang mang thai.Thường sau khi trị với chất phóng xạ Iodine, tuyến giáp trạng sẽ trở th ành suy, lúcđó lại cần chữa với chất T4 đến suốt đời.- Giải phẫu cắt một phần tuyến giáp trạng (subtotal thyroidectomy): cách chữa n àycó thể gây những biến chứng do giải phẫu, n ên chỉ dùng cho những người uốngthuốc không hiệu quả, nhưng ngại ngùng, không muốn chữa bằng chất phóng xạIodine.Chữa cách nào đi nữa, lành bệnh, người bệnh cũng vẫn cần được theo dõi đều đặn,đến suốt đời, vì bệnh có thể trở lại, hoặc sau một thời gian, tuyến giáp trạng lạithành suy.Suy tuyến giáp trạng (hypothyroidism)Tuyến giáp trạng suy, không tiết đủ T4. Mặc cho tuyến não thùy có tiết ra thậtnhiều TSH, ngày đêm đến th ...