CÁC CHẤT DẪN TRUYỀN THẦN KINH (Kỳ 1)

1. Chất dẫn truyền thần kinh:* Các chất được coi là chất dẫn truyền thần kinh nhất thiết phải đạt các tiêu chuẩn: - Là chất được tổng hợp trong các neuron.- Là chất từ neuron tiền synapse, sẽ được giải phóng vào khe synapse khi có sự khử cực.- Khi được đưa vào cơ thể như một loại thuốc, chúng sẽ bắt chước tác dụng của chất dẫn truyền thần kinh nội sinh.- Có một cơ chế cho sự chuyển thải bay lên làm mất hoạt tính của chất dẫn truyền đó tại các neuron và khe synapse....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÁC CHẤT DẪN TRUYỀN THẦN KINH (Kỳ 1) CÁC CHẤT DẪN TRUYỀN THẦN KINH (Kỳ 1)I. KHÁI NIỆM1. Chất dẫn truyền thần kinh: * Các chất được coi là chất dẫn truyền thần kinh nhất thiết phải đạt các tiêuchuẩn: - Là chất được tổng hợp trong các neuron. - Là chất từ neuron tiền synapse, sẽ được giải phóng vào khe synapse khi cósự khử cực. - Khi được đưa vào cơ thể như một loại thuốc, chúng sẽ bắt chước tác dụngcủa chất dẫn truyền thần kinh nội sinh. - Có một cơ chế cho sự chuyển thải bay lên làm mất hoạt tính của chất dẫntruyền đó tại các neuron và khe synapse. - Sự dẫn truyền các xung đột thần kinh bao gồm sự giải phóng một chất dẫntruyền từ 1 neuron và sự gắn kết phân tử chất dấn truyền đó vào receptor cácneuron khác. * Quá trình dẫn truyền hoá học này đã bị tác động bởi hầu hết các thuốcđược sử dụng trong tâm thần: - Tất cả các thuốc chống loạn thần (ngoại trừ Clozapine) đều phát huy tácdụng bằng việc ức chế các receptor D2 của Dopamine. - Tất cả các thuốc chống trầm cảm đều có tác dụng làm tăng cường sốlượng serotonin, norepine (hoặc cả 2 loại) ở khe synapse. - Tất cả các thuốc giải lo âu đều có tác dụng làm tăng cường số lượngserotonin, norepine (hoặc cả 2 loại) trên các receptor GABA. 2. Các chất điều biến và hormon thần kinh: Chất dẫn truyền thần kinh là thuật ngữ được sử dụng phổ biến khi đềcập đến các tín hiệu hoá học xảy ra giữa các neuron. Tuy nhiên chất điều biếnthần kinh và hormon thần kinh cũng được sử dụng trong một số trường hợp đểnhấn mạnh một số đặc tính đặc biệt: - Tác dụng của các chất điều biến thần kinh: Điều chỉnh đáp ứng củaneuron đối với các chất dẫn truyền thần kinh. Tác dụng điều biến này có thể kéodài hơn sự hiện diện của chất dẫn truyền thần kinh đó. Nghĩa là các chất điều biếnthần kinh ít liên quan trực tiếp đến ức chế hay hoạt hoá neuron. - Chất hormon thần kinh: Là chất được giải phóng vào máu thay vì vàokhoang ngoài neuron trong não. Một khi đã vào máu chúng có thể đi vào khoangngoài neuron gây tác dụng trên neuron. 3. Luật Dale - Feldberg: Theo luật này một neuron chỉ tiết ra chính một chất dẫn truyền thần kinhtrong mọi quá trình, xung đột. Hiện nay người ta thấy rằng trong một neuron cùngtồn tại nhiều chất dẫn truyền. Phổ biến nhất là từng cặp chất peptide. Một sốneuron có thể có nhiều chất dẫn truyền thần kinh cùng tồn tại trong một sợi trụcthần kinh. Tuy nhiên luật Dale - Feldberg vẫn đúng: trong các neuron có nhiều chấtdẫn truyền thì chính xác các chất dẫn truyền đó được giải phóng trong mọi quátrình xung đột của nó. Điều quan trọng là phải chăng số lượng chất dẫn truyềnđược giải phóng sẽ điều hoà hoạt động dẫn truyền hay còn có các yếu tố, cơ chếnào khác nữa?. 4. Phân loại chất dẫn truyền thần kinh: Có 3 dạng chính của chất dẫn truyền thần kinh trong não là: - Các Amine sinh học (biogenic amine): Là những chất được biết đến trướctiên. Loại này chỉ có ở vài phần trăm các neuron. - Các Acide amine (amino acide): Tồn tại ở 70% các neuron, song khó phânbiệt các acide amine ở hầu hết các loại protein với chính acide amine có tác dụnglà chất dẫn truyền thần kinh. - Các peptide: Số lượng các peptide xong nhiều xong chỉ rất ít các peptideđạt đủ 4 tiêu chuẩn của 1 chất dẫn truyền thần kinh.