Các mô hình hiện đại phát triển khoa học nhân văn dạng số hóa

Bài viết xem xét các mô hình thực tiễn nghiên cứu mở rộng phạm vi của khoa học nhân văn hiện đại dạng số hóa “ điện toán khoa học nhân văn”, “tin học hóa khoa học nhân văn”, “khoa học nhân văn dạng số hóa”… và các phương thức nảy sinh, đặc trung về chế định, những nét tương đồng và khác biệt giữa các mô hình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các mô hình hiện đại phát triển khoa học nhân văn dạng số hóaC¸c M« h×nh hiÖn ®¹i ph¸t triÓn khoa häc nh©n v¨n d¹ng sè hãa e. ju. Zhuravleva. Sovremennye modeli razvitija gumanitarnykh nauk v cifrovoi srede. Voprocy filosofii, No 5/2011, st. 91-98. Hoµi phóc dÞch Bµi viÕt xem xÐt c¸c m« h×nh thùc tiÔn nghiªn cøu më réng ph¹m vi cña khoa häc nh©n v¨n hiÖn ®¹i d¹ng sè hãa: ®iÖn to¸n khoa häc nh©n v¨n” (гуманитарные вычисления, Humanities computing hay computing in the Humanities), “tin häc hãa khoa häc nh©n v¨n (гуманитарная информатика, Humanities Informatics), khoa häc nh©n v¨n d¹ng sè hãa (цифровые гуманитарные науки, Digital Humanities), khoa häc nh©n v¨n ®iÖn tö (электронные гуманитарные науки, E-Humanities), c¸c nghiªn cøu d¹ng sè hãa trong khoa häc nh©n v¨n (цифровые исследования в гуманитарных науках, Digital scholarship in the Humanities), nghiªn cøu ®a ph−¬ng tiÖn míi (исследования нового медиа, New Media Studies), khoa häc nh©n v¨n trªn m¹ng (кибергуманитарные науки, CyberHumanities), khoa häc nh©n v¨n ng÷ nghÜa” (семантические гуманитарные науки, Semantic Humanities). T¸c gi¶ cßn ®Æc biÖt chó ý ®Õn c¸c ph−¬ng thøc n¶y sinh, ®Æc tr−ng vÒ chÕ ®Þnh, nh÷ng nÐt t−¬ng ®ång, kh¸c biÖt gi÷a c¸c m« h×nh.T õ cuèi thÕ kû XX, ®Çu thÕ kû XXI, khoa häc nh©n v¨n b¾t ®Çu chÞu¶nh h−ëng cña nh÷ng biÕn ®æi liªn quan Mét khÝa c¹nh quan träng cña nh÷ng chuyÓn ®æi hiÖn nay trong khoa häc nh©n v¨n lµ ho¹t ®éng cña c¸c nhµ®Õn chÝnh s¸ch khoa häc, thùc tiÔn khoa häc, khi hä t¨ng c−êng viÖc sönghiªn cøu, vai trß cña ho¹t ®éng s¸ng dông vµ nghiªn cøu c«ng nghÖ th«ngt¹o, c¬ së h¹ tÇng th«ng tin-truyÒn tin-truyÒn th«ng víi t− c¸ch lµ c«ng côth«ng, c¸c mèi quan hÖ liªn ngµnh, vµ khoa häc, còng nh− víi vai trß lµ kh¸chnh×n chung lµ nh÷ng biÕn ®æi liªn quan thÓ v¨n hãa-x· héi cÇn ®−îc ph©n tÝch.®Õn sù xuÊt hiÖn cña c¸c cÊu tróc thÓ ë Mü, c¸c sè liÖu thèng kª cho thÊy 6%hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tri thøc vµ c¸c c¸c nghiªn cøu khoa häc nh©n v¨n trªns¶n phÈm cña lao ®éng khoa häc trªn giÊy trong n¨m 2005 ®· sö dông c¬ sëm¹ng theo chiÒu s©u. h¹ tÇng m¹ng Internet vµ c¸c c«ng cô sè44 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2012hãa. C¸c thùc hµnh sè hãa míi ®ang Sù ñng hé vµ høng thó cña c¸c nhµchuÈn bÞ c¬ së cho sù xuÊt hiÖn cña c¸c khoa häc nh©n v¨n ®èi víi nh÷ng s¸ngc«ng nghÖ nghiªn cøu mang tÝnh ®æi kiÕn trong lÜnh vùc tin häc c¬ b¶n vµ tinmíi, vµ cã thÓ, c¶ cho nh÷ng thay ®æi vÒ häc øng dông lµ b¶n chÊt cña ph−¬ngchuÈn thøc cña c¸c khoa häc nh©n v¨n. thøc thø hai. §iÒu nµy thÓ hiÖn qua néi HiÖn nay, tæng thÓ c¸c ph−¬ng dung c¸c bé m«n nh− “khoa häc nh©nph¸p, thùc tiÔn vµ c«ng nghÖ nghiªn v¨n ®iÖn to¸n” vµ “tin häc khoa häccøu d¹ng sè ®Òu ®ang chuyÓn sang d¹ng nh©n v¨n”.cã thÓ hiÓu nh− “khoa häc nh©n v¨n Mét trong nh÷ng ng−êi s¸ng lËp ra®iÖn to¸n” hay “phÐp ®iÖn to¸n trong khuynh h−íng “khoa häc nh©n v¨n ®iÖnkhoa häc nh©n v¨n”, tin häc hãa khoa to¸n” lµ R. Basa. ¤ng lµ ng−êi ®· thùchäc nh©n v¨n, khoa häc nh©n v¨n hiÖn c¸c qu¸ tr×nh tù ®éng hãa ph©nd¹ng sè hãa, khoa häc nh©n v¨n ®iÖn tÝch vÒ mÆt ng÷ häc c¸c v¨n b¶n viÕttö, nghiªn cøu d¹ng sè hãa trong khoa trªn giÊy cña F. Akvinskii vµo cuèihäc nh©n v¨n, nghiªn cøu ®a ph−¬ng nh÷ng n¨m 1940. R. Basa cho r»ng,tiÖn míi, khoa häc nh©n v¨n trªn hiÖu øng tr−íc hÕt cña ph−¬ng ph¸p ¸pm¹ng, khoa häc nh©n v¨n ng÷ nghÜa. dông m¸y tÝnh kh«ng ph¶i lµ cèt ®Èy nhanh tèc ®é tiÕn hµnh c¸c nghiªn cøu Thùc tÕ cã nhiÒu m« h×nh vµ thuËt khoa häc nh©n v¨n, mµ lµ cho phÐp c¸cng÷ chØ c¸c vïng giao c¾t nhau cña c«ng nhµ khoa häc sö dông c¸c ph−¬ng ph¸pnghÖ th«ng tin-truyÒn th«ng vµ c¸c míi, nh÷ng chuÈn thøc míi ®Ó gi¶ikhoa häc nh©n v¨n nh− vËy lµ do nh÷ng quyÕt c¸c vÊn ®Ò mu«n thuë tronglý do, hoµn c¶nh cô thÓ vÒ lÞch sö, chÝnh nghiªn cøu c¸c thµnh phÈm v¨n hãa cñatrÞ, luËt ph¸p vµ gi¸o dôc. loµi ng−êi. NÕu ph©n tÝch lÞch sö cña vÊn ®Ò W. McCarthy m« t¶ ®éng th¸i ph¸tnµy, th× cã thÓ chia ra ba ph−¬ng thøc triÓn cña m« h×nh ®iÖn to¸n khoa häct¹o nªn c¸c m« h×nh khoa häc nh©n v¨n nh©n ...