Các mô hình lãnh đạo dạy học và hướng vận dụng trong đổi mới chương trình giáo dục phổ thông ở Việt Nam hiện nay

Lãnh đạo dạy học xuất hiện cùng với mô hình nhà trường hiệu quả, hướng tới nâng cao chất lượng giáo dục. Các mô hình lãnh đạo dạy học liên quan đến việc thiết kế - xây dựng, thực thi chương trình giáo dục, liên quan đến đánh giá và vận dụng kết quả đánh giá thực hiện chương trình giáo dục.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các mô hình lãnh đạo dạy học và hướng vận dụng trong đổi mới chương trình giáo dục phổ thông ở Việt Nam hiện nayJOURNAL OF SCIENCE OF HNUEEducational Sci., 2016, Vol. 61, No. 6B, pp. 36-42This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnDOI: 10.18173/2354-1075.2016-0098CÁC MÔ HÌNH LÃNH ĐẠO DẠY HỌC VÀ HƯỚNG VẬN DỤNG TRONG ĐỔIMỚI CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAYVũ Thị Mai HườngKhoa Quản lí Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Hà NộiTóm tắt. Lãnh đạo dạy học xuất hiện cùng với mô hình nhà trường hiệu quả, hướng tớinâng cao chất lượng giáo dục. Các mô hình lãnh đạo dạy học liên quan đến việc thiết kế xây dựng, thực thi chương trình giáo dục, liên quan đến đánh giá và vận dụng kết quả đánhgiá thực hiện chương trình giáo dục. Lãnh đạo dạy học xây dựng mục tiêu, sứ mệnh, tầmnhìn cho nhà trường hướng tới sự tham dự và chia sẻ; xây dựng một bầu không khí tổ chứchướng tới văn hóa hợp tác, chia sẻ và học tập suốt đời. Nhà trường phổ thông Việt Namđang phải trải qua nhiều thay đổi, đòi hỏi hiệu trưởng phải lãnh đạo nhà trường thích ứngvới yêu cầu mới của thực tiễn, lãnh đạo dạy học sẽ liên quan mật thiết tới tìm kiếm, pháttriển năng lực lãnh đạo cho giáo viên và gắn kết các nguồn lực trong nhà trường.Từ khóa: Nhà trường hiệu quả, Lãnh đạo dạy học, mô hình lãnh đạo dạy học, nhà trườngtự chủ, văn hóa nhà trường.1.Mở đầuLãnh đạo dạy học xuất hiện cùng với mô hình nhà trường hiệu quả, hướng tới nâng cao chấtlượng giáo dục [2], [3]. Lãnh đạo dạy học bao gồm “những hoạt động mà một người hiệu trưởngcó thể thực hiện hoặc ủy nhiệm cho người khác nhằm thúc đẩy chất lượng học tập của học sinh [2].Nhiều nhà nghiên cứu đã cố gắng đưa ra mô hình lãnh đạo dạy học, cố gắng kết nối sự thành côngcủa nhà trường với các mô hình đó [2], [6] cũng như phong trào cải cách nhà trường tự chủ [4, 5].Bài viết tìm hiểu các mô hình lãnh đạo hoạt động dạy học, từ đó có những đề xuất cho lãnh đạodạy học ở Việt Nam trong bối cảnh đổi mới chương trình giáo dục phổ thông đang diễn ra.2.2.1.Nội dung nghiên cứuCác mô hình lãnh đạo dạy học2.1.1. Mô hình của Hallinger & Murphy (1985)Đây là mô hình đầu tiên có tính chất khái quát về lãnh đạo dạy học. Hai ông đề xuất môhình sau khi tiến hành nghiên cứu hành vi lãnh đạo dạy học của 10 hiệu trưởng trường tiểu học vàxem xét lại các công trình tổng kết liên quan đến nhà trường hiệu quả. Họ đã thu thập thông tin từcác hiệu trưởng, nhân viên nhà trường và cán bộ của cơ quan quản lí nhà nước về giáo dục thôngqua một bảng hỏi về hành vi lãnh đạo dạy học. Ngoài ra, hai nhà khoa học cũng nghiên cứu sảnNgày nhận bài: 15/5/2016. Ngày nhận đăng: 10/9/2016.Liên hệ: Vũ Thị Mai Hường, e-mail: maihuongqlgd@gmail.com36Các mô hình lãnh đạo dạy học và hướng vận dụng trong đổi mới chương trình giáo dục...phẩm hoạt động được ghi lại trong hệ thống biên bản của các nhà trường. Nghiên cứu thực tiễnthông qua quan sát hoạt động của hiệu trưởng, mô tả lại các hoạt động mà hiệu trưởng tham gia đểhỗ trợ chương trình giảng dạy trong nhà trường, hay trong các cuộc gặp gỡ ngắn cũng như trongkế hoạch đã được sắp xếp.Hai nhà nghiên cứu đã mô tả các công việc, chức năng cụ thể mà lãnh đạo dạy học – hiệutrưởng nhà trường đã thực hiện bao gồm:+ Phổ biến mục tiêu của nhà trường: Các hiệu trưởng thể hiện mục tiêu cốt lõi của nhàtrường thông qua những buổi làm việc với phụ huynh và nhân viên để xác định một số lĩnh vựcmà nhà trường cần cải thiện; Hiệu trưởng cũng phát triển các mục tiêu hoạt động cho các lĩnh vựcđó [1]. Chức năng phổ biến mục tiêu của nhà trường có mối quan hệ chặt chẽ với cách thức hiệutrưởng sử dụng để thể hiện tầm quan trọng của các mục tiêu này đối với nhân viên, phụ huynh vàhọc sinh. Các hình thức để đạt được hiệu quả trong công việc bao gồm cả hình thức truyền thôngchính thức và phi chính thức (ví dụ thông qua sổ tay, các cuộc họp, hội đồng trường, đối thoai vớinhân viên và học sinh, các bản tin, các cuộc họp hội đồng giáo dục và họp phụ huynh).+ Quản lí chương trình: Theo quan điểm của hai ông, quản lí các dạng chương tình dạy họckhác nhau có liên quan trực tiếp đến công việc của giáo viên, có quan hệ tới chương trình và hoạtđộng dạy học. Những công việc cụ thể được đề cập trong mô hình này bao gồm việc hỗ trợ và đánhgiá dạy học, thực hiện chương trình giáo dục, kiểm tra quá trình học tập của học sinh. Hỗ trợ vàđánh giá dạy học lại bao gồm các hoạt động cung cấp những hỗ trợ cho công việc giảng dạy củagiáo viên, kiểm tra việc giảng dạy trên lớp thông qua việc thăm lớp không chính thức, định hướnghoạt động cho lớp học theo các mục tiêu của nhà trường. Thực hiện chương trình giáo dục liênquan đến những việc mà hiệu trưởng làm nhằm cung cấp các cơ hội cho sự hợp tác của nhân viên.Sự hợp tác này giúp thực hiện chương trình giáo dục được đảm bảo đúng theo chuẩn và thành tíchtrong đánh giá.+ Sử dụng kết quả học tập của học sinh: Chức năng quản lí dạy học của hiệu trưởng còn liênquan đến việ ...