Các Mối quan hệ giữa giới y khoa và kĩ nghệ dược

Mối quan hệ giữa giới y khoa và kĩ nghệ dược 1 Nguyễn Văn Tuấn Trong hệ thống kinh tế thị trường, khi kĩ nghệ dược phẩm và giới thầy thuốc cọ sát sẽ gây ra nhiều lợi ích, nhưng chính mối tương tác này cũng có thể tạo nên xung đột và mâu thuẫn. Hoạt động chính của kĩ nghệ dược liên tục nghiên cứu, sản xuất và phân phối các loại thuốc được “chứng minh” là có hiệu quả lâm sàng và cứu sống bệnh nhân. Nếu giới thầy thuốc không sử dụng những thuốc mới có hiệu quả...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các Mối quan hệ giữa giới y khoa và kĩ nghệ dược Mối quan hệ giữa giới y khoa và kĩ nghệ dược 1 Nguyễn Văn Tuấn Trong hệ thống kinh tế thị trường, khi kĩ nghệ dược phẩm và giới thầy thuốc cọ sát sẽ gây ra nhiều lợi ích, nhưng chính mối tương tác này cũng có thể tạo nên xung đột và mâu thuẫn. Hoạt động chính của kĩ nghệ dược liên tục nghiên cứu, sản xuất và phân phối các loại thuốc được “chứng minh” là có hiệu quả lâm sàng và cứu sống bệnh nhân. Nếu giới thầy thuốc không sử dụng những thuốc mới có hiệu quả lâm sàng hơn thuốc hiện hành (có thể do thiếu cập nhật hóa hay thiếu hiểu biết), thì các nỗ lực tiếp thị thuốc của các công ti dược nhằm thuyết phục thầy thuốc sử dụng thuốc mới có thể xem là một việc làm tích cực và đem lại lợi ích cho bệnh nhân. Tuy nhiên, nếu những tiếp thị của các công ti dược chỉ nhắm đến việc tăng lợi nhuận, và trong quá trình tiếp thị gây ra tác hại đến xã hội (như tăng giá thuốc và lạm dụng thuốc) thì hành động này có thể xem là tiêu cực và vi phạm y đức. Vấn đề, do đó, là cân bằng giữa lợi ích và tác hại trong mối tương tác giữa kĩ nghệ dược và y giới. Nhiều sự kiện xảy ra trong thời gian gần đây làm cho công chúng đặc biệt quan tâm đến ảnh hưởng của kĩ nghệ dược phẩm đến hệ thống y tế toàn cầu. Sự kiện thứ nhất là thị trường thuốc đắt tiền càng ngày càng gia tăng đáng ngại, nhất là ở các nước như Mĩ và Âu châu, làm cho ngân sách y tế ở các nước này lâm vào tình trạng khủng hoảng. Riêng ở Mĩ, chi phí cho các loại thuốc cần toa bác sĩ đã lên đến gần 200 tỉ USD, làm cho chính phủ mới của Tổng thống Obama phải đặc biệt quan tâm. Sự kiện thứ hai là một số công ti thuốc bị tòa án kết tội phạm hình sự vì những hoạt động tiếp thị của họ. Phần lớn những vụ kiện này đều được giải quyết ngoài tòa với những khoản bồi thường khổng lồ. Sự kiện thứ ba là các công ti dược và y giới càng ngày càng nhận thức rằng mối liên hệ giữa hai bên làm cho thành viên của hai phía cảm thấy xấu hổ, và cần phải có sự thay đổi cơ bản trong mối liên hệ này. Theo báo cáo của các “đại gia” dược, năm 2002 họ chi ra 1/3 doanh thu cho các dịch vụ “selling & administration” (một mĩ từ cho hoạt động tiếp thị). Có công ti (như Norvatis) còn chi đến 36% cho hoạt động tiếp thị! Tính chung, kĩ nghệ dược chi ra khoảng 12 đến 15 tỉ USD hàng năm cho hoạt động tiếp thị. Tính trung bình, ngân sách tiếp thị thuốc trên mỗi bác sĩ dao động từ 8.000 đến 15.000 USD / năm. Nhưng nói đến “hoạt động tiếp thị” là nói đến cái gì? Một nghiên cứu ở Mĩ cho thấy có khỏng 16 cách thức tiếp thị, từ những hoạt động thân mật nh ư tặng quà cáp, bút, đồ chơi (đương nhiên là có logo của thuốc và công ti) đến những hành vi có thể xem là đáng quan tâm như “tác gi ả ma” và mua chuộc các giáo sư đại học. Cần nói thêm rằng hiện tượng tác giả ma (ghost authorship) là một thủ thuật của các công ti dược mướn các nhà viết thuê viết bài báo khoa học, và họ trả tiền cho các giáo sư kí tên vào như là tác giả (dù các giáo sư này chẳng biết hay dính dáng gì đến công trình nghiên cứu). Trong thực tế cũng có không ít giáo s ư chịu kí tên vào các bài nghiên cứu như thế để nhận từ 5000 đến 20000 USD! Tuy nhiên, trong thực tế thì mối quan hệ này đặt ra nhiều vấn đề y đức và có khi làm ảnh hưởng xấu đến sự nghiệp của nhiều nhà nghiên cứu danh tiếng. Một số hành động của một số công ti dược còn có thể mô tả là hối lộ hay đút lót. Chẳng hạn như vào giữa thập niên 1990, công ti TAP (Mĩ) tung ra thị trường thuốc Lupron (dùng điều trị ung thư tiền liệt tuyến) nhưng gặp phải cạnh tranh của một loại thuốc khác rẻ hơn là Zoladex. Để đối đầu với đối thủ, TAP tìm cách gặp giám đốc y vụ của một công ti bảo hiểm y tế và đề nghị sử dụng Lupron, và hãng sẽ tặng cho vị giám đốc này 25.000 USD dưới danh nghĩa “tài trợ giáo dục” nhưng ông sẽ toàn quyền sử dụng. Khi vị giám đốc từ chối, công ti đề nghị tăng 65.000 USD. Nhưng vị giám đốc đã báo cho cảnh sát liên bang Mĩ biết và vụ việc được đưa ra ánh sáng với nhiều tình tiết động trời khác, và công ti bị phạt 875 triệu USD. Một trong những chiến lược mà các công ti dược thường áp dụng có hiệu quả là sử dụng các chuyên gia, các giáo sư có tiếng trong ngành để nhờ các chuyên gia này tư vấn và nói chuyện trong các hội nghị do họ tổ chức. Phần lớn những hội nghị này mang tính chuyên môn cao và đem lại nhiều thông tin có ích cho bác sĩ, nhưng cũng có một số hội nghị này cũng mang hình thức quảng bá sản phẩm của công ti hơn là hội nghị khoa học. Ngoài ra, các công ti còn muốn sử dụng các chuyên gia này để ảnh hưởng đến chính sách và định hướng cho chuyên ngành. Theo một cuộc điều tra vào năm 2002, hơn 80% các giáo sư và bác sĩ trong các tổ chức y khoa chuyên soạn thảo các phác đồ điều trị có liên hệ hay nhận tiền thuyết giảng (speaking fee) hay tư vấn phí (consultant fee) từ các công ti dược. Có người nhận cả nửa triệu USD mỗi năm và nhiều lợi lộc khác từ các công ti dược. Không ai biết các công ti dược đã cung ...