Bani Abidi về nước năm 2003, sau khi giật được tấm bằng thạc sĩ tại Học viện Mỹ thuật Chicago - Hoa Kỳ. Lúc đó cô rất băn khoăn, lo lắng về tình hình bất trắc ở quê nhà. Cô muốn mỹ thuật phải đề cập và lý giải được tình hình ấy, phải làm thế nào nói với người dân Pakistan và người dân Mỹ rõ về cách thức Hoa Kỳ, theo quan điểm của cô, đã xô đẩy đất nước cô vào ALI RAZA-Hai vết bỏng chỗ cùng tham gia cuộc chiến chống khủng
không bao giờ giống nhau-...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÁC NGHỆ SĨ PAKISTAN TÌM KIẾM MỘT TIẾNG NÓI ĐƯƠNG ĐẠI
CÁC NGHỆ SĨ PAKISTAN TÌM
KIẾM MỘT TIẾNG NÓI
ĐƯƠNG ĐẠI
Bani Abidi về nước năm 2003, sau khi giật
được tấm bằng thạc sĩ tại Học viện Mỹ
thuật Chicago - Hoa Kỳ. Lúc đó cô rất băn
khoăn, lo lắng về tình hình bất trắc ở quê
nhà. Cô muốn mỹ thuật phải đề cập và lý
giải được tình hình ấy, phải làm thế nào
nói với người dân Pakistan và người dân
Mỹ rõ về cách thức Hoa Kỳ, theo quan
điểm của cô, đã xô đẩy đất nước cô vào
chỗ cùng tham gia cuộc chiến chống khủng
ALI RAZA-Hai vết bỏng
không bao giờ giống nhau- bố, bất kể những hậu quả tiềm tàng của nó
ra sao.
sơn dầu
Ngay sau đó, cô đã thuê một đội kèn đồng
truyền thống - một di sản của thời thuộc địa trước kia nhưng giờ đây đã
hoàn toàn mang chất đặc thù Nam á rồi yêu cầu các thành viên của ban
nhạc chơi bài ca mang chất đặc Mỹ nhất mà cô còn nhớ được. Kết quả
là video nhan đề Đội nhạc Kèn Shan học cách của Cờ có đính sao
(Shan Pipe Band learns the Star-Spangled Banner), 2004, thể hiện các
nhạc công thổi kèn bản nhạc, lắp bắp tuôn ra một loạt những hợp âm
loạn xạ, tuy có hiền hoà nhưng lại gồm những nốt nhạc the thé đến chói
tai. Đây là một bài nhạc kèn kéo dài 7 phút, ngợi ca khối liên minh
“trống đánh xuôi, kèn thổi ngược” giữa hai nước.
Từ bấy đến nay, cô Abidi đã trở thành một nghệ sĩ nổi tiếng ở trong
nước, và cả trong một số giới ở nước ngoài nữa (một video nữa của cô
về thái độ vênh vang, tự đắc của một số nhân vật chính trị Pakistan,
mới đây đã được Viện Bảo tàng Mỹ thuật Hiện đại New York ở
Manhattan đặt mua), và giờ đây tác phẩm Đội nhạc Kèn Shan đang
được trưng ở vị trí nổi bật tại triển lãm Lửa Treo Lơ lửng (Hanging
Fire). Đây là cuộc khảo sát qui mô lớn đầu tiên về mỹ thuật Pakistan
đương đại, được tổ chức tại Hiệp hội á châu ở New York, cho tới
thượng tuần tháng giêng năm tới mới kết thúc. Cũng như phần lớn các
tác phẩm mỹ thuật tại cuộc triển lãm - tổng cộng có 55 tác phẩm của 15
nghệ sĩ - nó thể hiện một sự ràng buộc sâu sắc với nền chính trị và văn
hoá của Pakistan, đồng thời là một phương thức tiếp cận mỹ thuật, vừa
thực tế, vừa ngỗ ngược, lại thường pha chút hài hước mà ít người ở tận
trời Tây có thể thấy được đối với đất nước đang trong cảnh rối bời, hỗn
loạn này.
Tuy vậy, trên thực tế, các tác phẩm đang trưng bày tại New York
dường như cũng đủ đại diện cho tinh thần và tính nhạy cảm làm sôi nổi
môi trường mỹ thuật đương đại đang ngày càng sống động, đã đưa đến
cuộc trưng bày Lửa Treo Lơ lửng này. Khó có thể tìm thấy cách đây
một thế hệ, môi trường đó mấy năm gần đây đã được nuôi dưỡng nhờ
sự trỗi dậy của những nhà sưu tầm mới giầu và những gallery tư nhân
mọc lên như nấm, chuyên cung cấp tác phẩm của các nghệ sĩ hội hoạ
và điêu khắc, sắp đặt và video art, với đội ngũ của họ ngày càng lớn
mạnh nhờ các chương trình giáo dục mỹ thuật hiện có đã được mở rộng
hơn và những chương trình mới được áp dụng trong cả nước.
Các trung tâm chính của nền mỹ thuật đương đại Pakistan là 2 thành
phố lớn nhất gồm Karachi và Lahore. Karachi nằm trên bờ Biển A-rập,
là thủ đô tài chính và các phương tiện truyền thông, vừa ăn chơi, ngổ
ngáo, vừa bất cần (và có cả bạo lực nữa). 60 năm qua, nó đã lớn lên từ
một thành phố với số dân chỉ có nửa triệu người thành một trong 20
thành phố lớn nhất thế giới với số dân khoảng 17 triệu. Nó cũng là quê
hương của Trường Mỹ thuật - Kiến trúc Thung lũng Indus, một trường
mới nổi lên như sóng cồn, được thành lập năm 1989. Sau cái chết của
nhà độc tài quân sự Zia-ul-Haq; việc thiết lập trường này đánh dấu sự
chấm hết của một thời kỳ đen tối trong lịch sử Pakistan khi các
galleries mỹ thuật cứ phải giấu kín những tác phẩm có nội dung phê
phán nhà nước.
Ngược lên miền đông bắc, Lahore, mặc dù có số dân 10 triệu người, lại
tương đối yên tĩnh. Là trung tâm của sinh hoạt mỹ thuật và trí thức
Nam á trong nhiều thế kỷ nay, Lahore vẫn được coi là trung tâm văn
hoá của đất nước Pakistan. Đó là quê hương của trường mỹ thuật hàng
đầu của cả nước, trường Đại học Nghệ thuật Quốc gia, tức Trường
Nghệ thuật Mayo được John Lockwood Kipling, một nghệ sĩ hội hoạ
và điêu khắc Anh, thân sinh của Rudyard Kipling, nhà văn nổi tiếng thế
giới, thành lập vào những năm 1880. Trường tuyển sinh viên từ mọi
miền đất nước, kể cả các vùng dân tộc ít người luôn trong tình trạng
phân tranh, và có một đội ngũ giảng viên đầy uy tín. Trường nổi tiếng
có những lớp về kỹ thuật chính xác thuộc ngành tiểu hoạ (miniature
painting) rất được hâm mộ dưới các triều đại Mughal, được thích nghi
với các chủ điểm hiện đại - một thể loại phổ biến mà nhiều nghệ sĩ
đương đại đã coi thường là mỹ thuật rẻ tiền.
Naiza Khan, một nghệ sĩ đại diện cho Karachi tại cuộc triển lãm ở Hiệp
hội á châu này, sáng tác khác thường, có khuynh hướng hơi nghiêng về
nữ quyền. Cô sáng tác trong một xưởng vẽ đèn điện sáng trưng trên
tầng thượng thuộc ngôi nhà riêng của gia đình nằm gọn trong khu
chung cư trung lưu lớp trên, dưới quyền quản lý của Cơ quan Quốc
phòng. Những tác phẩm điêu khắc bằng kim loại sáng loáng mang hình
những coóc-xê, áo lót và cả váy nữa xếp đầy trong phòng. Đóng góp
của cô cho cuộc triển lãm Lửa Treo Lơ lửng này có tác phẩm điêu khắc
bằng thép và da lộn màu đỏ nhan đề Gai sắc (Spine), 2008, theo hình
mẫu áo lót chẽn của phụ nữ Nam á hồi đầu thế kỷ 20.
Cũng giống như biết bao nghệ sĩ đương đại Pakistan khác, sáng tác của
Zaira Khan chịu ảnh hưởng của sự tổng hòa giữa tôn giáo và chính trị
của đất nước này, thường có tính chất cay độc. Từ lâu cô vẫn sáng tác
theo các chủ điểm về thân hình và cách phục trang của nữ giới; cô cho
biết mới đây, cô đã được cổ vũ chế tác ra bộ áo giáp phụ nữ : các nữ
chiến binh Hồi ...