Các nhân tố ảnh hưởng đến nghèo đói của ngư dân ven biển huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình

Nghiên cứu này tìm và xác định các nhân tố ảnh hưởng đến nghèo đói của các hộ ngư dân ven biển huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình .Dựa trên các số liệu điều tra của 380 hộ ngư dân địa phương, nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy đa biến và hồi quy phi tuyến Binary logistic để phân tích tình hình nghèo đói của các hộ dân khu vực này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các nhân tố ảnh hưởng đến nghèo đói của ngư dân ven biển huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình Taïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûn Soá 1/2012 KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU ÑAØO TAÏO SAU ÑAÏI HOÏC CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NGHÈO ĐÓI CỦA NGƯ DÂN VEN BIỂN HUYỆN QUẢNG TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH FACTORS AFFECTING THE POVERTY OF COASTAL FISHEMEN IN QUANG TRACH DISTRICT, QUANG BINH PROVINCE Phan Đình Hùng1, TS. Dương Trí Thảo2 TÓM TẮT Nghiên cứu này tìm và xác định các nhân tố ảnh hưởng đến nghèo đói của các hộ ngư dân ven biển huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình .Dựa trên các số liệu điều tra của 380 hộ ngư dân địa phương, nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy đa biến và hồi quy phi tuyến Binary logistic để phân tích tình hình nghèo đói của các hộ dân khu vực này. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 5 nhân tố ảnh hưởng có ý nghĩa đến sự nghèo đói của các hộ ngư dân ở đây, đó là việc làm, làm nông, có việc, đất đai, phụ thuộc, trong đó quan trọng nhất là tình trạng việc làm. Đồng thời kết quả nghiên cứu cũng cho thấy ảnh hưởng độc lập của từng yếu tố đến xác suất nghèo của một hộ gia đình. Từ khóa: Nghèo đói, Các nhân tố, Ngư dân ven biển ABSTRACT This study aims to find out and specify factors which influence on poverty of coastal fishermen in Quang Trach district, Quang Binh Province. Based on survey data of 380 households in the locality, the research was conducted by using multivariable regression models and Binary logistict nonlinear regression models to anlyze the poverty situation of the households in the study recgions. Research results show that there were five factors affected the poverty of fishermen in the area significantly.These factors were the jobs, the farming, the loan, the land and the dependent.Among these factors, the employment status was the most important. Research findings also show independent effect of each factor to the probability of a poor household Keyword: Poverty, Factors, Coastal fishermen I. ĐẶT VẤN ĐỀ Ngày nay, giải quyết sự nghèo đói đang là một trong tám mục tiêu của thiên niên kỷ là mối quan tâm toàn cầu. Các nhà nghiên cứu lo ngại rằng sự gia tăng và kéo dài nghèo đói chính là nhân tố gây nên những tệ nạn xã hội phức tạp và hậu quả khó lường. Trong khi đó, những chính sách của nhà quản lý đóng vai trò hết sức quan trọng góp phần tích cực vào công tác xóa đói giảm nghèo. Ven biển huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình là 6 xã bãi ngang, cồn bãi gồm xã: Quảng Đông, Quảng Phú, Cảnh Dương, Quảng Hưng, Quảng Xuân, Quảng Phúc, tỷ lệ các hộ nghèo năm 2010 theo chuẩn của Quốc gia (giai đoạn 2006-2010) 1 2 là 15,97%, theo chuẩn mới áp dụng cho giai đoạn 2011-2015 là 18,64%, tỷ lệ hộ nghèo của khu vực này quá cao so với bình quân toàn tỉnh Quảng Bình (là 11,56%) mặc dù đã được có sự hỗ trợ từ nhà nước. Việc điều tra để phân tích và đánh giá các nhân tố ảnh hưởng tới tình hình nghèo đói của các hộ dân ven khu vực này có ý nghĩa rất quan trọng nhằm gợi ý những chính sách trong việc xóa đói giảm nghèo tại khu vực này. II. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Cơ sở lý thuyết Nghèo là thực trạng một bộ phận dân cư không Lớp Cao học Kinh tế 2009 – Trường Đại học Nha Trang Khoa Kinh tế - Trường Đại học Nha Trang TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NHA TRANG ❖ 129 Taïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûn được hưởng và thoả mãn các nhu cầu cơ bản của con người mà những nhu cầu ấy phụ thuộc vào sự phát triển kinh tế - xã hội và phong tục tập quán của từng vùng và những phong tục ấy được xã hội thừa nhận (Hội nghị chống đói nghèo khu vực châu Á - Thái Bình Dương , 1993). Nghiên cứu này, tác giả tiếp cận đánh giá nghèo đói thông qua định nghĩa của Ngân hàng Thế giới (WB) về nghèo đói: “Nghèo là tình trạng không đáp ứng được các nhu cầu cơ bản”. Nghĩa là, dựa trên các số liệu điều tra về các chỉ tiêu phản ánh những thông tin của chủ hộ như trình độ học vấn, giới tính, tuổi, tình trạng việc làm, tình trạng sở hữu đất hay tình trạng vay vốn để đánh giá tình hình nghèo đói của vùng nghiên cứu. Cụ thể để xác định hộ nghèo hay không nghèo ở đây thông qua chỉ tiêu chi tiêu bình quân đầu người và 20% những hộ có chi tiêu bình quân thấp nhất là những hộ nghèo. Theo Phạm Anh Tuấn và ctv (2003) trong nghiên cứu “Đánh giá nghèo đói có sự tham gia của cộng đồng tại Ninh Thuận” cho rằng các yếu tố sau đây ảnh hưởng đến nghèo đói như: thiếu vốn, đông nhân khẩu, thiếu việc làm, thiếu đất, thiếu kinh nghiệm,v.v… Theo báo cáo của Bộ lao động TB&XH (2003) thì những nguyên nhân nghèo đói tính chung cho cả nước bao gồm 8 nhân tố chính là thiếu vốn, thiếu đất, thiếu lao động, thiếu kinh nghiệm sản xuất, bệnh tật, tệ nạn, rủi ro và đông người. Các nghiên cứu trên cho thấy, nghèo đói hiện là vấn đề nóng bỏng mặc dù có sự hỗ trợ của các chương trình, chính sách của nhà nước tại các địa phương. Các yếu tố ảnh hưởng đến nghèo đói ở từng khu vực có những yếu tố khác nhau nhưng nhìn chung, đối với người nghèo do các yếu tố ảnh hưởng đến nghèo đói thường là: thiếu vốn; không có kinh nghiệm; thiếu việc làm; đất canh tác ít; trình độ văn hóa,vv… Vì vậy, khi nghiên cứu về nghèo đói cần chú ý đến các yếu tố trên để có những giải pháp cụ thể nhằm giúp người dân thoát nghèo. Về cơ bản các đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội ở Quảng Trạch, Quảng Bình không khác nhiều so với các địa phương khác ở ven biển Miền Trung Việt Nam. Vì vậy, trên cơ sở các nghiên cứu trước tương tự (ví dụ Đào Công Thiên, 2008),chúng tôi đề xuất mô hình nghiên cứu sự nghèo đói của ngư dân ven biển huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình như sau: 130 ❖ TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NHA TRANG Soá 1/2012 Hình 1. Mô hình nghiên cứu Mô hình hồi quy tổng quát có dạng: Trong đó: TON_GIAO - Biến dummy, nhận giá trị 0 nếu chủ hộ gia đình thuộc tôn giáo không, nhận giá trị 1 nếu chủ hộ gia đình là tôn giáo. Kỳ vọng mang dấu (-). TUOI_CHU biến số tuổi tính từ năm sinh của chủ hộ. Kỳ vọng mang dấu (+). GIOI_CHU là biến dummy nhận giá trị 1 nếu chủ hộ là nam, nhận giá trị 2 là nữ. Kỳ vọng mang dấu (+). QUIMO_HO biến thể hiện số người sống trong mộ ...