Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển tài chính toàn diện - Giải pháp đối với Việt Nam

Môi trường kinh tế - xã hội: truyền thông, mức độ cơ sở hạ tầng. Trên cơ sở nhận diện các nhân tố ảnh hưởng, bài viết đưa ra một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển tài chính toàn diện tại Việt Nam. Mời các bạn tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển tài chính toàn diện - Giải pháp đối với Việt Nam CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN TÀI CHÍNH TOÀN DIỆN - GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI VIỆT NAM Nguyễn Đặng Hải Yến Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh Tóm tắt Các nghiên cứu gần đây cho thấy vai trò quan trọng của tài chính toàn diện trong xóa đói giảm nghèo và phát triển - ổn định kinh tế. Vấn đề này nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các tổ chức phát triển quốc tế cũng như Chính phủ các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, bài viết tiến hành tổng hợp các nghiên cứu có liên quan đến việc nhận diện các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tài chính của các thành phần dân cư và doanh nghiệp nhất là nhóm dân số dễ bị tổn thương và các nhóm có nhu cầu chưa được đáp ứng tại các quốc gia đang phát triển. Kết quả cho thấy có 3 nhân tố ảnh hưởng đến tài chính toàn diện (1) Sự phát triển của thị trường tài chính: mạng lưới tài chính, sản phẩm tài chính, tổ chức tài chính và chính sách phát triển tài chính (2) Người tiêu dùng: giới tính, độ tuổi, tình trạng hôn nhân, trình độ học vấn, thu nhập…(3) Môi trường kinh tế - xã hội: truyền thông, mức độ cơ sở hạ tầng. Trên cơ sở nhận diện các nhân tố ảnh hưởng, bài viết đưa ra một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển tài chính toàn diện tại Việt Nam. Đặt vấn đề Tài chính toàn diện có ý nghĩa to lớn đối với kinh tế xã hội của đất nước, là tiền đề quan trọng cho công tác xóa đói giảm nghèo, tăng trưởng bền vững, đang thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu, các nhà hoạch định chính sách và các nhà kinh tế của các quốc gia. Hiện nay các quốc gia trên thế giới đã triển khai nhiều chương trình với mục tiêu phát triển tài chính toàn diện như Liên Hợp Quốc triển khai các chương trình thông qua quỹ đầu tư phát triển Liên Hợp Quốc; các nước G20 đã thống nhất bộ nguyên tắc cho tài chính toàn diện và đây cũng là những trọng tâm của kế hoạch hành động nhóm G20; ASEAN coi tài chính toàn diện là một trong ba trụ cột của tầm nhìn cộng đồng kinh tế ASEAN 2025 về hội nhập tài chính; Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát triển Châu Á đã xây dựng các chương trình, dự án để thúc đẩy tài chính toàn diện tại nhiều quốc gia. Tính đến năm 2016 đã có 57 quốc gia cam kết thúc đẩy tài chính toàn diện, trong đó có 30 nước là các nước đang phát triển đang trong quá trình xây dựng chiến lược tài chính toàn diện cho quốc gia của mình. Theo Demirgüç-Kunt et al. (2012); (Khan, 2011) Tài chính toàn diện là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng khả năng tiết kiệm, giúp khởi nghiệp đầu tư, sản xuất từ đó giảm nghèo, bất bình đẳng và cung cấp các dịch vụ tài chính phù hợp, giá cả phải chăng cho người nghèo, cải thiện phúc lợi cho tầng lớp xã hội khó khăn. Tương tự, nghiên cứu của Hastak et al. (2015) đã khẳng định tài chính toàn diện là công cụ quan trọng đối với nhiều quốc gia đang phát triển nhằm nâng cao khả năng tiếp cận tài chính của khu vực có thu nhập thấp, qua đó góp phần xóa đói giảm nghèo, thúc đẩy phát triển kinh tế. Do đó tài chính toàn diện đặc biệt quan trọng đối với các nhóm yếu thế như người nghèo, phụ nữ trẻ em và cộng đồng nông thôn (Beck et al., 2009). Theo thống kê của (Demirgüç-Kunt et al., 2015) khoảng 2 tỷ người trưởng thành trên toàn thế giới (chiếm ¼ dân số thế giới) không có tài khoản cơ bản và hơn 200 triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các nền kinh tế đang phát triển không có đủ vốn để mở rộng quy mô sản xuất. Tóm lại tài chính toàn diện giúp tạo điều kiện cho tất cả các khu vực đặc biệt là khu vực có thu nhập thấp tham gia vào nền kinh tế và hệ thống tài chính, tạo động lực cho khu vực tài chính phát triển và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Nhận thức được tầm quan trọng của tài chính toàn diện đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia, Chính phủ Việt Nam triển khai xây dựng một số đề án có mục tiêu sát với mục tiêu của Tài chính toàn diện như Đề án xây dựng và phát triển hệ thống tài chính vi mô tại Việt 410 Nam đến năm 2020, Đề án không dùng tiền mặt giai đoạn 2016-2020, Đề án phát triển hệ thống quỹ tín dụng nhân dân đến năm 2020, Đề án nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng cho nền kinh tế… Những đề án này tác động tích cực tới việc nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng, đặc biệt đã hướng tới việc mở rộng đối tượng tiếp cận dịch vụ cho dân cư nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên với nghiên cứu của Park et al. (2015), Tuệ (2017) cho thấy hiện nay ở Việt Nam mức độ tài chính toàn diện còn thấp. Từ thực tế đó, bài viết dựa vào các nghiên cứu trước đây, tổng hợp và đưa ra các nhân tố tác động đến tài chính toàn diện và trên cơ sở đó bài viết đề xuất các giải pháp nhằm khắc phục vấn đề này ở mỗi quốc gia. 1. Tài chính toàn diện Một trong những khái niệm về tài chính toàn diện xuất hiện sớm nhất là của Leyshon. Theo Leyshon et al. (1995) tài chính toàn diện được hiểu đó là quá trình một số nhóm xã hội và cá nhân nhất định được tiếp cận với hệ thống tài chính chính thức. Theo Hannig et al. (2010) tài chính toàn diện thúc đẩy người dân không sử dụng dịch vụ ngân hàng sang sử dụng dịch vụ tài chính chính thức để họ có cơ hội tiếp cận dịch vụ từ tiết kiệm, thanh toán đến tín dụng và bảo hiểm. Tài chính toàn diện còn được hiểu là quá trình bảo đảm tiếp cận dịch vụ tài chính và nhu cầu tín dụng được đáp ứng cho đối tượng yếu hơn như nhóm khách hàng có thu nhập thấp với chi phí hợp lý. Những điều này được thể hiện qua khả năng tiếp cận tài khoản ngân hàng như tài khoản tiết kiệm, tín dụng và hệ thống thanh toán (Khan, 2011). Trong nghiên cứu của Sarma et al. (2011), ông lý giải tài chính toàn diện trên khía cạnh khả năng tiếp cận, tính khả dụng và sử dụng hệ thống tài chính. Với ông tài chính toàn diện được xem như một quá trình đảm bảo sự dễ dàng tiếp cận, tính khả dụng và sử dụng của hệ thống tài chính ...