Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) của doanh nghiệp

Nghiên cứu này xem xét các nhân tố ảnh hưởng đến ý định áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính quốc tế tại các công ty ở Việt Nam cũng như mức độ sẵn sàng áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế IFRS. Nhóm nghiên cứu chọn Lý thuyết về Hành vi có kế hoạch (TPB), kết hợp với lý thuyết mô hình chấp nhận công nghệ (TAM) làm khung khái niệm. Dựa trên các nghiên cứu tiền nhiệm, nhóm tác giả xây dựng mô hình với biến điều tiết mới sự tư vấn của kế toán viên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các nhân tố ảnh hưởng đến ý định áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) của doanh nghiệp CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN Ý ĐỊNH ÁP DỤNG CHUẨN MỰC BÁO CÁO TÀI CHÍNH QUỐC TẾ (IFRS) CỦA DOANH NGHIỆP Factors affecting the intention to apply International Financial Reporting Standards (IFRS) in corporations Trần Ngọc Mai1, Trần Thị Minh Ánh, Đồng Tuyết Anh, Nguyễn Đức Toàn, Trần Quốc Anh Quân, Nguyễn Thị Thu Hằng Trường Đại học Ngoại thươngTóm tắt Nghiên cứu này xem xét các nhân tố ảnh hưởng đến ý định áp dụng Chuẩn mực Báocáo Tài chính quốc tế tại các công ty ở Việt Nam cũng như mức độ sẵn sàng áp dụng Chuẩnmực Báo cáo Tài chính Quốc tế IFRS. Nhóm nghiên cứu chọn Lý thuyết về Hành vi có kếhoạch (TPB), kết hợp với lý thuyết mô hình chấp nhận công nghệ (TAM) làm khung kháiniệm. Dựa trên các nghiên cứu tiền nhiệm, nhóm tác giả xây dựng mô hình với biến điều tiếtmới sự tư vấn của kế toán viên. Các biến thái độ của ban giám đốc, chuẩn chủ quan và nhậnthức kiểm soát hành vi đều được chia thành các biến nhỏ hơn để phân tích kĩ hơn xuyên suốtbài nghiên cứu. Nghiên cứu này hệ thống lại các kết quả nghiên cứu tiền nhiệm, từ đó (1)phát triển khung lý thuyết, và (2) đề xuất các nhân tố ảnh hưởng đến ý định áp dụng Chuẩnmực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) của doanh nghiệp. Từ khóa: Ý định áp dụng; TPB; Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế; Việt Nam.Abstract This study analyzes the factors affecting the intention to apply IFRS and thewillingness to apply the International Financial Reporting Standards in companies inVietnam. The research team chose Theory of Planned Behavior (TPB), combined withTechnology Acceptance Theory (TAM) model as the conceptual framework. Based onprevious studies, the authors build a model with a new moderator on the accountants advice.The variables namely directors attitude, subjective norm, and perceived behavioral controlare all broken down into smaller variables for further analysis throughout the study. Thisstudy systematizes the results of previous research, from which (1) develop a theoreticalframework, and (2) propose factors that affect the intention to apply international financialreporting standards (IFRS) of the enterprise.1 Trần Ngọc Mai, Điện thoại: 0392795028, Email: trnngocmai0305@gmail.com 1 Keywords: Intention to apply; TPB; International Financial Reporting Standards;Vietnam.JEL Classifications: M30, M40, M491. Giới thiệu nghiên cứu Cùng với sự phát triển của kinh tế thế giới và quá trình toàn cầu hoá, nhu cầu về việccông bố báo cáo tài chính đạt tiêu chuẩn quốc tế chung đang tăng lên bởi sự gia tăng trong cácgiao dịch xuyên biên giới và các dòng vốn đầu tư quốc tế. Ngày nay, các quốc gia trên thếgiới đang giảm dần việc sử dụng các chuẩn mực kế toán riêng của nước họ, và dần tiến tớiviệc áp dụng các Chuẩn mực Báo cáo Tài chính quốc tế (IFRS). Theo báo cáo của Ủy banChuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế, vào tháng 7/2022, hiện đã có 167 khu vực pháp lýtrên thế giới yêu cầu hoặc cho phép áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính quốc tế IFRS. Việt Nam cũng đang trong quá trình tiến tới việc áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tàichính quốc tế IFRS để tạo điều kiện phát triển cho kinh tế quốc gia. Vào ngày 16/3/2020, BộTài chính Việt Nam đã ra quyết định số 345/QĐ-BTC về việc phê duyệt đề án Áp dụngChuẩn mực báo cáo tài chính IFRS. Đề án được phê duyệt chia thành 3 giai đoạn kéo dàitrong 5 năm kể từ năm 2020, bao gồm Giai đoạn chuẩn bị (2020-2021), Áp dụng tự nguyện(2022-2025), và Áp dụng bắt buộc (sau 2025). Tuy việc chuyển đổi sang áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính quốc tế đang là xuhướng toàn cầu, song nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam (cụ thể là 49% theo khảo sát củaDeloitte, 2020) vẫn chưa có kế hoạch chuyển đổi, hoặc đã có ý định song chưa thực hiện cácbước chuẩn bị cần thiết. Vì thế, việc tìm hiểu ra các nhân tố ảnh hưởng đến ý định áp dụngIFRS tại các doanh nghiệp là cần thiết. Bài viết sẽ đi sâu hệ thống các nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến với ý địnhđưa Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế vào sử dụng tại các doanh nghiệp, từ đó phát triểnkhung lý thuyết và đề xuất các nhân tố ảnh hưởng đến ý định áp dụng Chuẩn mực Báo cáoTài chính Quốc tế cho các doanh nghiệp Việt Nam.2. Tổng quan nghiên cứu về việc áp dụng IFRS Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về tác động của việc áp dụng IFRS bao gồm mặtlợi: gia tăng khả năng so sánh của báo cáo tài chính (Peter Clarkson và cộng sự, 2011), cảithiện giá trị phù hợp của thông tin báo cáo tài chính (Yi Lin Chua và cộng sự, 2012); và mặthại: chi phí, sự phức tạp của IFRS (Jermakowicz, 2004), và sự thiếu hướng dẫn trong quátrình triển khai (Jermakowicz & Gornik-Tomaszewski, 2006). Tuy nhiên, hầu hết các nghiêncứu này đã tập trung vào các các nước thành viên của Liên minh châu Âu (EU) và các nướcđã phát triển để đánh giá tác động của việc bắt buộc áp dụng IFRS. Tuy vẫn có các bài nghiên 2cứu chỉ ra các rào cản hiện đang tồn tại ở khu vực các nước ngoài Châu Âu, song khoảngtrống giữa nghiên cứu ở Châu Âu và các châu lục còn lại vẫn còn rất lớn và cần được xử lí. Tại Việt Nam, Nguyễn Hữu Cường (2011) chỉ ra rằng các yếu tố vĩ mô như sự pháttriển kinh tế, mức độ học vấn, ngoại thương và thị trường vốn đóng vai trò quan trọng trongviệc quyết định việc áp dụng IFRS tại Việt Nam. Khả năng của kế toán là yếu tố được nhiềunhà nghiên cứu đánh giá là có tác động mạnh mẽ và tích cực đến ý định chuyển đổi sangIFRS của các doanh nghiệp. Ngoài ra, pháp luật cũng ảnh hưởng nhiều tới việc áp dụng tựnguyện các Chuẩn mực Báo cáo Tài chính quốc tế (Nguyen, D. , 2021). Phần lớn các bài nghiên ...