Các Phương Pháp Phổ Cập Kiến Thức Cho Học Sinh Dân Tộc Phần 6

Đặc điểm của câu trong văn bản viết. − Từ những đặc điểm trên, thảo luận với đồng nghiệp để cùng xác định sự giống nhau và khác nhau giữa dạy câu trong dạy nói và dạy câu trong dạy viết. 2. Những loại câu thường sử dụng trong lời nói.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các Phương Pháp Phổ Cập Kiến Thức Cho Học Sinh Dân Tộc Phần 6 • Đặc điểm của câu trong văn bản viết. − Từ những đặc điểm trên, thảo luận với đồng nghiệp để cùng xác định sự giống nhau và khác nhau giữa dạy câu trong dạy nói và dạy câu trong dạy viết. 2. Những loại câu thường sử dụng trong lời nói − Đọc văn bản chương trình TV (trong cuốn Chương trình Tiểu học, NXBGD, H. 2001, tr. 9 - 26) ; SGK TV 1, TV 2, TV 3 theo chương trình này. − Nêu một số loại câu thường được sử dụng trong lời nói và cần luyện cho HS trong dạy?nói. 3. ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ đối với việc dạy câu trong dạy nói − Hãy thảo luận với đồng nghiệp về những ảnh hưởng của TMĐ của HSDT ở địa phương đến việc dạy câu. − Theo bạn, sự khác nhau cơ bản nào giữa TV và TDT ở địa phương về cú pháp có thể ảnh hưởng đến việc dạy câu ? Ghi ra một số điểm khác nhau về cú pháp. − Đọc thông tin dưới đây và hoàn thiện ý kiến của cá nhân và nhóm.Thông tin cơ bản 1. Sự giống nhau và khác nhau giữa dạy câu trong dạy nói và trong dạy viết 1.1. Đặc điểm của câu trong lời nói và văn bản viết : − Câu trong lời nói sử dụng âm thanh, ngữ điệu làm phương tiện biểu hiện, còn câu trong văn bản viết sử dụng kí tự. − Dạng nói thường sử dụng kiểu câu ngắn gọn ; dùng nhiều biến thể câu đơn giản. Loại câu này giúp người nghe dễ theo dõi, dễ hiểu nội dung cần truyền đạt. Câu trong lời nói thường có các yếu tố dư như : hình thức lặp, nghi vấn, cảm thán, các phụ từ... Dạng viết thường sử dụng câu dài hơn, câu có nhiều thành phần phong phú. − Các loại câu sử dụng trong lời nói thường phong phú hơn trong văn bản viết. − Trong lời nói, ngữ điệu của câu đóng vai trò hết sức quan trọng, nó làm cho câu giàu sắc thái biểu cảm và có thể làm thay đổi cả ý nghĩa của câu. Câu trong văn bản viết không có đặc điểm này. 1.2. Chính vì những đặc điểm trên nên tuy cùng là dạy đơn vị câu nhưng dạy câu trong dạy nói và dạy câu trong dạy viết có sự khác nhau. − Do phương tiện biểu hiện và các điều kiện giao tiếp khác nhau nên dạy nói câu chủ yếu dựa vào nghe và dường như không có điều kiện để chuẩn bị, nháp hoặc sửa chữa ; trong khi đó, dạy viết có thể thực hiện được điều này. − Trong dạy viết có thể dễ dàng thiết kế và thực hiện các bài tập luyện đặt câu hơn so với trong dạy nói. − Như đã nói ở trên, câu trong lời nói mang đậm sắc thái biểu cảm (qua ngữ điệu) nên cũng khó thể hiện hơn. 2. Một số mẫu câu dùng trong giao tiếp thông thường Trong chương trình TV có yêu cầu rèn luyện một số nghi thức lời nói trong giao tiếp thông thường. Chương trình có giới thiệu những mẫu câu dùng để nói lời chào, lời chia tay, lời tự giới thiệu ; lời cảm ơn, xin lỗi ; yêu cầu, đề nghị... Các loại câu thường được sử dụng là : − Câu trần thuật (câu khẳng định, câu phủ định). − Câu hỏi. − Câu cầu khiến. 3. ảnh hưởng của tiếng mẹ đẻ đối với việc dạy câu Một số đặc điểm về cú pháp của TDT khác với TV có thể ảnh hưởng tới việc dạy câu TV. − Trong một số ngôn ngữ dân tộc, trật tự từ đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc biểu hiện các mối quan hệ ngữ pháp. Trong các thành phần câu, trạng ngữ thường có vị trí tự do hơn. Ví dụ : trong tiếng Dao, câu Ngày mai tôi đi chợ, trạng ngữ ngày mai có thể đứng?ở vị trí đầu câu, cuối câu và ở cả giữa câu. − ở một số ngôn ngữ dân tộc, các đại từ nghi vấn đâu, gì thường được đặt ở đầu câu hỏi. Ví dụ : Tiếng Gia-rai : Pơcă ami naw ? (Đâu mẹ đi = Mẹ đi đâu ?) Tiếng Ba-na : Tơyơ ih năm ? (Đâu anh đi = Anh đi đâu ?) Yă kiơ oh sa ? (Cái gì em ăn = Em ăn cái gì ?) Ya ih ngă ? (Gì anh làm = Anh làm gì ?)(1). Tiếng Ê-đê : Phương pháp dạy câu trong dạy nói tiếng Việt Hoạt động 3. Nhiệm vụ 1. Bạn đã hướng dẫn HS luyện nói câu như thế nào − Ghi lại cách bạn tổ chức cho HS luyện nói câu. − Bạn tự đánh giá về cách làm của mình. 2. Xác định mức độ quan trọng của việc làm mẫu − Khi tổ chức cho HS luyện nói câu, bạn đã chú ý tới việc làm mẫu chưa ? − Trao đổi ý kiến về vấn đề này với đồng nghiệp và cùng nhau xác định những lí do của sự cần thiết phải làm mẫu. − Đọc thông tin dưới đây, đối chiếu và hoàn thiện ý kiến của mình. Thông tin cơ bản 1. Cách chọn mẫu câu Nguồn : Các dân tộc ít người ở Việt Nam (Các tỉnh phía Bắc), (Các tỉnh phía Nam) - NXB Khoa học xã hội,(1)H. 1978, 1984. Nên chọn những mẫu câu chuẩn, tường minh, tránh cách nói vòng vo, sử dụng những từ ngữ chêm xen không cần thiết. Ví dụ : Khi dạy nghi thức chào với người trên, nên dạy mẫu câu?: Con/Cháu/Em... chào bố mẹ, ông bà, anh chị... ạ ! , còn những cách chào khác sẽ được bổ sung sau khi vốn TV của các em đã phong phú. 2. Có thể hướng dẫn họ ...