Các rối loạn vận động của thực quản

Tham khảo tài liệu các rối loạn vận động của thực quản, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các rối loạn vận động của thực quản Bµi 6 C¸C RèI LO¹N VËN §éNG CñA THùC QU¶NMôC TIªU 1. Ph©n lo¹i ®−îc c¸c nhãm rèi lo¹n vËn ®éng thùc qu¶n. 2. Gi¶i thÝch ®−îc c¬ chÕ bÖnh sinh cña c¸c rèi lo¹n vËn ®éng thùc qu¶n trªn c¬ së sinh lý cña nhãm c¬ vßng thùc qu¶n vµ vi sinh thùc qu¶n. 3. Ph©n biÖt ®−îc c¸c nhãm triÖu chøng chøc n¨ng ®Æc thï cña c¸c nhãm rèi lo¹n vËn ®éng thùc qu¶n. 4. Gi¶i thÝch ®−îc c¬ chÕ bÖnh sinh cña c¸c chøng khã nuèt, co th¾t thùc qu¶n vµ Globus pharyngeal cïng ph¸p trÞ t−¬ng øng theo y häc cæ truyÒn. 5. NhËn thøc ®−îc c¸c nhãm rèi lo¹n vËn ®éng c¬ häc cña thùc qu¶n lu«n Èn gi÷a mét bÖnh lý ¸c tÝnh.1. §ÞNH NGHÜA C¸c rèi lo¹n vËn ®éng cña thùc qu¶n lµ nhãm bÖnh chøng liªn quan ®Õnchøc n¨ng vËn ®éng cña thùc qu¶n, bao gåm c¸c nhãm bÖnh lý cña c¬ vßngthùc qu¶n vµ c¬ tr¬n v¸ch thùc qu¶n mµ triÖu chøng chñ yÕu th−êng lµ khãnuèt (dysphagia) ®au ngùc vµ n«n möa (regurgitation).2. NH¾C L¹I SINH Lý vµ GI¶I PHÉU CñA THùC QU¶N Thùc qu¶n cã 2 chøc n¨ng chÝnh: − ChuyÓn thøc ¨n tõ miÖng ®Õn d¹ dµy. − Ng¨n chÆn sù trµo ng−îc thøc ¨n tõ d¹ dµy lªn thùc qu¶n trong ®ã chøc n¨ng thø hai sÏ ®−îc ®¶m tr¸ch bëi 2 c¬ vßng vèn lu«n ®ãng l¹i trong khi nuèt. HÖ thèng c¬ vßng cña thùc qu¶n gåm c¬ vßng trªn vµ c¬ vßng d−íi. C¬ vßng trªn gåm c¬ co th¾t Crico pharyngeus vµ Inferior pharyngeal,vèn lµ nh÷ng c¬ v©n ®−îc ®iÒu khiÓn bëi c¸c neuron vËn ®éng d−íi, nh÷ng c¬v©n nµy kh«ng cã tr−¬ng lùc còng nh− kh«ng bÞ chi phèi bëi c¸c d©y thÇn kinhøc chÕ. Do ®ã sù ®ãng l¹i cña c¬ vßng trªn lµ do tÝnh ®µn håi cña chÝnh nã vµ110tÝnh tr−¬ng lùc cña d©y thÇn kinh ®iÒu khiÓn nã (neuron kÝch thÝch) trong khisù më ra cña nã l¹i do sù thay ®æi vÞ trÝ cña Larynxsuprahyoid − C¬ vßng d−íi lµ c¬ tr¬n ®−îc ®iÒu khiÓn bëi hÖ thèng thÇn kinh phã giao c¶m, bao gåm c¸c sîi kÝch thÝch vµ sîi øc chÕ. Sù ®ãng l¹i cña c¬ vßng d−íi lµ do bëi tr−¬ng lùc cña nã vµ ®−îc ®iÒu hoµ bëi hÖ thèng phã giao c¶m kÝch thÝch trong khi sù më ra chØ ®¸p øng víi hÖ phã giao c¶m øc chÕ. − C¸c chÊt dÉn truyÒn thÇn kinh cña sîi kÝch thÝch lµ acetylcholin, trong khi cña c¸c sîi øc chÕ lµ VIP vµ nitric oxyd. Ngoµi ra chøc n¨ng cña c¬ vßng d−íi cßn ®−îc bæ sung bëi nhãm c¬ v©n cña hoµnh c¸ch m«. Vai trß chñ yÕu cña c¬ vßng d−íi lµ ng¨n chÆnsù trµo ng−îc thøc ¨n tõ d¹ dµy lªn thùc qu¶n. Do®ã ta còng cÇn biÕt nh÷ng yÕu tè sau ®©y cã ¶nhh−ëng tíi nã: + Nh÷ng yÕu tè g©y th− gi·n: d¹ dµy tr−íng h¬i, chÊt bÐo, thuèc l¸, trµ, cµ phª, c«-ca, beta adrenergic agonist, dopamin, cholecystokinin, secretin, VIP, calcitonin gene related peptid, adenosin, nitrat. + Nh÷ng yÕu tè g©y co th¾t: M2 muscarinic receptor angonist, alpha adrenergic agonist, gastrin, subtance P, prostaglandin F2 α.3. PH©N LO¹I3.1. Nhãm rèi lo¹n vËn ®éng c¬ v©n thùc qu¶n H×nh 6.1. C¬ vßng d−íi thùc qu¶n3.1.1. LiÖt hÇu häng (oropharyngeal paralysis) NÕu chØ liÖt nhãm c¬ häng th× bÖnh nh©n sÏ cã triÖu chøng khã nuèt vµtrµo ng−îc thøc ¨n, n−íc bät ra khái miÖng. Trong khi liÖt hÇu (pharyngealparalysis) th× khã nuèt, trµo thøc ¨n uèng ra mòi vµ ho sÆc (do thøc ¨n ch¶yvµo khÝ phÕ qu¶n). NÕu c¶ thanh qu¶n còng bÞ ¶nh h−ëng th× bÖnh nh©n sÏ khµn tiÕng, cßnnÕu chØ liÖt c¬ Suprahyoid bÖnh nh©n sÏ kh«ng nuèt thøc ¨n ®−îc (paralyticachalasia). Nguyªn nh©n nãi chung lµ do c¸c bÖnh nh−îc c¬ nÆng, bÖnh viªm®a c¬, viªm ®a d©y thÇn kinh hoÆc di chøng cña tai biÕn m¹ch n·o vµ bÖnhnh©n th−êng chÕt v× c¸c biÕn chøng cña viªm phæi hÝt. 111 H×nh 6.3. Khã nuèt do liÖt H×nh 6.2. LiÖt thanh qu¶n3.1.2. Cricopharyngeal Bar D o c ¬ v ß ng t r ª n k h « ng g i · n ra t r o n g k h i nu è t n ª n b Ö n h n h© n cã c ¶ mgi¸c nh− thøc ¨n chÑn dÝnh ngang cæ häng vµ trªn X quang sÏ thÊy h×nh ¶nhmét thanh ch¾n ë v¸ch sau hÇu (phaynx), 95% bÖnh nh©n cã triÖu chøng khãnuèt. Nguyªn nh©n cã thÓ sù x¬ ho¸ c¬ crico pharyngeal. PhÉu thuËt crico pharyngeal myotomy ®−îc øng dông chØ trõ khi bÖnhnh©n bÞ chøng trµo ng−îc thùc qu¶n (gastro - oesophageal reflux).3.1.3. Globus pharyngeus C¶m gi¸c nh− cã mét khèi u ë ngang häng nh−ng bÖnh nh©n l¹i kh«ngkhã nuèt. TriÖu chøng nµy th−êng x¶y ra ë phô n÷ cã rèi lo¹n c¶m xóc vµnh÷ng bÖnh nh©n nµy còng th−êng cã kÌm viªm thùc qu¶n trµo ng−îc. Nh÷ngkÕt qu¶ chôp X quang còng nh− ®iÖn c¬ ®å vÉn b×nh thuêng.3.2. Nhãm rèi lo¹n vËn ®éng c¬ tr¬n thùc qu¶n3.2.1. Chøng Achalasia Chøng nµy lµ do rèi lo¹n c¬ tr¬n thùc qu¶n trong ®ã c¬ vßng d−íi thùcq u ¶ n s Ï k h « ...