Các từ đa tiết phương ngữ Nam Bộ trong ca dao, dân ca

Bài viết tìm hiểu về nội dung, nghệ thuật, thơ dân gian của Nam Bộ; cấu tạo của lớp từ đa tiết, một số kiểu kết hợp từ chủ yếu qua từ địa phương trong ca dao, dân ca Nam Bộ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Các từ đa tiết phương ngữ Nam Bộ trong ca dao, dân ca32 ng«n ng÷ & ®êi sèng sè 8 (190)-2011Ng«n ng÷ víi v¨n ch−¬ng C¸c tõ ®a tiÕt ph−¬ng ng÷ nam bé trong ca dao, d©n ca trÇn ®øc hïng (§¹i häc §ång Th¸p) 1. Về nội dung và nghệ thuật, thơ ca dân thành 6 kiểu quan hệ kết hợp. Về cấu tạo từgian Nam Bộ cũng mang những đặc điểm ngữ địa phương Nam Bộ, tác giả Trần Thịchung như thơ ca dân gian các vùng khác. Ngọc Lang trong cuốn “Phương ngữ Nam Bộ”Song, thơ ca dân gian Nam Bộ cũng có những [6], cũng đã tìm hiểu một số kiểu kết hợp củađặc trưng riêng. Là sáng tác dân gian, thơ ca từ ngữ. Tuy nhiên, tác giả mới chỉ xét chúngdân gian Nam Bộ là lời ăn tiếng nói của con chủ yếu ở lớp tính từ và từ láy. Vì thế, chúngngười nơi đây - những con người khai phá tôi tìm hiểu cấu tạo của lớp từ đa tiết trongvùng đất mới phương Nam. Thiên nhiên mênh CDDCNB nhằm cung cấp nguồn cứ liệu quanmông sông nước, mảnh đất trù phú, hoang sơ, trọng góp phần nghiên cứu từ địa phương Namcuộc sống lao động gắn với sông nước, tâm Bộ cả về cấu tạo và định danh.hồn tình cảm chân chất hồn hậu nhưng ý chí Để tìm hiểu cấu tạo của từ địa phương Nammạnh mẽ,… tất cả những nét riêng đó được thể Bộ đa tiết, chúng tôi đã tiến hành thống kê toànhiện đậm nét trong CDDC của người Nam Bộ bộ từ địa phương trong ba tác phẩm được sưumà trước hết là ở chất liệu ngôn ngữ. Ngoài tầm công phu quy mô nhất về thơ ca dân caphương tiện ngôn ngữ chung, về từ ngữ, trong Nam Bộ là: “Ca dao - dân ca Nam Bộ” củacác sáng tác dân gian Nam Bộ, lớp từ địa Bảo Định Giang (chủ biên) [4]; phần “Ca dao -phương, đặc biệt là lớp từ đa tiết đóng vai trò dân ca” trong Văn học dân gian đồng bằngquan trọng trong việc thể hiện nội dung và sông Cửu Long, của Khoa Ngữ văn - Đại họcnghệ thuật tác phẩm. Nói cách khác, sự tri Cần Thơ [5] và “Ca dao - dân ca Nam Kì lụcnhận, cách định danh sự vật của chủ nhân sử tỉnh” của Huỳnh Ngọc Trảng [9]. Ba tác phẩmdụng từ ngữ đó được thể hiện rõ cả ở phương với 5629 bài CDDCNB, chúng tôi đã thu thậpdiện hình thức là cấu tạo của từ. được 914 từ địa phương. Dựa theo số lượng Từ địa phương đa tiết trong thơ ca dân gian âm tiết xét về cấu tạo để phân chia số từ địalà sự phản ánh các kiểu dạng kết hợp từ địa phương thu được, kết quả phân loại các loại từphương dùng trong giao tiếp hằng ngày đã địa phương Nam bộ có mặt trong CDDCNBđược cố định hóa. Tuy nhiên, vấn đề mô hình như sau:cấu tạo từ ngữ địa phương trong đời sống giao Bảng 1: Từ địa phương trong ca dao - dântiếp cũng như trong thơ ca dân gian hiện nay ca Nam Bộ xét về cấu tạocòn ít được các nhà ngôn ngữ quan tâm nghiên Từ địa phương Từ đơn tiết Từ đacứu. Người đầu tiên có thể kể đến khi nghiên trong CDDC Nam tiếtcứu vấn đề này là tác giả Hoàng Trọng Canh Bộvới bài viết “Đặc điểm cấu tạo từ địa phương Số lượng 477 437Nghệ Tĩnh” [2]. Trong bài viết này, tác giả đã Tỉ lệ % 52,2 47,8phân loại cụ thể từ địa phương Nghệ Tĩnh Tổng 914Sè 8 (190)-2011 ng«n ng÷ & ®êi sèng 33 Qua bảng thống kê, chúng ta thấy, số lượng Bảng 2: Các mô hình cấu tạo từ đa tiết địatừ đơn tiết là 477 từ (chiếm tỉ lệ 52,2%), số phương Nam Bộ và số lượng, tỉ lệ từ mỗi loạilượng từ đa tiết là 437 từ (chiếm tỉ lệ 47,8%). SốNhư vậy, số lượng từ đơn tiết và từ đa tiết gần Các kiểu quan hệ STT lượng Tỉ lệ %như tương đương nhau. Các lớp từ địa phương tạo từ đa tiết từtrong CDDCNB cùng với lớp từ toàn dân đã 1 A + A’ láy AA’ 18 4,12đảm trách vai trò chức năng thi ca, một chứcnăng giao tiếp đặc thù - giao tiếp bằng ngôn 2 B + B’ láy BB’ 15 3,43ngữ nghệ thuật dân gian. Hiện thực cuộc sống, láycon người, thiên nhiên, sản vật vùng Nam Bộ 3 C + C’ CC 56 12,82hiện lên trong CDDC rất khác với thơ ca dân ...