CÁC VITAMIN

Khái niệm chung : Vitamin là những hợp chất hữu cơ mà cơ thể không tự tổng hợp được, phần lớn phải đưa từ ngoài vào bằng con đường ăn uống.1.2. Nhu cầu hàng ngày về vitamin cho các đối tượng ( US-RDA = US recommended daily alloawances ): 1.3. Nguyên nhân gây thiếu vitamin và nguyên tắc bổ sung :1.3.1. Nguyên nhân gây thiếu vitamin : * Do cung cấp thiếu : do chất lượng thực phẩm không bảo đảm, chế biến thực phẩm không đúng cách, do ăn kiêng, nghiện rượu...* Do rối loạn hấp thu :...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÁC VITAMIN CÁC VITAMIN1. ĐẠI CƯƠNG :1.1. Khái niệm chung :Vitamin là những hợp chất hữu cơ mà cơ thể không tự tổng hợp được, phần lớnphải đưa từ ngoài vào bằng con đường ăn uống.1.2. Nhu cầu hàng ngày về vitamin cho các đối tượng ( US-RDA = USrecommended daily alloawances ):1.3. Nguyên nhân gây thiếu vitamin và nguyên tắc bổ sung :1.3.1. Nguyên nhân gây thiếu vitamin :* Do cung cấp thiếu : do chất lượng thực phẩm không bảo đảm, chế biến thựcphẩm không đúng cách, do ăn kiêng, nghiện rượu...* Do rối loạn hấp thu : ở các BN suy dinh dưỡng, ỉa chảy kéo dài, viêm tụy, tắcmật, loét dạ dày - tá tràng, nghiện rượu, người cao tuổi…* Do nhu cầu của cơ thể tăng nhưng cung cấp không đủ : hay gặp ở phụ nữ có thai,cho con bú, tuổi dậy thì hoặc bệnh nhân sau ốm dậy, sau mổ, nhiễm khuẩn kéodài.* Các nguyên nhân khác :+ BN được nuôi dưỡng nhân tạo theo đường tiêm.+ BN có khuyết tật di truyền : ví dụ còi xương do thiếu 1a-hydroxylase ở thận (hiếm gặp, cần dùng vitamin D liều cao ).+ Bệnh thiếu hụt yếu tố nội ( để hấp thu vitamin B12 ) do di truyền ( gây thoái hóaở hệ thần kinh và thiếu máu ).+ Thiếu vitamin K ở trẻ sơ sinh thiếu tháng.+ Thiếu vitamin do t/tác thuốc:- Các chất làm ↓ hấp thu vitamin như thuốc kháng folat ( sulfamid, methotrexat... )làm ↓ hấp thu các vitamin nhóm B do cản trở cơ chế vận chuyển tích cực qua niờmmạc ruột. Thuốc nhuận tràng parafin, thuốc antacid làm ↓ hấp thu vitamin A.- Do sự cạnh tranh khi hấp thu ( khi dùng thuốc ở liều cao ) : liều cao vitamin Elàm cạn kiệt và ↓ hấp thu vitamin A.1.3.2. Nguyên tắc bổ sung vitamin :+ Khi thiếu vitamin phải bù đắp vitamin cho cơ thể bằng các đường dẫn thuốcthích hợp như uống, tiêm truyền...+ Cần phải phối hợp nhiều vitamin ( phức hợp vitamin B, vitamin + men bia, gan,calci và phospho ( với vitamin A, D )).1.4. Nguyên nhân thừa vitamin :+ Thừa do lạm dụng vitamin dưới dạng thuốc.+ Thừa do ăn uống.1.5. Phân loại :+Vitamin tan trong nước:vitamin B1, B2, B5, B6, B12, H, C, PP…+ Vitamin tan trong dầu : vitamin A, D, E, K.1.6. Chỉ định chung :+ Nhu cầu tăng : trẻ em, phụ nữ có thai, nuôi con bằng sữa mẹ, lao động nặng...+ Mắc bệnh : nhiễm khuẩn, nhiễm độc, stress, sốt cao, Basedow, suy nh ược cơthể…+ Giảm hấp thu : cắt đoạn dạ dày, bệnh đường ruột, bệnh gan mạn...+ Một số bệnh đặc biệt : thiếu máu Biermer, bệnh thần kinh ...2. CÁC VITAMIN TAN TRONG NƯỚC :2.1. Vitamin B1 :2.1.1. Tên khác : thiamin, aneurin…2.1.2. Biệt dược : benerva, bevitin, beneurin, betabion, metabolin…2.1.3. Nguồn gốc :+ Tự nhiên : có nhiều trong men bia ( 6 - 10 mg/100 g ), cám gạo, đậu tương; íthơn trong sữa, gan, thận, trứng, thịt nạc.+ Tổng hợp : 19362.1.4. Thiếu vitamin B1 :gây bệnh tê phù ( Beri - Beri ) : mệt mỏi, kém ăn, giảm trí nhớ, viêm đa dây thầnkinh, giảm trương lực cơ; nếu nặng có thể suy tim…2.1.5. Vai trò sinh lý :Trong cơ thể, vitamin B1 tồn tại d ưới dạng có hoạt tính là coenzym thiaminpyrophosphat, tham gia vào quá trình chuyển hoá G, P, L và chất khoáng, tham giatổng hợp acetylcholin, …vào các phản ứng của chu trình Krebs, đảm bảo quá trình hoạt động của hệ TKTƯvà ngoại vi, hệ cơ xương, tim mạch…Những cơ quan này lấy năng lượng chủ yếutừ nguồn G.2.1.6. Chỉ định :+ Bệnh tê phù do thiếu vitamin B1+ Viêm đa dây thần kinh, nghiện rượu; người lao động nặng.+ Phụ nữ có thai, nuôi con bằng sữa mẹ.+ Rối loạn tiêu hóa, mắc bệnh tim mạch, nhược cơ.+ Đang được nuôi dưỡng nhân tạo...2.1.7. Chống chỉ định:+ Tiêm IV ( gây shock thiamin ),+ Mẫn cảm với thuốc.2.2. Vitamin B6 :2.2.1. Tên khác : pyridoxin HCl.2.2.2. Biệt dược : adermin, becilan, nerovit, bedoxin, hexobion…2.2.3. Nguồn gốc : có nhiều trong thịt, gan, sữa, lòng đỏ trứng, men bia, mầm lúamì, rau xanh...2.2.4. Thiếu vitamin B6 :+ Hiếm gặp, có thể gặp ở bệnh nhân suy dinh dưỡng nặng hoặc dùng các thuốcisoniazid, penicilamin, cycloserin, hydralazin, oestrogen...+ Triệu chứng : rối loạn chuyển hoá protid, vi êm da, viêm lưỡi; viêm đa dây thầnkinh, mất ngủ, co giật, suy nhược thần kinh…2.2.5. Vai trò sinh lý :Hấp thu chính dưới dạng pyridoxin, vào cơ thể chuyển thành pyridoxal phosphat (nhờ pyridoxalkinase ) và pyridoxamin. …Trong cơ thể, dạng có hoạt tính là pyridoxal phosphat, là coenzym của nhiều loạienzym trong quá trình chuy ển hoá acid amin ( như transaminase, decarboxylase,desaminase…), …tham gia tổng hợp acid g-aminobutyric (GABA), chuyển acid cinolic thành acidarachidonic ( í nghĩa → ↓ TBMMN, ↓ cholesterol máu ), tham gia tạo máu v.v.2.2.6. Chỉ định :+ Bệnh thần kinh : viêm đa dây thần kinh, động kinh, chứng múa vờn - múa giật ởtrẻ em, chấn thương sọ não, suy nhược thần kinh…+ Mắt : viêm dây thần kinh thị giác do rượu.+ Tim mạch : nhồi máu cơ tim, viêm mạch vành di chứng, VXĐM...+ Rối loạn chuyển hoá protid : bỏng, c ...