Cách phòng ngừa hội chứng sundowner ở người cao tuổi

Tham khảo tài liệu cách phòng ngừa hội chứng sundowner ở người cao tuổi, y tế - sức khoẻ, sức khỏe người cao tuổi phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cách phòng ngừa hội chứng sundowner ở người cao tuổiCách phòng ngừa hộichứng sundowner ở người cao tuổiHội chứng sundowner hoặc sundowing là căn bệnh giatăng sự lộn xộn, mất định hướng, gây suy giảm nhận thứcở người cao tuổi lúc hoàng hôn…Hội chứng Sundowner là hiện tượng tâm lý có liên quan đếnsự nhầm lẫn, bồn chồn ở nhóm người cao tuổi mắc bệnh sasút trí tuệ, nhất là Alzheimer nhưng cũng thể gặp ở nhómngười mắc bệnh suy giảm trí tuệ tổng hợp. Những người mắcphải bệnh này thường xuất hiện nhiều vấn đề lạ về hành vi,nhất là lúc nhập nhoạng, nhá nhem hoặc vào lúc rạng đông.Phần lớn bệnh nhân đều có thể hiểu được hành vi của mình làbất thường, bệnh càng nặng khi trí nhớ con người càng sa sút.Theo nghiên cứu thì có từ 20 - 45% số người mắc bệnhAlzheimer mắc hội chứng Sundowner.Hội chứng Sundowner có liên quan đến tổn thương ở nãoTriệu chứngTriệu chứng của hội chứng Sundowner không giới hạn nhưngcó thể bao gồm:- Nhầm lẫn chung bắt đầu gia tăng khi ánh sáng tự nhiên mấtdần và thay bằng bóng tối (như lúc nhập nhoạng tối).- Xuất hiện tình trạng kích động, tâm tính bắt đầu thay đổimạnh. Người bệnh bắt đầu cảm thấy khó chịu với nhữngngười xung quanh, thậm chí có thể hét lớn nhưng rất hiếmkhi xảy ra.- Mệt mỏi tâm thần và thể chất, mức độ tăng lên khi bóng tốiđến gần hoặc về buổi sang khi mặt trời bắt đầu mọc. Mệt mỏilàm tăng tính khó chịu của con người.- Xuất hiện tình trạng run rẩy khó kiểm soát, khó ngủ làmcho người buồn bực, thậm chí còn đi lang thang trong đêm,nhất là ở những người rối loạn trí nhớ ở thể nặng.Nguyên nhânMặc dù khoa học đã nghiên cứu nhưng nguyên nhân cụ thểđến nay vẫn chưa hiểu rõ. Người ta mới chỉ nghĩ đến yếu tốrối loạn các nhịp ngày đêm (Circadian rhythm). Đây là cácquá trình hoóc-môn và sinh lý diễn ra theo chu kỳ, bắt đầuvào buổi sáng và chấm dứt vào ban đêm. Các nhịp này kiểmsoát sự bài tiết một loạt hoóc-môn quan trọng như melatoninvà cortisol.Ngoài ra, người ta còn tình nghi đến quá trình gián đoạn củacác nhân SCN (Suprachiasmatic nucleus) ở người bệnhAlzheimer cũng là nguyên nhân gây gián đoạn nhịp ngàyđêm làm cho người bệnh mất ngủ và gây suy giảm trí nhớ. Sựnhiễu loạn các nhịp ngày đêm này đã dẫn đến các chứngbệnh nan y về thần kinh như mất trí nhớ, phản ứng chậmchạp, mất ngủ hay trầm cảm trong đó có hội chứngSundowner.Quản lý hội chứng SundownerPhải nói rằng đây là căn bệnh thần kinh chứa đựng nhiều bíẩn nên đến nay chưa hề có phương pháp điều trị dứt điểm,việc điều trị chỉ mang tính tình thế. Thậm chí có những phépđiều trị chỉ phù hợp với người này còn người khác lại khôngcó tác dụng. Theo Hiệp hội Alzheimer Mỹ (AFA) thì nên ápdụng một số thủ thuật sau:- Nên đưa người già ra ngoài trời ở những chỗ có nắng, nhưphía dưới cửa sổ mái nhà và dùng đèn thắp sáng trong nhàcũng có tác dụng. Buổi sáng sớm nên đưa người bệnh rangoài trời để tiếp cận với ánh sáng tự nhiên.- Khuyến khích ngủ trưa để giúp các nhịp ngày đêm của cơthể hoạt động đúng chức năng.- Duy trì cuộc sống vận động, năng luyện tập.- Hạn chế đồ uống kích thích như cà phê bia rượu, nhất làtrước khi đi ngủ hoặc loại bỏ hoàn toàn càng tốt.- Nên có kế hoạch làm việc trong ban ngày khi có đủ ánhsáng tự nhiên. Nếu làm việc ban đêm nên có không gian yêntĩnh, đủ ánh sáng.- Phòng ngủ nên có toalét để tiện đi vệ sinh ban đêm để sauđó có thể quay lại ngủ được bình thường, tránh tác động đếncác nhịp ngày đêm của cơ thể gây mất ngủ.- Nên đi khám bệnh định kỳ để phát hiện ra những vấn đềnan y về sức khỏe. Dựa vào tình hình bệnh tật cụ thể bác sĩcó thể kê đơn dùng một số loại thuốc như thuốc chống trầmcảm (Antidepressants) hay còn gọi là thuốc ức chế tái nắmbắt serotonin (SSRIs), nó có thể làm giảm trầm cảm và hộichứng Sundowners như Prozac, Paxil, Zoloft. Thuốc ổn địnhtâm trạng như lithium, valproic acid.Các loại thuốc ức chế Cholinesterase như Aricept, Exelon vàRazadyne và cuối cùng là dùng Haldol, một loại thuốc thầnkinh có tác dụng rất tốt trong việc trị Hội chứng Sundowners. ...