Cách phòng và điều trị bệnh gút: Phần 1

Gút là một bệnh khớp mạn tính do rối loạn chuyển hóa axít uric trong máu (một sản phẩm được tạo ra trong quá trình chuyển hoá protein trong cơ thể). Bệnh gút xuất hiện khi axít uric ở dạng muối urat lắng đọng tại các mô mềm quanh khớp hoặc màng hoạt dịch của khớp và gây viêm khớp hoặc viêm các phần mềm quanh khớp (dây chằng, gân…). Phần 1 của cuốn "Bệnh gút cách phòng và điều trị" trình bày các nội dung chính sau: Những kiến thức cơ bản về bệnh gút, điều trị bệnh gút.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cách phòng và điều trị bệnh gút: Phần 1 NIl Đ N Ọ H l -V Ọ H NVA Nvă lynx V H N ' ì ^ [Tfl y ỉĩ y J. :n ìtOị]DũgũỊị) lỉỆNll (ỈỦT CÁCH PHÒNG VÀ ĐlỀU TRỊ NHIẾU TÁC GIẢ Vũ Phương Linh - Nguyễn Nhật Minh (Biêu soạii) BỆNH GÚT CÁCH PHÒNG VÀ ĐIỂU TRI NHÀ XUẤT BẢN VÃN HÓA - THÔNG TIN LỜI MỞ Đ Ầ U Trước kia, bệnh gút có tên gọi là “bệnh của vua” hay “bệnh của người giàu” nhưng ngày nay không phải chỉ người giàu mới mắc bệnh. Bệnh khá phổ biến ở các nước phát triển và ngày càng gia tăng ở Việt Nam cùng với việc tăng mức sống của người dân. Gút là một bệnh khớp mạn tính do rối loạn chuyển hóa axít uric trong máu (một sản phẩm được tạo ra trong quá trình chuyển hoá protein trong cơ thể). Bệnh gút xuất hiện khi axít uric ở dạng muối urat lắng đọng tại các mô mềm quanh khớp hoặc màng hoạt dịch của khớp và gây viêm khớp hoặc viêm các phần mềm quanh khớp (dây chằng, gân...). Trong cơn gút điển hình, bệnh nhân bị sưng nóng đỏ đau tại các khớp hoặc các tổ chức phần mềm quanh khớp ở chi dưới như; khớp cổ chân, khớp bàn ngón chân (ngón chân cái), khớp gối... Cơn đau dữ dội, nóng rát, thường xuất hiện vào nửa đêm gần sáng và thường sau một bữa thịnh soạn, có nhiều thức ăn làm tăng quá mức axít uric (thịt, hải sản, tim, gan, sỏcỏla...), do uống rượu, sau một chấn thương hay sau khi sử dụng thuốc lợi tiểu... Nó thường giảm đi khi uống thuốc colchicine. Trong cơn gút không điển hình, bệnh nhân bị sưng đau các khớp đầu tiên ở chi dưới, sau đó sẽ xuất hiện ở cả chi trên, nhưng sẽ tự hết dù có uống thuốc hay không. Tình trạng viêm khớp đó tái phát nhiều lần, dần dần sẽ xuất hiện thêm các hạt cứng ở quanh khớp (gọi là hạt tophi). Những hạt này có thành phần là tinh thể urat, sẽ làm biến dạng khớp, mất chức năng vận động của khớp. Nếu như thống kê trong vòng 10 năm (1978-1989) ở Bệnh viện Bạch Mai cho thấy sô’ bệnh nhân bị bệnh gút chiếm 1,5% các bệnh khớp thì từ năm 1996 đến 2000, con số này đã tăng lẽn 10%. Sự gia tàng này cũng được Viện trưởng Viện Dinh dưỡng khẳng định trong một hội nghi của Viện gần đày. Những thống kê cũng cho thấy, 95% người bệnh là nam giới ở tuổi 30-40. Đặc biệt, người bệnh thường có tiền sử gia đinh bị gút, có rối loạn về gen, có chế độ ăn nhiều đạm, đặc biệt là thịt chó, lòng, tiết, các phủ tạng..., uống nhiều rượu... Về điều trị, mặc dù hiện nay chưa có thuốc điều trị khỏi bệnh, nhưng nêu bệnh nhân được chẩn đoán sớm, điều trị đúng tại các cơ sở chuyên khoa khớp sẽ kiểm soát được bệnh, hạn chế được các hậu quả của bệnh khi tiến triển mạn tính. Tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân đến viện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, đã có biến chứng nặng, ảnh hưởng đến sức khoẻ, gây tàn phế. Điều trị bệnh gút chỉ có hiệu quả khi bệnh nhân tuân thủ chế độ ăn kiêng (ăn ít thịt dưới 150g/ngày), uống nhiều nước, hạn chế các thức ăn, đồ uống có nguy cơ cao cho cơn gút cấp tính (rượu, cà phê, thịt chó, tim, bầu dục, tôm, cua...). Ngoài ra, bệnh nhản cần thường xuyên khám bác sĩ và duy trì thuốc đều đặn đề phòng cơn tái phát theo chỉ dẫn của bác sĩ, không được tự bỏ thuốc. Tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân chỉ quan tâm đến việc điều trị khi chân bị sưng. Nếu không được chẩn đoán và điều trị bệnh sẽ tiến triển mạn tính: viêm các khớp, huỷ các khớp xương, xuất hiện hạt tophy tại các khớp, sỏi thận, suy thận và có thể tử vong. Clìuưng I NHĨIÌNG KIẾN THỨC cơ BẢN VỂ BỆNH GÚT Thê nào gọi là bệnh gút Bệnh CÚI là inột tronc những bệnh thấp khớp gây đau dớn nhất, do ứ dọng những tinh thế uric acid nhọn như kim ở tổ chức liên kết, ở ổ khớp hay cả hai. Sự ứ đọng này dãn tới viêm khớp với các triệu chứng sưng, nóng, dỏ, dau và cứng khớp. Thuật ngữ viêm khớp bao gồm hơn 100 bệnh phong thấp ảnh hưởng đến khớp, cơ, xương cũng như các mô và các cấu trúc khác. Bệnh gút chỉ chiếm khoảng 5% trong số mọi trường hợp viêm khớp. Đôi khi bệnh gút “ giả” cũng bị coi là bệnh gút vì có những triệu chứng tương tự như viêm, tuy nhiên, bệnh gút “ giả” cũng còn có tên là bệnh ứ đọng phốt phát canxi ở sụn (chondro- calcinosis) chứ không ứ đọnư uric acid như trong bệnh gút thật. V ì thế, diều trị bệnh gút “ giả” có hơi khác. Uric acid là Siin phẩm thoái hóa của purinc, chãi này có trong các mô Iroim cư thê và có (V nhicLi loại thức ăn. Bình ihườim, uric acid hòa tan Iroim máu và di qua thận dổ dào thài ra nuoài troim nước tiểu. Nếu cơ thổ lăim sản sinh ra uric acid hay thận khôiiíi dào thai dirov uhiéii uric acid như cần thiết thì nôim dộ uric acid tích tụ trong máu (ưọi là tăng uric Iroim máu); hệ quả luày C Ũ IIÍỈ có thô xảy ra khi ăn quá nhiều thức ăn cỏ hàm lượng cao purinc như gan, dậu dỗ khô, cá trổng (thưộc họ cá trích), nước xốt. rriệii cluVng ciia bệnh gút Gút Icà bệnh vicm cấp tính tái phát các khdrp mioại vi, sinh ra do ...