Cách trang phục của người Bình Định xưa - Thuở xưa

Cách trang phục của người Bình Định xưaThuở xưa, người Bình Định thường có quan niệm "ăn lấy chắc, mặc lấy bền", nên trong cách ăn mặc thường ngày cũng khá đơn giản, chỉ dùng vải ta, vải thao đũi may áo cho phù hợp với cuộc sống sinh hoạt và lao động trên đồng ruộng. Người Bình Định xưa thường mặc áo bà ba, cổ giữa, cổ kiềng, có hai túi ở vạt trước phía dưới và một túi nhỏ ở ngực trái. Trước đó còn có áo vạt hò, nút gài bên phải nhưng chỉ dài bằng áo...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cách trang phục của người Bình Định xưa - Thuở xưa Cách trang phục của người Bình Định xưaThuở xưa, người Bình Định thường có quan niệm ăn lấy chắc, mặc lấy bền, nêntrong cách ăn mặc thường ngày cũng khá đơn giản, chỉ dùng vải ta, vải thao đũimay áo cho phù hợp với cuộc sống sinh hoạt và lao động trên đồng ruộng.Người Bình Định xưa thường mặc áo bà ba, cổ giữa, cổ kiềng, có hai túi ở vạttrước phía dưới và một túi nhỏ ở ngực trái. Trước đó còn có áo vạt hò, nút gàibên phải nhưng chỉ dài bằng áo bà ba.Lúc ra đồng cày cấy, đàn ông chỉ mặc áo bà ba và quần đùi cho tiện, chứ khôngmặc quần dài. Áo người đàn ông thường rách ở vai và lưng vì phải khuân vácnhiều. Người ta vá phần ấy bằng một miếng vải to, có khi không trùng màu, gọilà vá quàng. May vá là công việc của phụ nữ, nhiều người có thể nhận ra mũi kimđường chỉ của riêng mình. Vì thế mới có câu:Áo rách vai chồng ai không biếtÁo vá quàng đó thiệt chồng tôiNgười đàn bà đi làm cũng mặc áo dài; áo cụt chỉ mặc trong nhà. Quần thì dùngquần lưng vặn, với hai ngoai giắt trước bụng, trông lỏng lẻo nhưng chắc chắn vôcùng. Đàn bà con gái đều mặc yếm, phụ nữ lớn tuổi thường bịt khăn xéo, vừa đểche đầu tránh nắng, tránh rét vừa có cái để túm đựng, làm tay nải khi cần. Đànông thì bịt khăn ngang, khi nói chuyện với kẻ trên trước thì thường tháo khănnắm ở tay hay vắt ở vai. Các cụ già thường chít khăn đầu riều bằng lụa đỏ xanh.Đàn bà con gái đều mặc yếm. Họ mặc yếm thay cho áo lót như ngày nay nhưngkhông mấy người mặc yếm vải. Nếu không mặc được yếm lụa, yếm hàng, màphải dùng vải thì cũng lựa thứ vải thật mịn thật tốt mà may. Yếm thường đượcmay hai lớp, bên trong có túi để đựng tiền. Cổ yếm thì may rất công phu, vìthường để ló ra nơi cổ áo không gài nút. Mặc yếm, tiếng là để che ngực cho ấmnhưng sự thật là để giữ cho ngực thêm đẹp.Đàn ông thì mặc quần buộc dây lưng ống rộng. Dây lưng thường bằng đũi, bằngthao hoặc sang hơn thì bằng lụa, kiều cầu dài 3-4 thước quấn quanh bụng. Ngườibình thường dùng lưng rút hoặc lưng vận, lưng rút buộc chắc chắn hơn; còn lưngvận là lưng không may gập xuống, không có dây buộc mà là một phần dây vảilớn bản, khi mặc thắt thành nút trước rốn để giữ. Loại lưng này dễ sút nếu bị giậtmạnh.Có câu chuyện vui kể về anh nhà nghèo cưới được cô hàng bán mắm dạo nhờchiếc dây lưng loại này. Sau nhiều lần chọc ghẹo, hát hò không được, chàng nôngdân nghèo được bạn bè bày cách dắt lận tiền trong lưng quần để đi mua nướcmắm. Hôm ấy, cô hàng bán mắm dạo gánh đôi bầu đến đầu chái nhà thì anh nôngdân chạy ra mua rất nhiều thứ: nào mắm ruốc, mắm cơm rồi cả chai nước mắmnhỉ, cầm cả hai tay mà không hết. Anh lụi cụi gom hết trong hai tay toan đi,nhưng sực nhớ chưa tính tiền nên quay lại nhờ cô hàng nước mắm lấy tiền đã dắtở lưng quần. Cô gái tưởng thật mới sờ tay vào, vừa rút tiền ra thì dây lưng tuộtmất, bày tất cả ra ngoài. Nhờ vậy mà hai người nên vợ nên chồng.Quần đàn ông thường màu trắng, còn áo thì lại nhuộm màu nâu, đen… Đàn bàdùng áo dài đen, quần đen. Quần trắng chỉ mặc trong đám tang hoặc lúc có hội hèđình đám.Đàn ông những lúc đi hội hè, đình đám thì mặc áo dài. Áo dài thường may vảitám, vải ú màu đen, nút trắng hoặc đen, cổ có bâu đứng, gài nút bên phải. Áo dàimặc với quần trắng, đi guốc gỗ, đầu đội khăn đóng, tay che dù. Nếu đi guốc thìdùng guốc quai dọc, đẽo bằng gốc tre khô, bằng gỗ lồng mứt hoặc bằng vông.Guốc quai ngang mãi thời Pháp thuộc mới có song cũng ít thông dụng ở thôn quê.Ở thôn quê, để đi củi đi đuốc khỏi đạp gai, người nông dân thường dùng dépbằng da trâu phơi khô. Người sang thường dùng dép da lụa, nhất là đàn bà. Dépda thường kết quai dọc, mũi cong. Về sau có thêm thứ dép bướm bằng cườmxanh cườm đỏ. Các nhà đại phú và các nhà làm quan mới sắm nổi giày và mớiđược phép mang giày. Giày thường là giày dừa, may bằng nỉ hay nhung, trơn haythêu kim tuyến hoặc kết cườm.Thời Pháp thuộc có thêm thứ giày da, tục gọi là giày hạ hoặc giày cá lóc. Thứgiày này dễ mang hơn giày dừa, song không phải ai cũng mang được. Phải làngười có địa vị kha khá trong làng, trong tổng mới được mang.Ấy là nói những người trưởng giả, còn dân cày thì không có tiền sắm, lúc cầnphải đi mượn áo dài, khăn đóng, còn guốc dép thì không quen đi nên vẫn cứ đichân không cho chắc. Với lại đường làng thuở xưa toàn đất mấp mô, trơn trượt,người ta thường kẹp nách đôi dép chạy lúp xúp cho nhanh. Khi đến nơi mới rửachân, xỏ dép vào cho đẹp, cho cung kính, trang trọng.Người Bình Định có dáng đi nhanh (chạy lúp xúp) chứ ít khi đi khoan thai chậmrãi, vì hồi ấy toàn đi bộ, nhà cách xa nhà nên phải như vậy. Ngay cả khi mangvác nặng như gánh hàng xén, gánh lúa… cũng đi chân không, chạy lúp xúp, trẻcon theo không kịp.Các chức sắc và địa chủ khá giả thường mặc áo dài ba tít, áo lương, áo lãnh…người có học thức mặc áo cặp, bên trong là áo dài trắng, bên ngoài áo dài lương,lãnh, may bằng vải thưa, đi giày hạ.- Gặp người quần lãnh áo lươngNgày dài tưởng nhớ, đêm trường chiêm bao.- C ...