cẩm nang điều trị nội khoa - phần 2

nội dung phần 2 của trình bày về thuốc kháng vi sinh vật, suy giảm miễn dịch ở người, hiv/aids, ghép tạng, bệnh lý đường tiêu hóa, bệnh lý gan, rối loạn đông máu và huyết khối, rối loạn huyết học và điều trị truyền máu, xử trí nội khoa bệnh lý ác tính, bệnh đái tháo đường và rối loạn liên quan, bệnh lý nội tiết, viêm khớp và bệnh lý khớp, bệnh lý thần kinh, cấp cứu nội khoa và ngộ độc học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
cẩm nang điều trị nội khoa - phần 215Thuốc kháng vi sinh vậtBernard C. Camins, David J. RitchieGS.TS. Ngô Quý Châu, TS. Vũ Văn GiápLûåa choån khaáng sinh theo kinh nghiïåm cêìn dûåa vaâo cùn nguyïn gêy bïånh thûúânggùåp. Tònh hònh àïì khaáng khaáng sinh àang ngaây möåt gia tùng, do àoá àaánh giaá xuhûúáng nhaåy caãm khaáng sinh theo tûâng cú súã y tïë cuäng nhû theo vuâng, miïìn, quöëcgia vaâ toaân cêìu coá thïí giuáp cho viïåc àiïìu trõ khaáng sinh theo kinh nghiïåm ngaâymöåt hoaân thiïån hún. Thïm vaâo àoá, tiïìn sûã dõ ûáng thuöëc, phuå nûä coá thai, àang chocon buá cuäng laâ nhûäng yïëu töë quyïët àõnh lûåa choån khaáng sinh phuâ húåp. Khi thayàöíi phaác àöì àiïìu trõ khaáng sinh, nïn dûåa trïn khaáng sinh àöì vaâ àöå nhaåy caãm vúáicaác thuöëc coá phöí heåp nhêët coá thïí. Cêìn chuá yá àïën khaã nùng chuyïín thuöëc tûâ àûúângàûúâng tônh maåch sang àûúâng uöëng do nhiïìu thuöëc àûúâng uöëng coá sinh khaã duångcao. Möåt söë khaáng sinh coá tûúng taác thuöëc nguy hiïím, möåt söë loaåi cêìn àiïìu chónhliïìu úã bïånh nhên suy gan, suy thêån, hoùåc suy gan suy thêån phöëi húåp. Àöëi vúái caácthuöëc diïåt virus vaâ diïåt kyá sinh truâng, xem Chûúng 16, Suy giaãm miïîn dõch úã ngûúâi,HIV-AIDS vaâ Chûúng 14, Àiïìu trõ bïånh truyïìn nhiïîm.THUỐC KHÁNG VI KHUẨN (ANTIBACTERIAL)PenicillinĐẠI CƯƠNG∙∙ Penicillin (PCNs) gùæn khöng höìi phuåc vaâo receptor PBP (Penicillin bindingproteins) trïn vaách tïë baâo vi khuêín, laâm thay àöíi tñnh thêëm cuãa maâng dêîn àïën vikhuêín bõ chïët. Ngaây nay, hiïåu quaã cuãa nhoám thuöëc naây àaä giaãm búãi nhiïìu loaâi vikhuêín àïì khaáng bùçng caách biïën àöíi receptor PBP hoùåc tiïët ra enzym hydrolytic.∙∙ Penicillin vêîn coân àûúåc sûã duång àïí tiïu diïåt liïn cêìu nhoám A, Listeriamonocytogenes, Pasteurella multocida, Actinomyces, àiïìu trõ giang mai, vaâ möåtsöë nhiïîm khuêín do vi khuêín kyå khñ.ĐIỀU TRỊThuốc∙∙ Aqueous penicillin G (àûúâng tônh maåch [IV–intravenous] 2 àïën 5 triïåu àún võ687688lCh. 15•Thuốc kháng vi sinh vậtmöîi 4 giúâ hoùåc truyïìn liïn tuåc 12 àïën 30 triïåu àún võ möîi ngaây) laâ penicillin daångtiïm truyïìn, sûã duång cho hêìu hïët caác nhiïîm khuêín do liïn cêìu nhaåy caãm vúái PCNvaâ bïånh giang mai thêìn kinh.∙∙ Procain penecillin G laâ daång tiïm bùæp (IM–intramuscular) cuãa penicillin G, cuäng laâmöåt lûåa choån àïí àiïìu trõ giang mai thêìn kinh, tiïm bùæp vúái liïìu 2,4 triïåu àún võ möîingaây kïët húåp vúái probenecid, uöëng 500 mg möîi ngaây trong voâng 10 àïën 14 ngaây.∙∙ Benzathine PCN laâ möåt penicillin G giaãi phoáng chêåm, thûúâng àûúåc duâng àïí àiïìutrõ giang mai giai àoaån súám (mùæc bïånh dûúái 1 nùm [1 liïìu duy nhêët, 2,4 triïåu àúnvõ tiïm bùæp]) vaâ giang mai giai àoaån muöån (khöng roä khoaãng thúâi gian mùæc bïånhhoùåc mùæc bïånh trïn 1 nùm [2,4 triïåu àún võ tiïm bùæp haâng tuêìn chia laâm 3 lêìn]).Thuöëc cuäng àûúåc duâng àïí àiïìu trõ viïm hoång do liïn cêìu nhoám A vaâ phoâng bïånhthêëp tim.∙∙ Penecillin V (250 mg àïën 500 mg PO [Per os, by mouth: àûúâng uöëng] möîi 6 giúâ)laâ daång baâo chïë àûúâng uöëng cuãa penecillin, chuã yïëu àûúåc duâng àïí àiïìu trõ viïmhoång do liïn cêìu nhoám A.∙∙ Ampicillin (1 àïën 3 g IV möîi 4–6 giúâ) àûúåc duâng àïí àiïìu trõ caác nhiïîm khuêín docaác loaâi Enterococcus nhaåy caãm hoùåc L. monocytogenes. Ampicillin àûúâng uöëng(250 àïën 500 mg PO möîi 6 giúâ) coá thïí àûúåc duâng àïí àiïìu trõ viïm xoang àúnthuêìn, viïm hoång, viïm tai giûäa vaâ nhiïîm khuêín àûúâng niïåu. Tuy nhiïn, trong caácchó àõnh naây amoxicillin thûúâng àûúåc ûu tiïn hún.∙∙ Ampicillin/sulbactam (1,5 àïën 3 g IV möîi 6 giúâ) laâ cöng thûác kïët húåp giûäaampicillin vúái chêët ûác chïë β-lactam–sulbactam, do àoá múã röång phöí cuãathuöëc, taác duång vúái caã tuå cêìu vaâng nhaåy vúái methicillin (methicillin-sensitiveStaphylococcus aureus–MSSA), vi khuêín kyå khñ vaâ nhiïìu Enterobacteriaceae.Thaânh phêìn sulbactam coá taác duång chöëng laåi möåt söë chuãng Acinetobacter. Thuöëccoá hiïåu quaã àöëi vúái nhiïîm khuêín àûúâng hö hêëp trïn vaâ dûúái, àûúâng niïåu-sinh duåc,nhiïîm khuêín öí buång, vuâng chêåu vaâ nhiïîm khuêín mö mïìm, bao göìm caã nhiïîmkhuêín mö mïìm do ngûúâi hay àöång vêåt cùæn.∙∙ Amoxicillin (250 àïën 1.000 mg PO möîi 8 giúâ hoùåc 775 mg giaãi phoáng keáo daâimöîi 24 giúâ) laâ khaáng sinh àûúâng uöëng tûúng tûå ampicillin, thûúâng àûúåc duâng àïíàiïìu trõ viïm xoang àún thuêìn, viïm hoång, viïm tai giûäa, viïm phöíi cöång àöìng vaânhiïîm khuêín àûúâng niïåu.∙∙ Amoxicillin/axit clavulanic (875 mg PO möîi 12 giúâ hoùåc 500 mg PO möîi 8 giúâ,hoùåc 90 mg/kg/ngaây möîi 12 giúâ (höîn dõch Augmentin ES-600), hoùåc 2.000 mgPO möîi 12 giúâ (Augmentin XR) laâ khaáng sinh àûúâng uöëng tûúng tûå Ampicillin/sulbactam. Amoxicillin/axit clavulanic laâ cöng thûác kïët húåp giûäa amoxicillin vúáimöåt chêët ûác chïë β-lactam–clavulanate. Thuöëc coá hiïåu quaã trong àiïìu trõ viïmxoang coá biïën chûáng, v ...