Cán cân vãng lai của Việt Nam 2010 2015 và một số khuyến nghị chính sách giai đoạn 2016 - 2020

Dựa trên khung lý thuyết về các phương pháp tiếp cận cân bằng BOP, bài viết sẽ tập trung nhận diện, phân tích và đánh giá các biện pháp cân bằng được áp dụng trong giai đoạn 2011 - 2015. Trên cơ sở đó, trình bày một số khuyến nghị chính sách nhằm củng cố và duy trì sự cân bằng bền vững của cán cân thương mại (Trade Balance) và BOP của Việt Nam trong giai đoạn 2016 - 2020.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cán cân vãng lai của Việt Nam 2010 2015 và một số khuyến nghị chính sách giai đoạn 2016 - 2020 CÁN CÂN VÃNG LAI CỦA VIỆT NAM 2010 - 2015 VÀ MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH GIAI ĐOẠN 2016 - 2020 PGS.TS. Đặng Ngọc Đức1 NCS. ThS. Đỗ Thị Thu Thủy2 ThS. Vũ Duy Thành3 Tóm tắt Thâm hụt cán cân vãng lai và cán cân thanh toán quốc tế (BOP) luôn có những ảnh hưởng tiêu cực đến sự ổn định kinh tế vĩ mô và các hoạt động kinh tế - tài chính đối ngoại của các nước, do vậy luôn được cố gắng thực hiện cân bằng. Có 3 trường phái tiếp cận sự cân bằng BOP, gồm:(1) Trường phái tiếp cận từ Hệ số co giãn (The Elasticsity Approach); (2) Trường phái tiếp cận từ Chi tiêu (The Absorption Approach); (3) Trường phái tiếp cận Tiền tệ (The Monetary Approach). Thực chất, đây là những nghiên cứu từ những giác độ khác nhau về tác động của việc phá giá nội tệ đến trạng thái của cán cân vãng lai hay cán cân thương mại nhằm đưa ra những khuyến cáo để thiết lập sự cân bằng của BOP, đặc biệt trong trạng thái thâm hụt. Đối với Việt Nam, kết thúc giai đoạn thâm hụt nghiêm trọng 2002 - 2011, bắt đầu từ 2012 thặng dư vãng lai đã bắt đầu xuất hiện và được duy trì đến năm 2015, góp phần cải thiện tích cực BOP của Việt Nam. Bài học kinh nghiệm về cơ sở khoa học và thực tế của những sự điều chỉnh đã được áp dụng trong giai đoạn này để ngăn chặn thâm hụt thương mại và vãng lai, hướng tới sự cân bằng tích cực và bền vững BOP của Việt Nam trong thời gian tới là rất quan trọng. Dựa trên khung lý thuyết về các phương pháp tiếp cận cân bằng BOP, bài viết sẽ tập trung nhận diện, phân tích và đánh giá các biện pháp cân bằng được áp dụng trong giai đoạn 2011 - 2015. Trên cơ sở đó, trình bày một số khuyến nghị chính sách nhằm củng cố và duy trì sự cân bằng bền vững của cán cân thương mại (Trade Balance) và BOP của Việt Nam trong giai đoạn 2016 - 2020. Từ khóa: cán cân vãng lai, cán cân thương mại, phá giá tiền tệ, điều kiện Marshall - Lerner 1. Đặt vấn đề 1, 2, 3 Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Email: dangocduc68@yahoo.com 3 Năm 2007 là mốc thời gian Việt Nam được kết nạp vào Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Trong năm này, BOP của Việt Nam đã thặng dư 10,2 tỷ USD, song cũng là năm bắt đầu một thời kỳ thâm hụt vãng lai (Current Account Deficit) ở mức kỷ lục 2008 - 2010. Hình 1 cũng cho thấy, thời kỳ thâm hụt vãng lai nghiêm trọng này bắt đầu năm 2007 ở mức 6,99 tỷ USD tương đương với 9,8% GDP và mức thâm hụt cao nhất là năm 2008 đã tăng lên trên 10,79 tỷ USD tương đương với 11,9% GDP. Hình 1. Diễn biến cán cân thanh toán quốc tế giai đoạn 2000 - 2015 Đơn vị: Triệu USD Cán cân thanh toán quốc tế giai đoạn 2000- 2015 20000.00 10000.00 0.00 -10000.00 -20000.00 Cán cân vãng lai cán cân vốn sai sót Cán cân Tổng thể Nguồn: IMF và NHNN Việt Nam, 2015 Sang năm 2011, thâm hụt vãng lai đã giảm xuống còn ở mức 0,7 tỷ USD tương đương khoảng 0,5% GDP và bắt đầu từ 2012 cán cân vãng lai của Việt Nam đã thặng dư 9,3 tỷ USD và cùng với thặng dư của cán cân vốn, tạo thành thặng dư kép của cán cân thanh toán quốc tế Việt Nam. Tình trạng thâm hụt nghiêm trọng của cán cân vãng lai của Việt Nam dường như đã được khắc phục và trạng thái thặng dư đã được duy trì trong suốt 4 năm gần đây 2012 - 2015. Điều này có thể coi là một thành công rất đáng ghi nhận, đặc biệt trong bối cảnh sự hồi phục không chắc chắn của nền kinh tế các nước, diễn biến phức tạp của tình hình tài chính quốc tế, khủng hoảng nợ công và những bất ổn về kinh tế, chính trị, xã hội ở châu Âu và nhiều nước khác. Trước những diễn biến và sự cải thiện tình hình cán cân vãng lai của Việt Nam 2012 - 2015, nhiều chuyên gia tài chính cũng như các nhà quản lý đã phân tích, đánh giá và cho rằng diễn biến tích cực nói trên là do Ngân hàng Nhà nước áp dụng các biện pháp điều chỉnh tỷ giá, điều tiết cung - cầu tiền tệ, tăng trưởng tín dụng được áp dụng từ năm 2011. Trong khi quan điểm của một số nhà khoa học và quản lý khác lại cho rằng nhờ sự gia tăng chi tiêu chính phủ để kích thích đầu tư, cứu trợ doanh nghiệp, các 4 chính sách nới lỏng chi tiêu, đầu tư công mới chính là những yếu tố quan trọng. Từ những diễn biến thực tế của tình hình thâm hụt vãng lai và thương mại của Việt Nam giai đoạn trước năm 2011 và sự chuyển sang trạng thái thặng dư được duy trì trong giai đoạn 2012 - 2014 nhưng đã giảm mạnh vào năm 2015; trước dự báo khó khăn về nền ...