Cần thay đổi thái độ đối với dân chủ

Bài viết trình bày cái đáng quan tâm nhất ở Việt Nam trong tình hình hiện nay là thái độ với dân chủ. Lý thuyết dân chủ để quản lý xã hội, chứ không phải để tranh cãi lý luận, có thể coi là tạm đủ, những gì con thiết thật ra có thể tham khảo hoặc bổ sung không đến nỗi khó. Bài học kinh nghiệm cũng không thể thiếu vì đã được rút từ hàng nghìn năm qua và đặc biệt từ vài chục năm của các nước xung quanh
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cần thay đổi thái độ đối với dân chủCần thay đổi thái độ đối với dân chủHå SÜ Quý(*)Lêi BBT: Tham luËn nµy ®· ®−îc tr×nh bµy t¹i Héi th¶o khoa häc “Ph¸t huy d©nchñ trong thêi kú Internet, ®Êu tranh phßng chèng tham nhòng, gi¸m s¸t vµ ph¶nbiÖn x· héi” do ñy ban Trung −¬ng MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, ViÖn Hµn l©mKHXH ViÖt Nam, ViÖn Hµn l©m KH&CN ViÖt Nam vµ Thanh tra ChÝnh phñ phèihîp tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 26/10/2015 nh»m gãp ý vµo dù th¶o c¸c v¨n kiÖn §¹ihéi XII cña §¶ng. Tham luËn ®· ®−îc Ban Tæ chøc Héi th¶o ®¸nh gi¸ tÝch cùc vµ ®·thu hót ®−îc sù quan t©m cña d− luËn trong vµ ngoµi Héi th¶o (Xem:http://daidoanket.vn, http://vov.vn, http://mattran.danang.gov.vn ngµy 26/10/2015;http://thanhtra.gov.vn ngµy 27/10/2015.Theo t¸c gi¶ tham luËn:C¸i ®¸ng quan t©m nhÊt ë ViÖt Nam trong t×nh h×nh hiÖn nay lµ th¸i ®é ®èi víi d©nchñ. Lý thuyÕt vÒ d©n chñ, ®Ó qu¶n lý x· héi, chø kh«ng ph¶i ®Ó tranh c·i lý luËn,cã thÓ coi lµ t¹m ®ñ; nh÷ng g× cßn thiÕu thËt ra cã thÓ tham kh¶o hoÆc bæ sungkh«ng ®Õn nçi khã. Bµi häc kinh nghiÖm còng kh«ng thiÕu v× ®· ®−îc ®óc rót tõhµng ngh×n n¨m qua vµ ®Æc biÖt tõ vµi chôc n¨m qua tõ c¸c n−íc xung quanh.VÒ mÆt kû c−¬ng, tuy d©n chñ cã thÓ nhÊt thêi lµm khã cho viÖc cÇm quyÒn, thËmchÝ trong nh÷ng tr−êng hîp ®Æc biÖt cã thÓ trë thµnh nh©n tè g©y x¸o trén x· héi,nh−ng ®ã lµ víi c¸c chÝnh thÓ yÕu, khiÕm khuyÕt, hoÆc kh«ng biÕt sö dông d©n chñ.BiÕt sö dông d©n chñ, cã th¸i ®é hîp lý ®èi víi d©n chñ, th× nh÷ng cùc ®oan, bèc®ång, mþ d©n, cuång tÝn, qu¸ ®µ… sÏ ®−îc b¶n th©n c¬ chÕ d©n chñ kiÓm so¸t. Vµgiíi h¹n ®á cña sù kiÓm so¸t ®ã lµ HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt. BiÕt sö dông d©n chñ,cã th¸i ®é hîp lý ®èi víi d©n chñ th× d©n chñ kh«ng ph¶i lµ “c¸i gai trong m¾t”ph¸p luËt, HiÕn ph¸p, ph¸p luËt vµ kû c−¬ng… còng kh«ng ph¶i lµ hung thÇn hay“kÎ tö thï” cña d©n chñ.Kh«ng tuyÖt ®èi, kh«ng ph¶i lµ c©y ®òa thÇn, vµ còng kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã rñiro, nh−ng vÊn ®Ò ®óng lµ chØ cßn n»m ë th¸i ®é ®èi víi d©n chñ.Tõ khãa: D©n chñ, Dù th¶o V¨n kiÖn §¹i héi XII, Thñ t−íng ChÝnh phñ(*) GS.TS., ViÖn Th«ng tin Khoa häc x· héi; Email: hosiquy.thongtin@gmail.com4 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 1.2016I. Tham kh¶o ®¸nh gi¸ tõ bªn ngoµi s¸nh víi tiÕn bé ë c¸c n−íc cã nÒn d©n 1. D©n chñ ë ViÖt Nam trong con chñ cao (Trong 167 n−íc ®−îc ®¸nh gi¸,m¾t cña c¸c nhµ quan s¸t, c¸c tæ chøc 24 n−íc ®−îc coi lµ cã nÒn d©n chñ ëchÝnh trÞ - x· héi quèc tÕ, c¸c häc gi¶... tr×nh ®é ®Çy ®ñ - Full democracies).bªn ngoµi cã rÊt Ýt nh÷ng ®¸nh gi¸ tÝch 2. ChØ sè d©n chñ cña ViÖt Nam vµcùc. Tuy vËy nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch mét sè n−íc n¨m 2014 (theo B¸o c¸o chØcùc cña thùc tr¹ng d©n chñ ë ViÖt Nam sè d©n chñ toµn cÇu do The Economistkh«ng ph¶i lµ kh«ng hÒ ®−îc ph¶n ¸nh. & Intelligence Unit c«ng bè n¨m 2015):NÕu cÈn träng vµ cÇu thÞ ph©n tÝch, ViÖt Nam ®ång h¹ng víi Cameroon,nh÷ng ®¸nh gi¸ tõ bªn ngoµi cã thÓ gîi ®øng tr−íc Nga 2 bËc, tr−íc Trung Quècra nhiÒu bµi häc vµ chØ dÉn bæ Ých cho 14 bËc, tr−íc Lµo 27 bËc; ®øng sauc¸c nhµ qu¶n lý, cho viÖc thùc hµnh d©n Singapore 55 bËc, sau Thailand 37 bËc,chñ ë ViÖt Nam. Sau ®©y lµ mét trong sau Campuchia 27 bËc (Xem B¶ng 2).sè c¸c thÝ dô. II. D©n chñ trong dù th¶o v¨n kiÖn §¹i héi XII Theo ®¸nh gi¸ cña B¸o c¸o chØ sè Trong Dù th¶o B¸o c¸o chÝnh trÞ cñad©n chñ toµn cÇu (Democracy Index) do Ban chÊp hµnh Trung −¬ng kho¸ XI t¹iThe Economist & Intelligence Unit, cã §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø XIItrô së t¹i V−¬ng quèc Anh, nghiªn cøu cña §¶ng, trªn c¬ së ghi nhËn nh÷ng kÕtvµ c«ng bè ®Þnh kú, xu h−íng d©n chñ ë qu¶ tÝch cùc nhiÒu mÆt vÒ thùc tr¹ng d©nViÖt Nam tõ n¨m 2006 ®Õn nay liªn tôc chñ ë ViÖt Nam, Dù th¶o ®· dµnh h¼ncã tiÕn bé. Trong toµn cÇu, nh÷ng n−íc mét ch−¬ng (Ch−¬ng XIII) ®Ó tr×nh bµynh− thÕ kh«ng nhiÒu. Sù thËt nµy nãi nh÷ng t− t−ëng ®Þnh h−íng vÒ “Ph¸t huylªn nhiÒu ®iÒu. DÜ nhiªn, tiÕn bé vÒ d©n d©n chñ x· héi chñ nghÜa, b¶o ®¶m thùcchñ ë ViÖt Nam kh¸c vµ khã cã thÓ so hiÖn quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n” trong B¶ng 1: ChØ sè d©n chñ mét sè quèc gia 2006-2014 2014 2013 2012 2011 2010 2008 2006Mü 8.11 8.11 8.11 8.11 8.18 8.22 8.22NhËt B¶n 8.08 8.08 8.08 8.08 8.08 8.25 8.15Hµn Quèc 8.06 8.06 8.13 8.06 8.11 8.01 7.88§µi Loan 7.65 7.57 7.57 7.46 7.52 7.8 ...