Cảnh báo từ các bệnh lý mạch máu não (Kỳ III) Tăng huyết áp là một nguyên

Xuất huyết não (XHN) là loại xuất huyết trong sọ không do chấn thương thường gặp nhất. Đây là nguyên nhân quan trọng gây đột qụy ở người châu Á và người da đen. Tăng huyết áp (THA) và bệnh mạch máu não dạng tinh bột gây ra phần lớn các xuất huyết này. Tuổi cao và uống nhiều rượu làm tăng nguy cơ XHN. XHN do cocain là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất ở người trẻ tuổi.XHN do tăng huyết ápXHN thường do vỡ tự phát động mạch xuyên nhỏ sâu trong não. Những động...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cảnh báo từ các bệnh lý mạch máu não (Kỳ III) Tăng huyết áp là một nguyên Cảnh báo từ các bệnh lý mạch máu não (Kỳ III) Tăng huyết áp là một nguyên nhân gây xuất huyết não. Xuất huyết não (XHN) là loại xuất huyết trong sọ không do chấn thươngthường gặp nhất. Đây là nguyên nhân quan trọng gây đột qụy ở người châu Á vàngười da đen. Tăng huyết áp (THA) và bệnh mạch máu não dạng tinh bột gây raphần lớn các xuất huyết này. Tuổi cao và uống nhiều rượu làm tăng nguy cơ XHN.XHN do cocain là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất ở người trẻ tuổi. XHN do tăng huyết áp XHN thường do vỡ tự phát động mạch xuyên nhỏ sâu trong não. Nhữngđộng mạch nhỏ trong các vùng này dễ bị tổn thương nhất do THA. Mặc dù khôngcó liên quan đặc biệt gì với gắng sức, song hầu như XHN bao giờ cũng xảy ra khibệnh nhân tỉnh táo và đôi khi bị căng thẳng. Biểu hiện lâm sàng là đột ngột thiếuhụt thần kinh cục bộ, diễn biến nặng dần trong 30-90 phút. Thường bệnh nhân bịliệt nhẹ nửa người bên đối diện với bán cầu não bị xuất huyết. Khi nhẹ, một bênmặt xệ xuống, nói líu lại, tay và chân yếu dần. Khi xuất huyết lớn thì uể oải, ngáingủ, sau đó là tình trạng sững sờ, đi dần vào hôn mê kèm theo thở sâu, rối loạnnhịp thở. Dự phòng: THA là nguyên nhân chính của XHN nguyên phát. Điều trị dựphòng nhằm làm giảm huyết áp, giảm uống rượu quá mức và không sử dụngcocain. Xử trí cấp tính: Khoảng 75% bệnh nhân XHN do THA bị tử vong. Kíchthước và vị trí của khối máu tụ sẽ quyết định tiên lượng bệnh. Khối máu tụ trên lềulớn hơn 5cm đường kính là có tiên lượng xấu và khối máu tu ở cầu não dưới lềulớn hơn 3cm thì thường tử vong. Điều trị THA nghiêm trọng là cần thiết, songgiảm huyết áp quá mức lại làm cho bệnh cảnh lâm sàng xấu đi. Cần có những biệnpháp chung nhằm điều trị tăng áp lực nội sọ thứ phát do hiệu ứng khối. Việc loại bỏ khối máu tụ thường không giúp ích gì, trừ trường hợp xuấthuyết tiểu não thì cần phải hội chẩn ngay với các bác sĩ phẫu thuật thần kinh đểđánh giá và xem xét khả năng phẫu thuật. Phần lớn các khối máu tụ có đường kínhtrên 3cm cần phải phẫu thuật. Nếu bệnh nhân bị XHN, lúc đầu không có các biểuhiện của tổn thương não nghiêm trọng, nhưng sau đó không thấy cải thiện triệuchứng hay tình trạng ý thức xấu dần đi, thì cũng cần tính tới việc phẫu thuật lấykhối máu tụ. Xử trí bệnh nhân trong giai đoạn cấp tính của XHN một cách thậntrọng thì có thể hồi phục được đáng kể. Manitol và những chất thẩm thấu khác được sử dụng làm giảm áp lực nộisọ do phù não gây ra. Glucocorticoid không làm giảm phù não do XHN. Xuất huyết trong thùy não Những xuất huyết trong thùy não biểu hiện trên phim chụp cắt lớp vi tínhsọ não như những cục máu tụ hình bầu dục hoặc hình tròn trong chất trắng dưới vỏnão. Vai trò của THA mạn tính trong xuất huyết thùy não còn có nhiều ý kiến tráingược nhau, có nhiều trường hợp bệnh nhân không có tiền sử THA. Bệnh mạch máu não dạng tinh bột là một bệnh của người lớn tuổi, trong đócó sự thoái hóa tiểu động mạch, và chất dạng tinh bột lắng đọng trong thành cácđộng mạch não chứ không ở chỗ nào khác trong cơ thể. Bệnh mạch máu dạng tinhbột gây ra các xuất huyết thùy, và có thể là nguyên nhân phổ biến nhất của xuấthuyết thùy ở người lớn tuổi. Các nguyên nhân khác thường liên quan tới việc sửdụng các thuốc chống đông, dị dạng động - tĩnh mạch não, phình mạch não, vàkhối u não (thường là u mealin hoặc u thần kinh đệm). Những triệu chứng và dấu hiệu thần kinh của xuất huyết thùy xuất hiệntrong nhiều phút. Phần lớn những bệnh nhân xuất huyết thùy đều bị đau đầu cụcbộ. Trên 50% bệnh nhân bị nôn hoặc uể oải buồn ngủ, còn cổ cứng và co giật thì ítgặp hơn. Chụp cắt lớp vi tính sọ não có thể phát hiện được hầu hết các xuất huyếtthùy nhỏ nhất. Chụp cộng hưởng từ nhạy cảm hơn trong phân biệt các bất thườngđi kèm như phình mạch, dị dạng động - tĩnh mạch, và u tân tạo. Chụp Xquangđộng mạch não với chất cản quang được chỉ định khi nguyên nhân xuất huyết nộisọ chưa được khẳng định, nhất là ở người trẻ tuổi và trung niên là những đối tượngchưa bị bệnh mạch máu não dạng tinh bột. Những nguyên tắc xử trí XHN do THA nói chung áp dụng được cho bệnhcảnh này. XHN liên quan đến cocain Cocain làm tăng nhịp tim, huyết áp, thân nhiệt và tốc độ chuyển hóa, làmco mạch gây thiếu máu cục bộ cơ tim, thận, ruột và não. Đột qụy do cocain là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất của độtqụy ở người trẻ tuổi. Phần lớn các đột qụy liên quan tới coain đều xảy ra ở nhữngngười dưới 40 tuổi. Chúng xảy ra với mọi cách sử dụng và ở cả người mới sửdụng lần đầu lẫn người đã sử dụng lâu dài. Đột qụy xuất huyết xảy ra với tần xuấtgấp đôi đột qụy thiếu máu cục bộ. Nếu sử dụng bột cocain thì những biến chứngxuất huyết và thiếu máu cục bộ xảy ra với tần xuất gần ...