Cảnh báo về những biến chứng khi dùng Corticoid trong điều trị vảy nến

Vảy nến là một bệnh đỏ da bong vảy, tiến triển mạn tính, là bệnh thường gặp ở Việt Nam và trên thế giới. Tỷ lệ bệnh vảy nến chiếm khoảng 2-3% dân số tùy theo từng khu vực, chiếm khoảng 13% bệnh nhân nội trú tại Viện Da liễu Quốc gia (2000). Đến nay cơ chế phát sinh và những yếu tố làm bệnh dai dẳng vẫn đang được nghiên cứu. Nhiều tác giả cho rằng vảy nến là bệnh do rối loạn miễn dịch và có yếu tố di truyền. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cảnh báo về những biến chứng khi dùng Corticoid trong điều trị vảy nến Cảnh báo về những biến chứng khi dùng Corticoid trong điều trị vảy nếnVảy nến là một bệnh đỏ da bong vảy, tiến triển mạn tính, là bệnh thường gặpở Việt Nam và trên thế giới. Tỷ lệ bệnh vảy nến chiếm khoảng 2-3% dân sốtùy theo từng khu vực, chiếm khoảng 13% bệnh nhân nội trú tại Viện Da liễuQuốc gia (2000).Đến nay cơ chế phát sinh và những yếu tố làm bệnh dai dẳng vẫn đang đượcnghiên cứu. Nhiều tác giả cho rằng vảy nến l à bệnh do rối loạn miễn dịch và cóyếu tố di truyền.Thương tổn của bệnh vảy nến đa dạng, ngoài thương tổn da, còn có thương tổnniêm mạc, móng và khớp xương. Hiện nay, do sử dụng thuốc không phù hợp nênhình ảnh lâm sàng thay đổi, nhiều khi khó chẩn đoán.Vảy nến thể thông thường không gây ảnh hưởng nhiều đến sức khoẻ nhưng gâyảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Bệnh vảy nến nói chung tồntại dai dẳng suốt đời và bùng phát từng đợt. Vì vậy, phải có chiến lược điều trị lâudài và phù hợp. Điều trị bệnh vảy nến gồm hai giai đoạn: Giai đoạn tấn công cóthể lựa chọn các phương pháp điều trị tại chỗ, điều trị toàn thân hoặc phối hợp cảhai nhằm xoá sạch tổn thương. Giai đoạn duy trì kết quả đạt được, tức là áp dụngcác biện pháp nhằn kéo dài thời gian ổn định hay nói khác là hạn chế sự bùng phátcủa bệnh. Phải tư vấn cho bệnh nhân hiểu rõ về bệnh vảy nến để phối hợp với thàythuốc khi điều trị tấn công cũng như dự phòng bệnh bùng phát.Điều trị tại chỗ chủ yếu là các phương pháp làm bạt sừng, bong vảy, khử oxy vàchống viêm như dùng: mỡ goudron; anthralin, dithranol (anaxeryl); mỡ salicylic5%, mỡ calcipotriol (Daivonex, Daivobet); mỡ vitamin A axít; kẽm oxýt; UVB,UVA, UVB- NB, PUVA…Điều trị toàn thân bằng các thuốc vitamin A axit (soriatane), methotrexat,cyclosporin A. Các thuốc này có hiệu quả nhưng cũng có nhiều tác dụng phụ như:có thể gây quái thai, rối loạn chức năng gan, thận, giảm bạch cầu...V ì vậy, phảithận trọng khi chỉ định và phải theo dõi nghiêm ngặt trong quá trình điều trị. Mộtsố chất sinh học đang đựơc nghiên cứu và áp dụng điều trị bệnh vảy nến có hiệuquả như: etanercept, alefacept, infliximab... Các vitamin B 12, C từ lâu cũng đượcsử dụng để điều trị vảy nến, có lẽ chúng có vai trò nâng cao thể trạng và tăng sứcđề kháng của cơ thể, hỗ trợ quá trình lành bệnh.Corticoid sử dụng điều trị bệnh vảy nến:Corticoid dùng bôi ngoài da sử dụng điều trị vảy nến có nhiều loại dưới dạng đơnchất hoặc phối với hoạt chất khác, như với a. salicylic (Diprosalic, Beprosalic)hoặc với calcipotriol (Daivobet). Corticoid bôi ngoài da có thể dùng điều trị tấncông bệnh vảy nến. Thuốc có ưu điểm làm thương tổn nhanh được cải thiện, bệnhnhân cảm thấy dễ chịu, dễ chấp nhận. Bởi vì thuốc làm giảm viêm, giảm đỏ vàgiảm bong vảy da nhanh. Nhưng sự cải thiện này duy trì không bền. Mặt khác saukhi ngừng thuốc bệnh sớm bùng phát trở lại, khi đó sử dụng lại corticoid tại chỗ sẽkhông thấy có hiệu quả. Nhiều tr ường hợp dùng corticoid tại chỗ kéo dài thấy xuấthiện thương tổn nhiễm trùng da như mụn mủ, viêm nang lông; nhiễm nấm; mọclông; giãn mạch và teo da; đặc biệt ở những vùng da mỡ (mặt, ngực, lưng) thấyxuất hiện nhiều mụn trứng cá. Dùng corticoid bôi ngoài da kéo dài sẽ thấy thươngtổn không đáp ứng với thuốc, bệnh không giảm, thậm trí còn tiến triển nặng thêm.Corticoid bằng đường toàn thân chỉ nên sử dụng điều trị bệnh vảy nến nặng và khithật sự cần thiết (vảy nến khớp, vảy nến thể mủ toàn thân). Cần phải cân nhắc kỹlợi/hại trước khi chỉ định và phải tính toán liều lượng sử dụng ban đầu thấp nhấtcó hiệu quả để có thể rút gắn được quá trình giảm liều và ngừng thuốc, tránh tìnhtrạng phụ thuộc thuốc. Cần theo dõi chặt chẽ diễn biến của bệnh, khi thuốc có tácdụng, bệnh giảm thì bắt đầu hạ liều từ từ. Không nên lạm dụng trong chỉ định, đặcbiệt là sử dụng kéo dài corticoid bằng đường toàn thân sẽ gây ra nhiều biến chứngnguy hiểm do tác dụng phụ của thuốc. Nhưng biến chứng thường gặp trên lâmsàng do sử dụng corticoid toàn thân là: thương tổn ngoài da nặng thêm, tổn thươngcũ lan rộng, phát thêm nhiều thương tổn mới tiến tới gây đỏ da toàn thân. Nhiềutrường hợp vảy nến thể thông thường sau khi dùng corticoid toàn thân đã chuyểnthành vảy nến thể mủ toàn thân. Những biểu hiện khác đó là giãn mạch, xuấthuyết dưới da, xuất huyết tiêu hoá, tăng huyết áp, teo cơ, rậm lông, tích nước gâyphù nề, nhiễm trùng da thậm chí gây nhiễm trùng máu. Nhiều trường hợp khóchẩn đoán do thương tổn cơ bản của bệnh vảy nến bị biến đổi. Những thay đổi vềsinh hoá, huyết học như: giảm protit máu, giảm kali máu, tăng đường máu; suygiảm miễn dịch, thay đổi nội tiết như suy thượng thận, ở phụ nữ gây rối loạn kinhnguyệt, loãng xương. Nhưng năm gần đây, Viện Da liễu Quốc gia tiếp nhận ngàycàng nhiều bệnh nhân đỏ da toàn thân vảy nến và vảy nến thể mủ toàn thân vàođiều trị nội trú. Phần lớn những bệnh ...