Cảnh giác với bệnh mắt không do mắt

Khi mắt bị đau và có các biểu hiện khác thường, chúng ta thường nghĩ đến các bệnh về mắt và phải điều trị tại các chuyên khoa mắt. Nhưng chắc hẳn các bạn còn chưa biết: lồi mắt và sung huyết kết mạc… đôi khi nguyên nhân từ bệnh mạch máu, đó là bệnh thông động mạch cảnh - xoang hang. Bệnh nhân Nguyễn Văn S, 35 tuổi (Tuyên Quang) bị đập đầu xuống đất do ngã xe máy trước khi vào viện 4 tháng. Sau chấn thương khoảng 3-4 ngày, thấy mắt bên trái bắt đầu nhức,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cảnh giác với bệnh mắt không do mắt Cảnh giác với bệnh mắt không do mắtKhi mắt bị đau và có các biểu hiện khác thường, chúng ta thườngnghĩ đến các bệnh về mắt và phải điều trị tại các chuyên khoa mắt.Nhưng chắc hẳn các bạn còn chưa biết: lồi mắt và sung huyết kếtmạc… đôi khi nguyên nhân từ bệnh mạch máu, đó là bệnh thôngđộng mạch cảnh - xoang hang.Bệnh nhân Nguyễn Văn S, 35 tuổi (Tuyên Quang) bị đập đầuxuống đất do ngã xe máy trước khi vào viện 4 tháng. Sau chấnthương khoảng 3-4 ngày, thấy mắt bên trái bắt đầu nhức, đỏ vàcăng tức. Triệu chứng tăng nhanh trong vòng 1 vài tuần và kèmtheo tiếng ù ù trong tai bên trái. Bệnh nhân đã được khám mắt ởtuyến tỉnh nhiều lần nhưng điều trị không khỏi, các dấu hiệu ngàycàng nặng. Khi đến BV 108 thì cả mắt trái sưng nề to, sung huyếtnặng kết mạc, mắt khó nhắm kín và thị lực giảm nhẹ. Đặt ống nghetrước nhãn cầu trái của bệnh nhân, bác sĩ phát hiện tiếng thổi liêntục theo nhịp tim. Siêu âm thấy tĩnh mạch mắt giãn to, có dòngchảy động mạch vào tĩnh mạch mắt. Bệnh nhân được chẩn đoán“Thông động mạch cảnh xoang hang trái do chấn thương”, đượcđiều trị bằng phương pháp can thiệp mạch “nút thông động mạchcảnh xoang hang bằng bóng”. Ngay sau can thiệp, bệnh nhânkhông còn nghe thấy tiếng ù ù trong tai nữa. Chỉ sau 3 ngày điềutrị, các triệu chứng ở mắt khỏi hoàn toàn, mắt trở về bình thường.Bệnh nhân ra viện sau 4 ngày điều trị.Thông động mạch cảnh - xoang hang là gì?Có hai xoang tĩnh mạch hang ở nền sọ, mỗi xoang bao bọc mộtđoạn động mạch cảnh ngay trước khi vào trong não nhưng khôngcó sự nối thông với nhau. Khi có sự thông thương giữa dòng máuđộng mạch cảnh với xoang hang, được gọi là bệnh thông độngmạch cảnh - xoang hang (TĐMC-XH).Bệnh TĐMC-XH được chia thành hai loại chính:Thông trực tiếp: khi dòng thông lớn đổ trực tiếp từ động mạchcảnh trong vào xoang hang. Nguyên nhân thường là chấn thươngsọ não trong tai nạn giao thông hoặc trong sinh hoạt hằng ngày.Thông gián tiếp: khi dòng thông do các nhánh mạch rất nhỏ trênthành xoang hang đổ vào trong xoang. Loại bệnh này khó xác địnhnguyên nhân, thường xuất hiện ngẫu nhiên.Khi bị dòng máu động mạch đổ vào thì áp lực trong xoang tănglên, làm dòng máu chảy ngược về phía tĩnh mạch mắt gây ứ trệtuần hoàn của mắt và hốc mắt, đó là nguồn gốc của các triệuchứng. TĐMC - XH bên phải gây lồi mắt và phù nề kết mạc. Bệnh nhân sau điều trị một tháng.Dấu hiệu nhận biếtTĐMC-XH trực tiếp có triệu chứng nặng và rõ rệt: sau khi bị chấnthương (tức khắc hoặc sau một khoảng thời gian) bệnh nhân nghethấy tiếng ù ù liên tục trong đầu phía bên chấn thương, ban đêm rõhơn ban ngày, kèm theo là hiện tượng mắt lồi (đẩy lồi phần niêmmạc mi mắt, thường là mi mắt dưới) và sung huyết đỏ kết mạc vớicác mức độ khác nhau.Loại thông gián tiếp thường không có tiếng ù trong đầu, chỉ cóbiểu hiện ở mắt nhưng mức độ lồi và sung huyết thường nhẹ hơn.Thông thường bệnh nhân nghĩ rằng mình bị bệnh mắt nên đi khámvà điều trị mắt, trong đó rất nhiều trường hợp không được chẩnđoán đúng bệnh, mất nhiều thời gian và công sức chữa mắt nhưngkhông có kết quả.Bệnh TĐMC-XH nếu không được điều trị sẽ gây sung huyết phùnề kết mạc nặng, có thể làm cho mắt không nhắm kín, dẫn đếnviêm loét kết - giác mạc. Lồi mắt nặng lâu ngày gây căng giãn vàtổn thương dây thần kinh thị giác, làm lệch trục nhãn cầu. Sunghuyết, thậm chí xuất huyết ở đáy mắt cũng là nguyên nhân làmgiảm thị lực. Lỗ thông lớn lâu ngày có thể gây suy tim vì làm tăngnhanh và nhiều dòng máu đổ về tim. Hơn nữa, càng để lâu càngkhó điều trị, thậm chí không thể điều trị triệt để vì xoang hang bịgiãn quá lớn.Phương pháp điều trịNếu có các biểu hiện trên, bệnh nhân cần đến khám tại chuyênkhoa ngoại thần kinh. Khi nghi ngờ TĐMC-XH, bác sĩ sẽ cho làmhai xét nghiệm: siêu âm mắt và chụp X quang mạch não (DSA).Sau khi có chẩn đoán xác định TĐMC-XH, bệnh nhân sẽ được tưvấn về phương pháp điều trị. Có nhiều phương pháp điều trị,nhưng đến nay chỉ có phương pháp “Nút thông động mạch cảnhxoang hang qua ống thông” được áp dụng rộng rãi trên toàn thếgiới. Dụng cụ để nút lỗ thông TĐMC-XH thường là những quảbóng nhỏ bằng latex hoặc lò xo kim loại gắn trên đầu ống thông,được đưa qua động mạch đùi lên đến nền sọ, đặt vào vùng tổnthương để nút kín lỗ thông.Kỹ thuật điều trị được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa canthiệp mạch máu trên máy chụp mạch DSA. Bệnh nhân không phảigây mê (trừ trẻ em hoặc bệnh nhân không phối hợp được do chấnthương sọ não nặng). Bác sĩ đưa ống thông từ động mạch đùi lênđộng mạch cảnh cùng bên tổn thương, qua đó chụp hình đánh giádòng máu thông bất thường và đưa các quả bóng nhỏ mềm bằnglatex vào xoang hang bơm căng lên để nút kín lỗ thông. Sau khinút, chụp kiểm tra thấy kín hoàn toàn, rút ống thông và ép độngmạch đùi cầm máu.Điều cần chú ý sau điều trị nút TĐMC-XH bằng ống thôngBệnh nhân cần nằm nghỉ ngơi tại giường 2-3 ngày đ ...