Cập nhật các phương pháp chẩn đoán sớm ung thư phổi

Ung thư phổi là một trong các loại ung thư thường gặp nhất và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh ung thư trên thế giới. Chẩn đoán sớm có vai trò rất quan trọng trong quyết định phương pháp điều trị và tiên lượng cho bệnh nhân ung thu phổi. Bài viết trình bày việc cập nhật các phương pháp chẩn đoán sớm ung thư phổi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cập nhật các phương pháp chẩn đoán sớm ung thư phổiTẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1 - 2023 CẬP NHẬT CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN SỚM UNG THƯ PHỔI Đào Ngọc Bằng1, Tạ Bá Thắng1 Tóm tắt Ung thư phổi (UTP) là một trong các loại ung thư thường gặp nhất và lànguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các bệnh ung thư trên thế giới. Chẩnđoán sớm có vai trò rất quan trọng trong quyết định phương pháp điều trị và tiênlượng cho bệnh nhân (BN) UTP. Nhiều phương pháp đã được áp dụng trongchẩn đoán sớm UTP, trong đó chụp cắt lớp vi tính (CLVT) ngực liều thấp, nội soiphế quản và các phương pháp sinh học phân tử đã chứng minh hiệu quả rõ rệt.Mỗi phương pháp chẩn đoán có vai trò riêng. Trong khi nội soi phế quản sinhthiết được ứng dụng chẩn đoán những tổn thương niêm mạc tại phế quản trungtâm, chụp CLVT ngực liều thấp có thể áp dụng để sàng lọc các khối u ở phế quảnngoại vi, vị trí nội soi phế quản không quan sát được. Ngoài ra, phương phápsinh thiết lỏng sử dụng các dấu ấn sinh học là một phương pháp tiềm năng. Sựkết hợp các phương pháp chẩn đoán sẽ giúp cho bác sĩ lâm sàng chẩn đoán sớmUTP, chỉ định phương pháp điều trị hợp lý và tiên lượng chính xác cho BN, gópphần nâng cao hiệu quả điều trị UTP trong thực hành lâm sàng. * Từ khoá: Ung thư phổi; Chụp cắt lớp vi tính liều thấp; Nội soi phế quảnchẩn đoán; Sinh thiết lỏng. UPDATE OF METHODS FOR EARLY DIAGNOSIS OF LUNG CANCER Summary Lung cancer is one of the most common cancers and the leading cause ofcancer death worldwide. Early diagnosis plays a very important role in decidingtreatment therapy and prognosis for patients with lung cancer. Many methodshave been applied in the early diagnosis of lung cancer, in which thoracic low-dosecomputed tomography (LDCT), bronchoscopy, and molecular biology methodshave proven remarkable effects. Each diagnostic technique has its own role.1Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân yNgười phản hồi: Đào Ngọc Bằng (bsdaongocbang@gmail.com) Ngày nhận bài: 06/12/2022 Ngày được chấp nhận đăng: 29/12/2022http://doi.org/10.56535/jmpm.v48i1.23850 TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1 - 2023While bronchoscopy with biopsy is used to diagnose central bronchial lesions,LDCT can be applied to screen for tumors in the peripheral bronchi, which couldnot be observed by bronchoscopy. In addition, liquid biopsy using malecularbiomarkers is a potential measure. The combination of diagnostic measures willhelp clinicians to diagnose lung cancer early, assign reasonable treatmentmethods and make accurate prognosises for patients, contributing to improvingthe effectiveness of lung cancer treatment in clinical practice. * Keywords: Lung cancer; Low-dose computed tomography; Diagnosticbronchoscopy; Liquid biopsy. ĐẶT VẤN ĐỀ 2009 - 2010. Tuy nhiên, kết quả điều UTP là một trong các loại ung thư trị phụ thuộc nhiều vào đặc điểm mô bệnh học và giai đoạn khối u. Các BNthường gặp nhất và là nguyên nhân gây UTP khi phát hiện bệnh thường ở giaitử vong hàng đầu trong các bệnh ung đoạn muộn, với tỷ lệ 70 - 80% UTPthư trên thế giới. Năm 2020, theo Tổ không tế bào nhỏ ở giai đoạn III - IVchức Y tế Thế giới có 2.206.771 ca [3]. Thời gian sống thêm 5 năm giảmUTP mới mắc và số ca chết do UTP là dần theo giai đoạn bệnh, với giai đoạn1.796.144, trong đó nam giới chiếm tổn thương UTP khu trú là 55% so với14,3%, nữ giới 8% số ca tử vong do 4% ở giai đoạn UTP đã có di căn [4].ung thư [1]. Tại Việt Nam, UTP chiếm Chính vì vậy, việc chẩn đoán sớm UTPkhoảng 14,4% các loại ung thư được có vai trò rất quan trọng trong quyếtchẩn đoán, trong đó nam giới chiếm định phương pháp điều trị và tiên18,9% (đứng thứ hai sau ung thư gan) lượng cho BN UTP. Nhiều phươngvà nữ giới chiếm 9,1% (đứng thứ hai pháp đã được áp dụng trong chẩn đoánsau ung thư vú). UTP cũng là nguyên sớm UTP, trong đó chụp CLVT ngựcnhân tử vong đứng thứ hai do bệnh ung liều thấp, nội soi phế quản và cácthư [2]. UTP chia làm 2 nhóm, bao phương pháp sinh học phân tử đãgồm: Ung thư tế bào nhỏ và không tế chứng minh hiệu quả rõ rệt. Cácbào nhỏ. Cùng với sự phát triển của y phương pháp này sẽ được làm rõ tronghọc, các phương pháp điều trị ung thư bài tổng quan này.ngày càng có hiệu quả, đặc biệt đối vớiung thư không tế bào nhỏ. Từ năm CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH2015 - 2016, tỷ lệ thời gian sống LIỀU THẤPthêm trong 2 năm của ung thư không Trước đây, sàng lọc UTP thường sửtế bào nhỏ là 42% so với 34% từ năm dụng phương pháp chụp X-quang ngực 51TẠP CHÍ Y DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1 - 2023quy ước, được áp dụng cho những BN đã thực hiện giảm liều bức xạ thôngcó nguy cơ cao như: Hút thuốc lá trên qua giảm dòng điện, với điện áp đỉnh30 bao/năm… Tuy nhiên, các nghiên là 120 kVp (140 kVp cho những BNcứu gần đây cho thấy hiệu quả rõ rệt béo), cường độ dòng điện từ 40 mAcủa chụp CLVT liều thấp (Low-dose hoặc thấp hơn. Tùy thuộc vào máycomptued tomography-LDCT) so với chụp CLVT, liều hiệu quả trung bìnhchụp X-quang quy ước trong chẩn là 1,4 milliSievert (mSv). Quá trìnhđoán sớm UTP. chụp CLVT được thực hiện trong thì Chụp CLVT liều thấp cho phép xác hít vào mà không sử dụng chất cảnđịnh các nốt phổi bằng cách sử dụng quang tĩnh mạch. Hình ảnh chụpli ...