câu chuyện về lê quý đôn

Bảng nhãn Lê Quý Đôn là một trong những nhà bác học tài danh nhất nước ta. Lê Quý Đôn học vấn uyên thâm, thông tỏ mọi chuyện trên đời. Ông thường dạy học trò: “Bụng không chứa ba vạn quyển sách, mắt không nhìn thất khắp núi sông thiên hạ, thì vị tất đã làm văn hay”. Tiếng tăm của Lê Quý Đôn không phải được mọi người biết lúc nhà bác học đỗ bảng nhãn, mà nổi tiếng từ khi còn là chú bé ở làng, lúc cởi truồng tắm ao, hoặc lúc ra quán nước dưới gốc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
câu chuyện về lê quý đôn B ng nhãn Lê Quý ôn là m t trong nh ng nhà bác h c tài danh nh t nư c ta. Lê Quý ôn h c v n uyên thâm, thông t m i chuy n trên i. Ông thư ng d y h c trò: “B ng không ch a ba v n quy n sách, m t không nhìn th t kh p núi sông thiên h , thì v t t ã làm văn hay”. Ti ng tăm c a Lê Quý ôn không ph i ư c m i ngư i bi t lúc nhà bác h c b ng nhãn, mà n i ti ng t khi còn là chú bé làng, lúc c i tru ng t m ao, ho c lúc ra quán nư c dư i g c a u làng hóng chuy n. Th n ng ôn - ngư i ta g i Lê Quý ôn m t cách kính ph c và chiêm ngư ng c u bé như v th n trí tu . Lê Quý ôn là con trai c a ti n sĩ Lê Tr ng Th , mà dân làng quen g i m t cách yêu m n là quan nghè Th . Ti ng tăm c a quan nghè, cu c s ng thanh cao, gi i văn chương thơ phú c a quan nghè ã khi n cho các văn nhân, các b c khoa c kh p nơi kéo t i àm o, thăm vi ng. M t l n có m t v khách h c gi t i thăm quan nghè Lê Tr ng Th . n u làng, th y m t lũ tr t ng ng ng t m trong ao, v khách h i thăm: - Cháu nào bi t nhà quan nghè Lê, ch ư ng cho ta. M t th ng bé kho ng ch ng 7, 8 tu i, m t mũi sáng s a và láu l nh, c t ng ng ng như v y trèo lên b , r i h i: - Ông khách n nhà quan nghè chơi, h n là hay ch . V y cháu ông bi t ây là ch gì? Nói ư c cháu ch nhà cho. Nói r i, c u bé d ng c hai chân và hai tay ra, nhìn vào ông khách, trông nt c cư i. V khách th y th ng bé ng nghĩnh và gi i quá, b ng t m t c khen và tr l i: - Thì là ch i ch có gì mà ph i ! (大) Th ng bé cư i r lên, r i nói: - Là ch thái, có th mà không bi t! 太 Th ng bé nói xong, hin hin mũi ch gi u v khách, r i không ch ư ng cho khách, c th t ng ng ng ch y vào làng. V khách, cu i cùng cũng tìm ư c nhà quan nghè Th . Khách k chuy n cho ch nghe và k t lu n: tr con trong làng quan nghè thông minh quá. Th ng bé ch tôi, t sau này ph i là b c n i ti ng c a t nư c ch không chơi. Ông nghè h Lê quát vào trong nhà, g i con mang trà ra. M t th ng bé tóc trái ào, m t mũi sáng s a, qu n áo g n gàng ph ng phiu, tay bê khay trà ra. V a nhìn th y khách, th ng bé v i c p m t xu ng, cúi chào lí nhí. Khách “à” lên m t ti ng s ng s t, nói: - V y thì ra là th ng bé ch tôi là con quan nghè. Quan nghè Th r t i ng c nhiên. Cơ s hóa ra là như v y. Quan nghè thét chú bé mang roi ra, n m lên giư ng. Khách v i ng d y, vái hai vái và xin tha cho th ng bé. H i tên, m i bi t ó là Lê Quý ôn. quan nghè b t gi n, khách b o ôn: - Cháu ph i làm m t bài thơ t t i. Bé ôn ng ng u: - Thưa, xin bác ra ! Khách quá ng c nhiên, nói: - Ta cho cháu t ch n là tìm l y cái d thoát t i, n u ra , cháu b gò, s khó y. - Thưa, xin bác c ra . Cháu xin lĩnh ý. - ã nói th , bác ra bài, t c là ph i i y. Bác ra : “R n u bi ng h c”. Ph i làm thơ Nôm, không làm thơ Hán. Làm m t bài th t ngôn bát cú (tám câu, m i câu b y ch ), h a chăm h c. Bé ôn ng m nghĩ m t lúc, v n khoanh tay ng bên c t nhà, xin phép c: - ư c, nhưng nghĩ thêm tí n a i! – Khách lo l ng. - Thưa, cháu ã nghĩ xong. Và Lê Quý ôn c bài thơ v a k p nghĩ trong u: Ch ng ph i liu iu v n gi ng nhà! Rn u bi ng h c quy t không tha. Th n èn h l a au lòng m , Nay thét, mai g m rát c cha. Ráo mép ch quen tu ng l u láo, L n lưng ch ng kh i v t roi da. T nay Trâu , L xin siêng h c, K o h mang danh ti ng th gia! Khách kêu lên sung sư ng: - Gi i quá! Gi i quá! Qu là th n ng! u ra có ch r n, y th mà th ng bé ã tài tình cho tên t ng lo i r n vào t ng câu: r n liu iu (1), r n u (2), r n h l a (3), r n mai g m (4), r n ráo (5), r n th n l n (6), r n h trâu (7), r n h mang (8). Thơ l i h p v n, úng lu t, ý t sâu xa và vươn t i, ví mình như Kh ng T - M nh T (T nay Trâu L xin siêng h c), l i v n là thơ a tr con, h a v i cha m xin siêng h c. Gi i n th là cùng! úng là th n ng 11-03-2006 #2 banmai H i viên Tham gia ngày: Oct 2005 Nhà bác h c Lê Quý Ðôn (1726 -1784) Bài g i: 1.478 Thanks: 64 Thanked 72 Times in 52 Posts