CẤU TẠO HỆ THẦN KINH

Hệ thần kinh bao gồm hệ thần kinh trung ương (HTKTW) và hệ thần kinh ngoại biên (HTKNB). HTKTW gồm não bộ và tủy sống (tủy gai). HTKNB gồm hạch thần kinh, dây thần kinh và các tận cùng thần kinh. Tất cả hệ thần kinh đều có nguồn gốc từ ngoại bì thần kinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CẤU TẠO HỆ THẦN KINH HỆ THẦN KINHI. ĐỊNH NGHĨA - NGUỒN GỐC: Hệ thần kinh bao gồm hệ thần kinh trung ương (HTKTW) và h ệ th ần kinh ngo ạibiên (HTKNB). HTKTW gồm não b ộ và tủy sống (tủy gai). HTKNB gồm h ạch th ầnkinh, d ây thần kinh và các tận cùng thần kinh. Tất cả h ệ thần kinh đ ều có ngu ồn gốc từ n goại bì thần kinh.II. HỆ THẦN KINH TRUNG ƯƠNG (HTKTW):  HTKTW gồm có 2 thành p hần: não b ộ nằm trong h ộp sọ và tủy sống nằm trong ố ng sống. Cả 2 đều có màng bao q uanh.  HTKTW g ần n hư không có mô liên kết n âng đỡ, chỉ có một ít đi kèm với mạch m áu. Não và tủy sống đều mềm nhão như bột. Mô thần kinh đệm chống đỡ và đ ệm thay cho m ô liên kết, như đã mô tả ở trong ph ần mô thần kinh. Cấu tạo chung của HTKTW gồm có ch ất trắng và ch ất xám , phân b ố xung quanh1 ống. Ch ất trắng là tập h ợp các sợi trục có m yêlin, thường kết thành b ó; chính thànhphần lipid của myêlin làm cho ch ất n ày có màu h ơi trắng. Mạch máu trong chất trắngtương đối ít. Chất xám, có m àu xám nhạt khi xem trên não tươi, chứa thân n ơron vàsợi thần kinh không myêlin . Phân bố mạch m áu tại đ ây rất p hát triển. Ch ất trắng vàch ất xám phân b ố khác nhau giữa não bộ và tủy sống. Ở tủy sống, ch ất xám nằm b êntrong còn ch ất trắng bao bên n goài. Ở n ão bộ thì n gược lại, ch ất xám tạo thành vỏngoài của đại n ão, tiểu não và các nhân xám dư ới vỏ; chất trắng n ằm trong vùng dướivỏ. 1. Tủy sống : Tủy sống cắt ngang có 2 p hần cấu tạo chính: chất xám và ch ất trắng  Chất xám n ằm bên trong, có dạng ch ữ H, mỗi nửa bên có 3 phần: sừng trước, sừng bên và sừng sau, ở giữa có m ột ống nh ỏ gọi là ống nội tủy. Sừng trước làsừng vận đ ộng , có hình tứ giác. Sừng bên có ranh giới với chất trắng không rõ rệtd o cấu trúc đặc b iệt gọi là cấu tạo lưới. Sừng sau là sừng cảm giác, h ẹp và d àih ơn sừng trư ớc.Thành ph ần mô h ọc chủ yếu của ch ất xám là thân nơron , tế b ào đ ệm và sợi th ầnkinh không myêlin. Ở sừng trước có nhiều tế bào th ần kinh vận động m à sợi trụctiến về rễ trước và có đầu tận cùng ở cơ vân. Sừng sau có nhiều tế bào thần kinhliên hiệp m à sợi trục tiến về sừng trước ho ặc tiến ra các cột tủy. Chất trắng bao quanh ch ất xám , không có thân nơron nhưng có nhiều tế b àođ ệm (ch ủ yếu là tế bào ít nhánh (tạo bao myêlin), một ít tế bào sao...) và các sợithần kinh có myêlin xuất phát từ ch ất xám của tủy sống hoặc n ão , hoặc hạch tủysống. Các sợi này chạy hư ớng lên hoặc h ướng xu ống, dọc theo cột tủy sống. Cácb ó sợi của ch ất trắng tạo thành nh ững bó d ẫn truyền thần kinh và được chia thànhb a n hóm chính dựa theo chức n ăng: - Các bó sợi vận đ ộng ly tâm, đ i từ n ão xuống. - Các bó sợi cảm giác hướng tâm, đi lên n ão. - Các bó sợi liên h iệp nối với các tầng tủy với nhau. 2. Vỏ não:  Ở bán cầu n ão và tiểu não, ch ất xám ph ủ bên ngoài ch ất trắng, tạo thành một lớp đ ược gọi là vỏ não và vỏ tiểu não. Vỏ n ão dày 1,5-4 m m, có cấu trúc thay đổi tùy theo từng vùng.  Vỏ não bao p hủ hai b án cầuđại não, là nơi ph ối hợp các cảm giác nhận được, h ình thành các đáp ứng vận độngtheo ý m uốn . Đây là p hần não thực hiện các chức năng tư duy từ đ ơn giản đến ph ứctạp , nơi sử dụng n gôn ngữ , học và n hớ. Để thực hiện các chức năng trên , vỏ não ph ảirộng, tạo thành các nếp n hăn sâu, gọi là các rãnh . Diện tích chung của vỏ đại n ão là2200-2300 cm2, hai ph ần ba d iện tích này n ằm sâu trong các rãnh, còn m ột ph ần bahiện ra ngoài. Thân nơron ở vỏ n ão xếp thành 6 lớp, từ ngoài vào trong: Lớp phân tử là lớp ngoài cùng, chứa ít thân nơron (tế bào Cajal), các sợi thầnkinh chạy theo hướng song song với bề m ặt vỏ n ão. Lớp hạt ngoài chứa thân các nơron nhỏ . Lớp tế bào tháp chứa nhiều thân tế bào thần kinh hình tháp. Lớp hạt trong chứa thân nơron nh ỏ. Lớp tháp trong (hay lớp hạch ) chứa các tế bào tháp lớn được gọi là tế bàoBetz. Lớp tế bào đa dạng nằm trong cùng, tiếp giáp với chất trắng, có nhiều tế bàođa dạng. Dựa trên sự phân b ố các sợi th ần kinh trong vỏ não, phân b iệt theo thứ tự từ ngoài vào trong: 1. Mạng Exner, nằm trong lớp phân tử 2. Dải Bechterew, n ằm giữa lớp hạt n goài và lớp tế bào tháp 3. Dải Baillarger n goài, n ằm trong lớp hạt trong 4. Dải Baillarger trong, nằm trong p hần dưới của lớp h ạch Ngoài ra còn có các bó sợi chạy theo hư ớng thẳng góc với bề mặt vỏ não, giúpliên hợp các vùng khác n hau trong vỏ n ão. Trong một tiêu bản vỏ não nhuộm màu HE ta có th ể nh ận thấy các thành ph ầnsau: thân nơron, nhân tế b ào đ ệm , mao m ạch, sợi th ần kinh không m yêlin . Ở vỏ n ãocó khoảng 1 0 tỷ nơron, m ỗi n ơron có thể tạo synap với 100.000 nơron khác. 3. Vỏ tiểu não:  Tiểu não có chức năng d uy trì thăng bằng và ph ối hợp các động tác của cơ thể. Tiểu n ão có cấu tạo theo kiểu tiểu thùy và mỗi tiểu thùy lại gồm nhiều lá tiểu não. Diện tích bề m ặtcủa tiểu n ão n gười lớn có th ể đ ạt 9 75-1500 ...