Chăm sóc đôi bàn chân

Cũng như những ai thường xuyên “lên xe mercedes, xuống ngựa sắt Honda hai bánh” thì những bước chân đi sẽ âm thầm ít ỏi hơn. Mà bước đi được như vậy là nhờ ở đôi bàn chân. Bàn chân cũng giúp cơ thể đứng vững và bám vào mặt trái đất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chăm sóc đôi bàn chânChăm sóc đôi bàn chânBác sĩ Nguyễn Ý Ðức (Câu Chuyện Thầy Lang)Có một nhà nghiên cứu đã tò mò, tỉ mẩn ngồi tính ra rằng, trong suốt cuộc đời, con ngườiđã cất bước đi tới trên 1 tỷ lần. Ðây là lấy con số trung bình. Chứ người vô công rồi nghề,la cà bát phố suốt ngày, người phải lội bộ kiếm kế sinh nhai thì chắc là phải nhân lênnhiều lần.Cũng như những ai thường xuyên “lên xe mercedes, xuống ngựa sắt Honda hai bánh” thìnhững bước chân đi sẽ âm thầm ít ỏi hơn. Mà bước đi được như vậy là nhờ ở đôi bànchân. Bàn chân cũng giúp cơ thể đứng vững và bám vào mặt trái đất.Bàn chân và cổ chân có một cấu trúc khá phức tạp với:- 26 chiếc xương nhỏ, chiếm 1/4 tổng số xương của cơ thể.- 33 khớp xương- 33 sợi gân, cơ, dây chằng- Trên một cây số mạch máu, dây thần kinh nằm trong da và tế bào mềm.Phần trước của bàn chân gồm có năm xương bàn chân và năm ngón chân.Xương bàn chân thứ nhất to và ngắn hơn nhưng lại có vai trò quan trọng trong việc đẩybước đi về phía trước.Gót chân gồm hai xương sên (talus) và xương gót chân (calcaneus).Xương sên nằm trên xương gót chân, giúp cho cổ chân cử động qua lại được.Ðầu ngón chân có thể chuyển động lên, xuống, ra phía ngoài và vào phía trong.Tất cả các thành phần này làm việc phối hợp nhịp nhàng với nhau để cung cấp cho cơ thểmột thế đứng vững chắc, những bước đi, bước chạy, bước nhẩy cao nhẩy xa, khiêu vũ,múa may nhịp nhàng.Bàn chân có hai nhiệm vụ chính: chống đỡ sức nặng cơ thể và đẩy cơ thể về phía trước.Ngoài ra, các khớp của bàn chân cũng phải du di uyển chuyển để chân có thể thích ứngvới sự không bằng phẳng của mặt đất. Các khớp này tạo ra độ cong của bàn chânVậy mà đôi khi bàn chân cũng có bệnh tật bất thường, khiến cho con người không điđứng được vì đau đớn, vì có sự thay đổi hình dạng, cấu trúc của hai bàn chân.Sau đây là một số bệnh tật thường thấy của bàn chân.Ðau gót chânVới người trưởng thành, đau gót chân là rối loạn thường thấy nhất của bàn chân. Ðau xảyra khi ta vận động hoặc làm các công việc hàng ngày.Xương gót chân là xương lớn nhất của bàn chân đồng thời cũng là phần đầu tiên tiếp xúcvới mặt đất khi ta bước đi. Ðau gót chân thường thấy ở lớp người ngoài 40 tuổi mà lạihoạt động nhiều. Ở lớp tuổi này, sức đàn hồi của gân và dây chằng nơi gót chân đều giảmbớt.Nguyên nhân thông thường nhất là viêm mô liên kết chạy từ gót chân tới ngón chân dọctheo mặt dưới bàn chân. Nguyên do kế tiếp là gẫy xương gót chân và bệnh thấp khớp.Dấu hiệu chính là cảm giác đau ngầm ngầm đôi khi cách quãng ở dưới bàn chân hoặcchung quanh gót chân.Nếu không điều trị, cường độ đau tăng dần, nhất là khi mới ngủ dậy hoặc khi ngồi quálâu. Trong khi ngủ, ít có cảm giác đau. Đa số các trường hợp đau gót chân đều tự nhiênkhỏi.Ưu tiên điều trị là để bàn chân nghỉ ngơi trong vài ngày để giảm viêm, sưng và đau.Uống thêm thuốc chống đau như aspirin, ibuprofen trong dăm ba ngày. Thoa bóp vàchườm gót chân với nước đá cũng rất công hiệu. Có thể mua một miếng lót gót chân đặttrong giầy để giảm cọ sát, gây đau. Khi cảm giác đau thuyên giảm, từ từ sử dụng lại bànchân.Xin cứ kiên nhẫn, vì đôi khi cơn đau kéo dài cả tháng, nhưng đa số trường hơp, bệnh sẽqua khỏi. Chẳng may mà cả hai tháng sau, bệnh chưa hết thì nên đi bác sĩ để được khám.Có thể là có vấn đề với xương chân như gẫy xương, viêm xương mà chụp hình X-quangsẽ làm sáng tỏ. Trong trường hợp trầm trọng, thuốc cortisone được chích tại chỗ để giảmđau.Vật lý trị liệu cũng là phương thức trị liệu tốt. Rât ít trường hợp phải giải phẫu vì đau gótchân.Viêm bao hoạt dịch ngón chân (Bunion)Ðây là một sự sưng dầy vừa rất khó coi mà lại còn gây đau ở các mô bào chung quanhxương ngón chân cái.Nguyên nhân có thể là do thừa kế gia đình (giao chỉ) hoặc đi giầy quá chật, gót quá cao.Ngón chân cái, thay vì hướng thẳng về phía trước, lại vẹo về phía ngón chân thứ hai. Môbào sẽ mọc phủ lên mấu xương nhô ra để bảo vệ ngón chân lệch chỗ. Qua sự cọ xát vớigiầy, lớp mô này càng ngày càng dầy lên, gồ ghề, viêm và gây cảm giác đau. Hình dạngbàn chân cũng thay đổi và không vừa với giầy.Lâu ngày, bệnh gây khó khăn cho sự đi đứng nếu không điều trị.Ðiều trị không làm giảm sưng, nhưng có thể tránh sưng trở nên trầm trọng, và để giảmđau. Ðó là mang một loại giầy đặc biệt bằng da mềm, phần đầu rộng rãi để ngón chânkhỏi ép vào nhau, gót thấp để giảm áp lực lên ngón chân.Giải phẫu ít khi được dùng trong trường hợp này.Mục đích của giải phẫu là để giảm đau chứ không phải để làm đẹp bàn chân. Cần thảoluận kỹ càng với bác sĩ chuyên khoa về xương và bàn chân trước khi quyết định phẫuthuật.U dây thần kinh (Morton neuroma)Một dây thần ở bàn chân có thể bị kẹp giữa hai ngón chân thứ ba và thứ tư vì mang giầyquá chật, bóp xương các xương vào với nhau. Lâu ngày, dây thần kinh đó phản ứng lạibằng cách tạo ra một cục u, gây ra đau. Cảm giác đau lan cả xuống các ngón chân. Ðiềutrị rất giản dị.Chỉ cần mang giầy rộng rãi để tránh co ép các xương bàn chân, uống ít viên thuốc chốngviêm-đau ở chung quanh dây thần kinh. Mang một miếng lót dưới gót chân cũng giảmđau.Trong một số trường hợp, thuốc cortisone cũng được bác sĩ chích vào chung quanh u dâythần kinh.Khi cảm giác đau không giảm với các phương thức vừa kể, giải phẫu cắt bỏ u dây thầnkinh có thể được áp dụng. Cần thảo luận cặn kẽ với bác sĩ về công hiệu trước khi quyếtđịnh giải phẫu.Chai cứng daChai là một vùng da ở trên hoặc giữa hai ngón chân dầy cứng lên, thường là do đi giầyquá chật, các ngón chân ép với nhau hoặc cọ xát với giầy.Ngón chân cái và ngón thứ năm thường hay bị chai. Chai cũng thấy ở gót chân.Ngâm chân vào nước ấm cho tới khi chai mềm, rồi dùng hòn đá riêng có bán ở tiệm đểmài chai cho mòn xuống. Sau đó mang miếng đệm để giảm sức đè vào da.Nên cẩn thận với vài loại thuốc bôi tẩy chai, có chất acid salicylic, vì chất này có thể hủyhoại tế bào lành ở chung quanh.Nếu chai quá dầy và gây đau, khó khăn đi lại, nên tới bác sĩ chuyên khoa để được điềutrị.Ngón chân búa (Ha ...