Chăm sóc sản phụ sau sinh thường

Khoảng thời gian 6 tuần sau sanh (thời kỳ hậu sản), các cơ quan trong cơ thể người mẹ, nhất là những cơ quan sinh dục sẽ dần dần trở về trạng thái bình thường như trước khi có thai trừ tuyến vú vẫn tiếp tục phát triển để tiết ra sữa.Trong khoảng thời gian này, có những vấn đề cần theo dõi là sự thu hồi tử cung, sự tiết sản dịch, sự lên sữa và tiết sữa, những thay đổi tổng quát khác và phát hiện nhiễm trùng hậu sản. * Sự thu hồi tử cungBình thường...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chăm sóc sản phụ sau sinh thường Chăm sóc sản phụ sau sinh thườngKhoảng thời gian 6 tuần sau sanh (thời kỳ hậusản), các cơ quan trong cơ thể người mẹ, nhất lànhững cơ quan sinh dục sẽ dần dần trở về trạngthái bình thường như trước khi có thai trừ tuyếnvú vẫn tiếp tục phát triển để tiết ra sữa.Trong khoảng thời gian này, có những vấn đề cầntheo dõi là sự thu hồi tử cung, sự tiết sản dịch, sự lênsữa và tiết sữa, những thay đổi tổng quát khác vàphát hiện nhiễm trùng hậu sản.* Sự thu hồi tử cungBình thường ngay sau khi lấy nhau ra, tử cung co hồithành một khối cầu an toàn.Ngày đầu sau sanh, đáy tử cung cao khoảng 13cmtrên khớp vệ, trung bình mỗi ngày nhỏ đi 1cm.Sau ngày thứ 12 – 13, tử cung thu hồi nhỏ nằm trongvùng chậu, không còn sờ thấy đáy tử cung trên bụngnữa.Sự thu hồi tử cung ở con so nhanh hơn ở con rạ, ởngười cho con bú nhanh hơn ở người không cho conbú.Khi tử cung bị nhiễm trùng, sự thu hồi tử cung sẽchậm hơn bình thường.* Sản dịchTrong 2 – 3 ngày đầu sản dịch có màu đỏ tươi, sauđổi sang màu đỏ sậm như bã trầu.Từ ngày thứ 4 đến thứ 8 chất dịch loãng hơn, lẫn vớichất nhầy lờ lờ như máu cá.Từ ngày thứ 8 đến ngày thứ 12, sản dịch chỉ còn làmột chất nhầy trong, ít đi dần dần.Nếu bị nhiễm trùng sản dịch có mùi hôi, có thể có lẫnmủ.* Vết may tầng sinh mônNếu tầng sinh môn bị rách hay cắt khi sinh thì đượcmay lại. Vết may tầng sinh môn cần được kiểm tra(xem có bị sưng nề, bầm tím, đỏ đau nhiều, có tụmáu âm hộ, âm đạo, chân chỉ có mủ…) và làm thuốc3 lần mỗi ngày bằng thuốc sát trùng, sản phụ nên tựrửa thêm khi tiêu tiểu, thay băng vệ sinh sạch nhiềulần trong ngày, tránh tình trạng ẩm ướt kéo dài vếtthương sẽ chậm lành và dễ nhiễm trùng, tập đi tiểu,ngồi dậy đi lại, tránh bị táo bón… kháng sinh thườngđược Bác sĩ cho sử dụng trong 5 ngày. Nếu vết maytốt và lớp da may bằng chỉ không tiêu thì thường sẽđược cắt chỉ vào ngày thứ 5 sau sanh.* Sự tiết sữaSau khi sinh, lượng sữa non tăng dần lên. Vàokhoảng ngày thứ 3 sau sinh có hiện tượng lên sữa (ởngười đẻ con so là từ 3-5 ngày, người đẻ con rạ là từ2-3 ngày sau đẻ). Sản phụ sẽ thấy vú căng cứng, đaunhức, có thể sốt nhẹ (38 – 38,5 0C), đôi khi kèm nhứcđầu, khó chịu. Tình trạng căng sữa có thể kéo dài 24– 48 giờ, sau đó sữa thực sự chảy ra. Nếu căng sữanên cho trẻ bú thường xuyên hơn, bú đúng cách vàvắt sữa dư.* Những thay đổi tổng quát- Bình thường, tổng trạng sản phụ tốt, thân nhiệt bìnhthường (trừ lúc lên sữa có thể có sốt nhẹ). Sản phụcó thể có rét run sau khi sinh do sự mất nhiệt và mệtmỏi khi rặn sanh, rét run ngắn hạn và mau hết.Sau sinh, sản phụ có thể cảm giác lạnh và trẻ cũngcần hơi ấm vì trẻ mới sinh dễ mất nhiệt ra môi trườngngoài nên phải giữ ấm đủ cho cả con và mẹ. Tuynhiên, ở các nơi nhiệt độ môi trường cao, việc nằmhơ lửa như xưa là không cần thiết, đôi khi còn có thểmang lại những điều tai hại như làm mẹ và con đổ mồhôi suốt cả ngày làm cho cơ thể mất nước, da ẩmthường xuyên khiến bị hăm lở, vi trùng dễ phát triểngây viêm da hoặc gây ra tai nạn ngoài ý muốn nhưtàn lửa có thể gây phỏng cho mẹ và con nếu sơ ý...Nếu ở những nơi lạnh như ở vùng núi, cao nguyênhay vào mùa đông lạnh có gió bấc... sản phụ có thểnằm phòng kín đáo tránh gió lùa sau sinh hoặc đặtmột mẻ than nhỏ hơ ấm dưới gầm giường về banđêm, nhưng không nên cách ly với môi trường ngoàiquá lâu.- Sản phụ và trẻ nên ra ngoài phòng phơi nắng vàobuổi sáng (trước 9 giờ) khoảng một vài tuần sau sinh,hít thở không khí trong lành và vận động nhẹ nhàng.Sau khi sinh chỉ nằm bất động trên giường 8 - 10 giờ(24 giờ với người sinh mổ), sau đó nên đi lại nhẹnhàng. Tuy nhiên, ban đầu, sản phụ cần ngồi dậy từtừ, hít thở sâu, rồi chậm rãi đưa chân xuống đất trướckhi đứng thẳng dậy. Nếu thấy chóng mặt, sản phụcần nằm xuống để máu lưu thông lên não, tránh hiệntượng choáng ngất, bị ngã.- Nếu chuyển dạ kéo dài hay trong những trường hợpsinh khó có thể bị bí tiểu (do đầu thai nhi đè lên bàngquang trong một thời gian lâu làm liệt bàng quang).Trong trường hợp bị bí tiểu, sản phụ có thể chườmnóng, xoa bụng dưới...- Nhu động ruột có thể giảm nên sản phụ dễ bị táobón sau sinh. Nên tránh để bị táo bón bằng cách ănnhiều rau, trái cây, uống nhiều nước. Trong trườnghợp bị trĩ, có thể dùng thuốc bôi để đỡ đau.- Da là một cơ quan rất nhạy cảm và cần được bảovệ. Nếu cữ nước, không tắm rửa sạch sẽ thườngxuyên, các lỗ chân lông sẽ bị bít và vi trùng có cơ hộiphát triển gây viêm da, ngứa ngáy và có thể có mùihôi rất khó chịu. Nên tấm bằng nước ấm, trong phòngkín, tránh gió lùa, không nên ngâm mình lâu trongnước, lau khô và mặc đủ ấm sau khi tắm. Có thể tắmgội sau vài ngày sinh nhưng không nên tắm bồn. Nếumệt, sản phụ không nên tắm gội cùng một lúc vàđừng đứng cúi lom khom sẽ dễ gây chóng mặt, ngãquỵ.- Trong tháng đầu trẻ thường hay thức nhiều về đêmvà sản phụ phải thức theo, vì vậy nên tranh thủ ngủnhững lúc trẻ ngủ. Có thể vắt sữa ch ...