CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH HỆ TIM MẠCH – PHẦN 1

Trình bày được vai trò, vị trí của các phương pháp CĐHA đối với tim và mạch máu lớn. 2. Ghi nhớ các mốc giải phẫu của bóng tim, các đường kính hữu dụng của tim trên phim X quang và siêu âm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH HỆ TIM MẠCH – PHẦN 1 CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH HỆ TIM MẠCH – PHẦN 1I. Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh tim mạchMục tiêu học tập1. Trình bày được vai trò, vị trí của các phương pháp CĐHA đối với tim và mạchmáu lớn.2. Ghi nhớ các mốc giải phẫu của bóng tim, các đường kính hữu dụng của tim trênphim X quang và siêu âm.1. Kỹ thuật khám X quang tim mạch1.1. Kỹ thuật- Đối với các kỹ thuật chụp quy ước, vị trí của tim càng sát phim càng tốt.- Chụp tim khoảng cách tiêu điểm - phim > 1,5m (télécoeur).- Muốn xem các cung tim phía sau phải cho bệnh nhân uống baryt vào thực quản.- Chụp phim trong khi bệnh nhân hít vào.- Chụp những buồng tim với 4 tư thế kinh điển- Chụp buồng tim và mạch máu chọn lọc phải làm kỹ thuật thông tim.- Các kỹ thuật khám Siêu âm, Cắt lớp vi tính, Cộng hưởng từ tim và mạch máu.1.2. Bốn tư thế kinh điển và giải phẫu X quang1.2.1. Tư thế thẳng: Các buồng tim chồng lên nhau tạo nên những bờ (phải, trái).Trên mỗi bờ có các cung.Bờ phải: + Cung trên: Tĩnh mạch chủ trên, đoạn lên quai ĐMC ở người già. + Cung dưới: Tâm nhĩ phải.Bờ trái : + Cung trên: Quai ĐMC. + Cung giữa: Động mạch phổi. + Cung dưới: Tâm thất trái.1.2.2. Tư thế nghiêng: chủ yếu để xem bờ trước, sauBờ trước: + Cung trên: Quai ĐMC. + Cung dưới: Tâm thất phải.Bờ sau: + Tâm nhĩ trái 1/3 trên. + Tâm thất trái 2/3 dưới. + Cửa sổ chủ phổi.1.2.3. Tư thế chếch trước phải: Là tư thế của 4 buồng tim.1.2.4. Tư thế chếch trước trái: Là tư thế để xem quai động mạch chủ, cửa sổ chủphổi.1.3. Các đường kính của tim1.3.1. Đường kính dọc L: Đường kính từ D ® G’ là đường kính trục xuyên từ đáyđến đỉnh của tim (L » 13 - 14 cm). * L nói lên sự tương quan của tim với lồng ngực và ổ bụng. - L làm một góc a với đường thẳng đứng. - Ở người bình thường a # 45o . - Ở người gầy cao a < 45o. - Ở phụ nữ mập thấp a >45o.1.3.2. Đường kính đáy BLà đường D’G, đáy của tim chủ yếu là 2 nhĩ (B » 9,5 - 10,5 cm).1.3.3. Đường kính ngang HTổng số của 2 đoạn mG và mD từ 12 – 13,5 cm là đường kính của nhĩ phải và thấttrái. Người ta dùng nó để tính chỉ số tim lồng ngực.ICP hay QCP (quotient coeur - poumon)= H/Th.Th: đường kính tối đa của lồng ngực, bình thường chỉ số này là 50%.1.3.4. Đường kính ĐMC (nốt ĐMC): 40 - 50 mm ® 20 tuổi 60 - 70 mm ® 60 tuổi Tất cả các đường kính trên còn tùy thuộc vào thể tạng của bệnh nhân: chiều cao,tuổi, giới, biên độ hô hấp, tư thế đứng hay nằm, huyết áp kỳ tâm thu hay tâmtrương. Các đường kính này chỉ bất thường khi nó không tương xứng với thể tạngcủa bệnh nhân đó.2. Các kỹ thuật hình ảnh cắt lớp tim mạch2.1. Siêu âm tim Là một trong những kỹ thuật hình ảnh chủ lực đối với hệ tuần hoàn hiện nay, vớitất cả các kiểu (Mode) 2D, TM, đặc biệt là siêu âm Doppler xung, Doppler liêntục, Doppler màu nên đã đánh giá được hình thái và chức năng của tim khá đầyđủ.Một số các kích thước của buồng tim, van trên siêu âm:-Kích thước của thất trái trên Siêu âm: LVPW = 6-12mm; buồng thất trái: LVED= 39-56 mm. Vách liên thất IVS = 6-12mm-Kích thước của thất phải trên Siêu âm: RVED = < 30mm-Chỉ số co hồi thất trái: FS (Fractional shortening) = 0,25-0,42-Kích thước của lổ van 2 lá >16mm. Kích thước của ĐMC: 20-37mm, ĐMP trên Siêu âm-2.2. Cắt lớp vi tính (CLVT) Với những máy CLVT đa lớp cắt, làm giảm thời gian tạo ảnh < 1 giây, đã chophép tạo được những hình ảnh của buồng tim và mạch máu trong không gian 2chiều, 3 chiều, 4 chiều và ưu việt hơn cả siêu âm và cộng hưởng từ là đánh giáđược tỉ lệ đóng vôi ở trong mạch vành, giúp ích cho việc nong mạch hay đặt stent.2.3. Cộng hưởng từ (CHT) Cùng với CLVT, CHT cũng đã có những tiến bộ mới trong tạo ảnh: nhanh hơn,rõ hơn, đặc biệt là các phần mềm cho phép tái tạo những ảnh hàng loạt các buồngtim và mạch máu (MRA), đã thay thế được các phương pháp chụp buồng tim vàmạch máu cổ điển. Ngoài ra với phương pháp chụp mạch kỹ thuật số hiện đại còn giúp cho việc canthiệp mạch rất hiệu quả, tránh được các đại phẫu thuật.3. Các hình ảnh bất thường của bóng tim3.1. Bất thường do tương quan - Đảo ngược phủ tạng: tim phải. - Tràn khí màng phổi (1) - U trung thất, U phổi cạnh trung thất (2) - Gù vẹo cột sống (3) - Dày dính màng phổi (4) - Xơ phổi, xẹp phổi (5) - Bệnh béo phì (6) - Hơi nhiều trong ruột (7) - Cổ chướng (8) - Phụ nữ có thai (9) (1), (2), (3), (4), (5): các bệnh phổi cột sống. (1), (2) : tim biến dạng. (3), (4), (5): tim bị kéo. (6), (7), (8), (9): tim bị đẩy.3.2. Tim nhỏ Khi lồng ngực kéo dài, tim không ...