Chẩn đoán ung thư: cần một cái nhìn tòan cục

Trước đây, các nhà nghiên cứu thường gặp nhiều khó khăn để phân biệt và phân chia các khối u ung thư mà thọat nhìn chúng khá giống nhau nhưng lại có những dấu hiệu bệnh lý khác nhau. Nhưng hiện nay, vấn đề khó khăn này có vẻ như được gỡ bỏ qua sự giúp sức của cái gọi là phổ biểu hiện gene tòan cục (global gene-expression profiles).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chẩn đoán ung thư: cần một cái nhìn tòan cục Chẩn đoán ung thư: cần một cái nhìn tòan cục Trước đây, các nhà nghiên cứu thường gặp nhiều khó khăn để phân biệt và phân chia các khối u ung thư mà thọat nhìnchúng khá giống nhau nhưng lạicó những dấu hiệu bệnh lý khácnhau. Nhưng hiện nay, vấn đềkhó khăn này có vẻ như được gỡbỏ qua sự giúp sức của cái gọilà phổ biểu hiện gene tòancục (global gene-expressionprofiles). Tuy thế phương phápnày còn phải vượt qua rất nhiềuthử thách từ mặt kỹ thuật đếntrang thiết bị dụng cụ trước khithực sự trở thành một phươngpháp chẩn đóan y học lâm sàngđược áp dụng rộng rãi. Trên tờNature số đầu tháng bảy 2005(Vol 435, 1262−1266), SiavashKurdistani và cộng sự đã xem xétmột phổ tòan cục khác – phổ hiệuchỉnh histone – để đi tìm câu trảlời rằng liệu phổ mới này có giúpcung cấp những yếu tố chỉ thịtương tự như phổ biểu hiện genetrong việc chẩn đóan ung thư, ítnhất là với ung thư tuyến tiềnliệt, và có thể chuyển sang ứngdụng lâm sàng hay không?Các protein histones, vốn là một cáilõi cho DNA quấn quanh, có thểchịu một vài sự hiệu chỉnh hóa họcở một vài vị trí như là thêm nhómacetyl hay nhóm methyl. Quá trìnhhiệu chỉnh này mang tính thuậnnghịch và hơn nữa nó còn tác độnglên sự biểu hiện của gene đang liênđới với lõi histone chịu sự hiệuchỉnh. Khi sự hiệu chỉnh histonenày diễn ra bất thường có thể khiếncho quá trình phát sinh tế bào ungthư diễn ra. Tuy nhiên, cho đến nayhầu hết các nghiên cứu đều tậptrung xem xét một hoặc một vàigene đơn lẻ, đánh giá vai trò củagene hoặc vài gene này trong sựhình thành và tiến triển ung thư.Đối nghịch với hướng trên, nhómcủa Kurdistani đã xem xét mức độtòan cục sự acetyl hóa hay methylhóa của 5 gốc khác nhau trênhistone H3 và H4 trong mẫu khối utuyến tiền liệt. Công cụ chính mànhóm tác giả sử dụng chính là cáckháng thể đặc hiệu. Theo đó mỗikháng thể sẽ giúp nhận diện bất kỳsự hiệu chỉnh khác biệt nào. Ví dụ,hình ở đây cho thấy một lắt cát môung thư tuyến tiền liệt ở mức thấp(tức là điểm theo Gleason là 6)được nhuộm với kháng thể giúpnhận diện agrinine số 3 của histonH4 bị dimethyl hóa.Bằng cách quan sát trên 2 lọat mẫuung thư tuyến tiền liệt khác nhau,các tác giả thấy rằng các cách thứchiệu chỉnh histone có thể giúp dựbáo liệu rằng khối u mức thấp saukhi đã trãi qua phẫu thuật cắt bỏhòan tòan có thể tái phát bệnh haykhông. Tuy nhiên, các tác giả đãkhông tìm được mối liên hệ giữaquá trình hiệu chỉnh hitone tòan cụcvà sự điều hòa biểu hiện gene trongsự phát triển ưng thư tuyến tiền liệt.Mặc dù còn vài vấn đề chưa đượcgiải đáp đầy đủ nhưng kết quảnghiên cứu của Siavash Kurdistanivà cộng sự cũng như kỹ thuật hóamiễn dịch (immunochemistry) hòantòan có thể ứng dụng lâm sàng đểdò tìm sự hiệu chỉnh histone ở quymô lớn với các mẫu bệnh ung thưhầu giúp bác sỹ nhanh chóng chẩnđóan bệnh.