Sinh học phân tử của bệnh lý ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những ung thư thường gặp nhất ở nam giới. Ung thư tuyến tiền liệt là một bệnh không đồng nhất, biểu hiện bằng phổ các bất thường phân tử và diễn tiến lâm sàng thay đổi. Phần lớn các bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt được chữa khỏi bằng điều trị tại chỗ, tuy nhiên một số ít bệnh nhân có biểu hiện bệnh xâm lấn hơn hoặc tái phát/tiến triển sau điều trị ban đầu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sinh học phân tử của bệnh lý ung thư tuyến tiền liệtTổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 25 * Số 6 * 2021 SINH HỌC PHÂN TỬ CỦA BỆNH LÝ UNG THƯ TUYẾN TIỀN LIỆT Phạm Quốc Thắng1, Bùi Thị Thanh Tâm1, Nguyễn Thảo Quyên1, Vũ Tuấn Dũng1, Lê Trọng Hiếu1, Ngô Quốc Đạt1TÓM TẮT Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những ung thư thường gặp nhất ở nam giới. Ung thư tuyến tiền liệt làmột bệnh không đồng nhất, biểu hiện bằng phổ các bất thường phân tử và diễn tiến lâm sàng thay đổi. Phần lớncác bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt được chữa khỏi bằng điều trị tại chỗ, tuy nhiên một số ít bệnh nhân có biểuhiện bệnh xâm lấn hơn hoặc tái phát/tiến triển sau điều trị ban đầu. Mạng lưới nghiên cứu The Cancer GenomeAtlas (TCGA) và nhiều nghiên cứu về cơ chế bệnh sinh ung thư tuyến tiền liệt đã tiến hành các nghiên cứu toàndiện đặc điểm phân tử ung thư tuyến tiền liệt nguyên phát và phân chia thành các phân nhóm phân tử đặc trưngcũng như dấu ấn sinh học phân tử cho phép thực hiện điều trị cá thể hóa và quản lý bệnh nhân tốt hơn. Từ khóa: ung thư tuyến tiền liệt, TCGA, phân nhóm phân tử, dấu ấn sinh học phân tửABSTRACT MOLECULAR PATHOLOGY OF PROSTATE CANCER Pham Quoc Thang, Bui Thi Thanh Tam, Nguyen Thao Quyen, Vu Tuan Dung, Le Trong Hieu, Ngo Quoc Dat * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 25 – No. 6 - 2021: 92 – 100 Prostate cancer is one of the most common cancer in men. Prostate cancer is a heterogeneous disease with thespectrum of molecular aberrations and the variable clinical course. Although most of the patients with indolenttumors are essentially cured by local therapy, subsets of patients present with aggressive or recurrence disease.The Cancer Genome Atlas (TCGA) research network and many research on the pathogenesis of prostate havecomprehensively explored the molecular characteristics of primary prostate cancer as well as their division intospecific molecular subtypes. These characterizations and molecular biomarkers allow the implementation ofpersonalized therapies and better patient management. Key words: prostate cancer, TCGA, molecular subtypes, molecular biomarkersĐẶT VẤN ĐỀ bệnh nh}n ung thư TTL diễn tiến nhanh (aggressive cancer) dẫn đến di căn v| tử vong, Ung thư tuyến tiền liệt (TTL) là loại ung thư trong khi nhiều bệnh nh}n ung thư TTL diễnphổ biến thứ hai ở nam giới và là loại u phổ biến tiến chậm (indolent cancers) có thể được chữathứ tư trên to|n thế giới(1). Các yếu tố góp phần khỏi bằng các liệu ph{p điều trị ban đầu hoặc cótăng tỷ lệ mắc ung thư TTL bao gồm yếu tố di thể được theo dõi an toàn. Nhiều hệ thống phântruyền và nhân trắc học (tuổi tác, tiền sử gia tầng nguy cơ đã được phát triển dựa trên sự kếtđình, tính nhạy cảm di truyền và chủng tộc)(2). hợp các thông số lâm sàng và bệnh lý hiện cóGần 90% ung thư TTL không có biểu hiện lâm (như điểm Gleason, nồng độ PSA, giai đoạn lâmsàng (clinically localized) tại thời điểm chẩn sàng và giai đoạn bệnh lý); tuy nhiên, các côngđo{n khi được sàng lọc kh{ng nguyên đặc hiệu cụ này vẫn không dự đo{n đầy đủ tiên lượngTTL (PSA)(3). Diễn tiến lâm sàng của ung thư TTL BN(4-6). Phân tầng nguy cơ bằng cách sử dụng cáckhông có biểu hiện triệu chứng lâm sàng đặc điểm phân tử có khả năng giúp ph}n biệt(localized prostate cancer) rất khác nhau - một số ung thư TTL diễn tiến chậm (indolent cancers)1Bộ môn Mô phôi - Giải phẫu bệnh, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí MinhTác giả liên lạc: TS. Phạm Quốc Thắng ĐT: 0783332527 Email: phamquocthang@ump.edu.vn92 Chuyên Đề Giải Phẫu BệnhY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 25 * Số 6 * 2021 Tổng Quanvới ung thư TTL diễn tiến nhanh. Hồ sơ thông (bao gồm xóa gen CHD1, mất đoạn NST 6q vàtin phân tử và di truyền (Molecular and genetic 2q)(8). Ung thư TTL đột biến gen SPOP/bất hoạtprofiles) đang v| ng|y c|ng được sử dụng nhiều gen CHD1 có c{c đặc điểm phân tử riêng biệt,để ph}n nhóm ung thư thuộc tất cả các loại ung bao gồm mức độ methyl hóa DNA cao, biểu hiệnthư v| hướng dẫn lựa chọn các can thiệp điều trị gen đồng nhất v| thường xuyên tăng biểu hiệnnhắm trúng đích chính x{c hơn. mRNA SPINK1. Ung thư TTL đột biến genPHÂN NHÓM PHÂN TỬ UNG THƯ TTL SPOP và FOXA1 chia sẻ các cấu hình methyl hóa- NGHIÊN CỨU TCGA ...