CHẤN THƯƠNG BỤNG KÍN

Tham khảo tài liệu chấn thương bụng kín, y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHẤN THƯƠNG BỤNG KÍN CHẤN THƯƠNG BỤNG KÍNI. ĐẠI CƯƠNGChấn thương bụng kín (CTBK) là một cầp cứu ngoại khoa gặp cả trong thờibình và thời chiến.1. Thời bình gặp chấn thương bụng kín do:- Tai nạn giaothông.- Tai nạn lao động.- Tai nạn trong luyện tập.- Tai nạn trong sinh hoạt.2. Bom, đạn pháo củaThời chiến thường gặp chấn thương bụng kín do:địch oanh tạc hoặc những loại vũ khí khác có sức nổ mạnh. Các loại vũ khítrên, ngoài việc sát thương bằng mảnh còn sát thương bằng sức mạnh của sóngnổ. Sóng nổ gây tổn thương bằng hai cách:- Tác động gián tiếp: làm đố nhà,sập hầm... làm cho chiến sĩ bị thương.- Hoặc trực tiếp tác động lên cơ thể đốivới những người ở trong tầm bán kính sát thương mà không có vật che khuất.Loại tác động trực tiếp này gây nên những thương tổn rất phức tạp, trong đó cótổn thương các cơ quan trong ổ bụng. Tỷ lệ chấn thương bụng kín của quân độiLiên Xô trong đại chiến thế giới lần thứ II là 3,8% so với các vết thương bụngcủa quân đội Mỹ trong chiến tranh ở Việt Nam là 9,8%. Dự kiến trong tươnglai nếu địch sử dụng vũ khí giết người hàng loạt (bom nguyên tử) thì tỷ lệ chấnthương bụng kín sẽ tăng rất nhiều và phức tạpII. CÁC TỔN THƯƠNG TRONG CHẤN THƯƠNG BỤNG KÍN Bất cứ tạng nào trong ổ bụng đều có thể bị tổn thương, tính chất và mức độtổn thương còn phụ thuộc vào vị trí, hướng và lực chấn thương, trong chấnthương bụng kín có thể gặp các loại tổn thương.1. Tổn thương tạng đặc- Vỡgan: với các mức độ khác nhau.- Vỡ hoặc đứt rời lách: tổn thương lách trongchấn thương bụng kín hay gặp, đặc biệt trong lách bệnh lý nh ư: lách to do sốtrét, bệnh Banti... Đối với gan và lách có thể gặp kiểu vỡ hai thì: ban đầu chấnthương mới chỉ gây máu tụ dưới vỏ hoặc máu tụ ở trung tâm. Vài ngày có khivài tuần sau, khối máu tụ phát triền dần rồi vỡ, gây chảy máu ồ ạt vào khoangbụng sau:- Tổn thương tụy: ít gặp nhưng đã gặp thì rất nặng vì:+ Tụy ở sâu,trước cột sống, lực chấn thương phải rất mạnh mới gây được tổn thương.+ Khitụy bi giập thì kèm theo tắc mạch nên các tế bào tụy đang tổn thương nhanhchóng bị hoại tử. Ngoài ra dịch tụy chảy ra làm tiêu hủy các tổ chức xungquanh, bệnh nhân sẽ lâm vào tình trạng nhiễm trùng, nhiễm độc nặng.2.Tổn thương các tạng rỗng.- Vỡ dạ dày.- Vỡ tá tràng.- Vỡ thủng ruột non.- Vỡthủng đại tràng.- Vỡ bàng quang.- Tổn thương các tạng khác: hiếm gặp hơn.3.Khối máu tụ.Chấn thương bụng kín do tai nạn thời b ình có thể gây nên khốimáu tụ sau phúc mạc còn các tạng khác không bị tổn th ương. Chấn thương dotác nhân chiến tranh (sóng nổ) thường gặp nhiều khối máu tụ rải rác trong cáccơ quan, cả ở thành bụng. Vì lực chấn động có diện rộng. Những trường hơpnày bệnh nhân vẫn bị mất máu, vẫn có hội chứng kích thích phúc mạc, mặc d ùkhông có vỡ tạng rỗng; vì vậy sẽ gặp nhiều khó khăn trong chẩn đoán và chỉđịnh phẫu thuật. Tuy nhiên nếu có máu tụ rải rác và kèm theo có tổn thươngtạng thì phải mổ. Nhưng nếu chỉ có các máu tụ đơn thuần mà mổ sẽ làm chotình trạng bệnh trầm trọng hơn.4. Số lượng cơ quan tổn thương.- Có thể chỉgặp một cơ quan bị tổn thương.- Có thể hai hay nhiều tạng cùng bị tổnthưong.5. Tổn thương ổ bụng kết hợp với tồn thương các cơ quan.- Tổnthương ở phổi.- Chấn động hoặc giập não.- Tổn thương ổ bụng kèm theo gãyxương: tứ chi, cột sống....III. TRIỆU CHỨNGBảng lâm sàng của chấn thương bụng kín hoàn toàn phụthuộc vào tính chất, mức độ của các tạng tổn thương, nhìn chung lâm sàngbiểu hiện với 3 nội dung:- Choáng chấn thương.- Hội chứng mất máu cấp.- Hộichứng viêm phúc mạc toàn bộCần phải khám toàn diện tỉ mỉ để phát hiện hếtcác triệu chứng không bỏ sót một cơ quan nào. Để có thái độ xử trí đúng cầnphải: - Xác định cho được có choáng hay không, nếu có thì ở mức độ - Có chảy máu trong không. - Có thủng tạng rỗng gây viêmnào.phúc mạc không.Để xác định được chính xác cần phải làm:- XN máu và thửnước tiểu. - X quang: Chiếu hoặc chụp ổ bụng không chuẩn bị.- Chọc dò ổbụng.- Chọc rửa ổ bụng: Đang được áp dụng rộng rãi ở các trung tâm hồi sứccấp cứu trong nước cũng như nước ngoài, nhằm phát hiện thật nhanh nhữngtổn thương gây chảy máu trong ổ bụng. Đặc biệt ở những bệnh nhân đang hônmê, có kèm theo chấn thương bụng kín thì thủ thuật chọc rửa ổ bụngvô cùng quan trọng.- Siêu âm: Nhờ có siêu âm, việc chẩn đoán tổn thươngtrong chấn thương bụng kín được dễ dàng hơn, nhất là tổn thương gan, lách,thận... Chấn thương bụng kín có tổn thuơng tạng, phảiIV. HƯỚNG XỬ TRÍmổ càng sớm càng tốt, nếu càng để muộn thì tỷ lệ tử vong càng cao, songkhông phải chỉ đơn thuần yếu tố thời gian mà còn phải chọn thời điểm canthiệp phẫu thuật phù hơp trên từng bệnh nhân một.1. Hướng xử trí chung.Nếucó vỡ tạng đặc gây chảy máu trong ổ bụng thì phải cấp cứu khẩn cấp vừa hồisức (quan trọng nhất là truyền máu) vừa mổ để cầm máu. Nếu chầ ...