Chế độ pháp ý của hợp tác xã - TS Châu Quốc An

Trước hết trả lời các câu hỏi. Hợp tác xã là gì ? bản chất của nó như thế nào? nó có phải là sản phẩm riêng của các nước xã hội chủ nghĩa hay là sản phẩm của văn minh nhân loại ?
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chế độ pháp ý của hợp tác xã - TS Châu Quốc AnThs. Châu Quốc An Khoa Kinh tế - ĐHQG TPHCM Bài 8 CHẾ ĐỘ PHÁP LÝ VỀ HỢP TÁC XÃ Ths. Châu Quốc An Khoa Kinh tế - ĐHQG TPHCMThời gian: 3tiếtTài liệu tham khảo: - Luật Hợp tác xã 2003 - Nghị định 177/2004/NĐ-CP hướng dẫn một điều của Luật Hợp tác x ã - Nghị định 87/2004/NĐ-CP về đăng ký hợp tác xã - Nghị định 77/2005/NĐ-CP về Điều lệ mẫu hợp tác x ã - Thông tư 01/2006/TT-BKH về đánh giá và phân loại hợp tác xã - Luật Thương mại - Tập 1, ĐH Luật Hà nộiI . Những vấn đề chung về Hợp tác x ã1. Khái niệm và bản chất: Xu thế hội nhập toàn cầu hiện nay là hướng tới việc xóa trợ cấp của nhà nước làm “méomó” sự tự do hóa của thị trường. Cùng một sân chơi và một luật chơi chung, một số ngành nghề ởcác quốc gia nghèo không khéo ít nhiều sẽ bị thua thiệt trước các quốc gia giàu có và nhiều kinhnghiệm thao túng cuộc chơi hơn, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp. Việc sản xuất nhỏ lẽ vàmanh mún thiếu sự gắn kết với thị trường, thiếu tiềm lực tài chính để tận dụng quy mô sản xuấthiệu quả và công nghệ tiên tiến, cũng như kinh nghiệm hoạch định chiến lược hiệu quả làm chocác nhà hoạch định chính sách nghĩ đến việc đẩy mạnh phát triển mô h ình kinh tế hợp tác xã, nơimà những chủ thể kinh doanh nhỏ lẽ có thể đ ược tương trợ bởi sức mạnh của tập thể. Tuy nhi ên,ở Việt nam lại vấp phải những ám ảnh tâm lý của người dân về một hợp tác xã gượng ép và phithị trường của thời kỳ tập trung bao cấp tr ước kia, một mô hình kinh doanh một thời bị nhìn nhậnméo mó như là sản phẩm riêng của các nước xã hội chủ nghĩa. 1Ths. Châu Quốc An Khoa Kinh tế - ĐHQG TPHCM Vậy hợp tác xã là gì ? bản chất của nó như thế nào? nó có phải là sản phẩm riêng của cácnước xã hội chủ nghĩa hay là sản phẩm của văn minh nhân loại ? Hợp tác xã đầu tiên xuất hiện ở Vương quốc Anh vào những năm đầu của thế kỷ 19 v àphát triển dần sang các nước khác với nhiều cách thức khác nhau, nh ưng về bản chất nó vẫnkhông thay đổi. Theo Luật HTX Pháp, các hội hợp tác nông nghiệp có mục đích sử dụng chung của cácnông gia tất cả các phương tiện cần cho việc làm dễ dàng hay phát triển hoạt động kinh tế, cảitiến và tăng kết quả của hoạt động ấy. Chúng khác với các hội t hương nghiệp và hội dân sự. Chỉcác hội có điều lệ như sau mới được gọi là hợp tác xã: - Mỗi xã viên dùng các dịch vụ của hội và góp một phần vốn tùy theo cam kết hoạt động; - Bắt buộc hội chỉ hoạt động với các x ã viên; - Việc phân chia khoản thừa h àng năm giữa các xã viên tỷ lệ với doanh số các hoạt động đã thực hiện với họ; - Lãi trả cho cho phần vốn góp của x ã viên không được vượt quá lãi suất hợp pháp của thời gian họp đại hội - Mỗi xã viên có quyền bỏ phiếu ngang nhau trong các kỳ đại hội - Việc hoàn trả phần vốn góp theo giá trị thực lúc giải thể hay chuyển v ào tài khoản của HTX khác hay cho các công trình nông nghi ệp mang tính nông thôn chung . Ở Hoa kỳ, việc phân biệt HTX với các doanh nghiệp khác dựa tr ên 3 nguyên tắc sau: - Sử dụng và kiểm soát của HTX ở trong tay người sử dụng dịch vụ. - Kinh doanh trong HTX ph ải dựa trên nguyên tắc chi phí, phần vôi ra sau khi trừ đi chi phí sẽ được trả lại cho người hưởng lợi. Nghĩa là lãi được chia chính là “dịch vụ phí thừa” của xã viên, nói cách khác HTX là m ột tổ chức phi lợi nhuận. - Việc trả lãi đối với phần vốn góp sẽ rất hạn chế . Nhà kinh tế học Nga Tchayanov, Chủ tịch li ên hiệp HTX Nga sau cách mạng tháng 10 địnhnghĩa HTX như sau: “ HTX là hiệp hội của các hộ nông dân, trong HTX chỉ x ã hội hóa một phầnsản xuất, phần mà sản xuất lớn có ưu thế hơn sản xuất nhỏ. Quá trình này thực hiện mà không 2Ths. Châu Quốc An Khoa Kinh tế - ĐHQG TPHCMphá hoại các hộ nông dân lao động, bằng cách tách ra về mặt tổ chức các ng ành và hoạt động,mà sự liên hiệp lại trên nguyên tắc sao cho có hiệu quả kinh tế. Do đó, HTX nôn g nghiệp là hìnhthức bổ sung cho các hộ nông dân tự chủ, phục vụ nó, nếu không có nó th ì không có nghĩa”. Nhưvậy, sự tồn tại của HTX không nhằm phá vở tính tự chủ của các hộ nông dân. HTX mua vật t ưnguyên liệu để cung cấp lại cho nông dân không phải để kiếm lãi mà chỉ để giúp họ có được vậttư nguyên liệu với giá rẻ phục vụ cho hoạt động kinh doanh của họ, giúp họ giảm chi phí sản xuấttăng cường năng lực cạnh tranh. Ở Việt Nam trong tác phẩm “Đ ường cách mệnh”, Hồ Ch ...