Chiều Tối ( Mộ - Hồ Chí Minh

Màu sắc cổ điển cửa thơ HCM thường thể hiện trướcếtở sự sử dụng những hình ảnh ước lệ trong thơ cổChim mỏi về rừng tìm chốn ngủChòm mây trôi nhẹ giữa tầng không
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chiều Tối ( Mộ - Hồ Chí Minh Chiều Tối ( Mộ - Hồ Chí Minh ) 1.Bài thơ xinh xắn về một cảnh chiều muộn nơi núirừng http://www.vanmau.com Màu sắc cổ điển cửa thơ HCM thường thể hiện trướcếtở sự sử dụng những hình ảnh ước lệ trong thơ cổ Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không vanmau.com Cảnh chiều trong thơ cổ là tế : Chim hôm thoi thót ềrừng ( Nguyễn Du ) Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi (Bà Huyện Thanh Quan ) ... Thực ra việc sử dụng ước lệ không chỉ có trong thơ cổ .Nhưng trong cổ thi , bút pháp ước lệ được sử dụng rấtphổ bến , thậm chí trở thành 1 quy định nghiêm ngăt . Vìthế ước lệ trở thành một đặc trưng thi pháp của vănchương trung đại , phản ánh tư tưởng minh học của cộngđồng văn học ( gồm người viết và người đọc văn )thời ấy :quan niệm thế giới ngệ thật là thế giới được cách điệu hoa,li tưởng hóa . Nhìn chung ước lệ đối lập với tả thực van mau . com Nhưng ở thơ HCM ước lệ không hẳn là ước lệ . Hãyđặt mình vào hoàn cảnh cảm hứng của nhà thơ mà xem :cảnh chiều tối nơi rừng núi đươc quan sát và diễn tả mộtcách rất chân thật , tư nhiên , không hề có sự gò gẫmtheo ước lệ . Nói cách khác : dưới ngòi bút của HCM ,ước lệ bao gờ cũng được vận dụng một cách tự nhiên ,phù hợp với cảnh thực tình thực . Chiều tối là lúc ánhsáng ban ngày gần tắt hẳn . Lúc ấy ở giữa chốn rừng núi (chim mỏi về ừng , cô em xóm núi ) , chân trời bị che khuất, chút ánh sáng cuối cùng còn sót lại của một ngày tàn chỉcó thể nhìn tấy nơi đỉnh trời . Một cách tự nhiên , con mắtnhà thơ phải ngước lên cao đễ nhận ra cánh chim mỏimệt đi tìm chốn ngủ nơi một vòm cây nào ( tầm túc thụ )và một chòm mây cô đơn ( cô vân ) lững thững trôi qua (mạn mạn độ thiên không ) Cnarh là cảnh thật , mà tình cũng vậy . Cảnh đượmbuồn , phù hợp với tâm sự của nhà thơ cũng không thểnào vui được. Bác Hồ rất gần gũi với chúng ta , chính vìtrong hoàn cảnh ấy , người cũng buồn như chúng ta vâythôi : thân phận tù đày , một mình nơi đất khách , lại trảiqua một ngày bị đày ải trên đường , chân xiềng tay xích ,xa cách đồng bào , đồng chí , trong lòng luôn nguôi nhớquê hương .... Tuy nhiên HCM thường có một điểm rất độc đáo này :mạch thơ , hình ảnh thơ cũng như tư tưởng thơ ít khi tĩnhlại mà luôn luôn vận động 1 cách manh mẽ hướng về sưsống ánh sáng Cô em xóm núi xay ngô tối Xay hết lò than đã rực hồng Nếu nói về cảnh thì sự chuyển cảnh như thế cũng rất tưnhiên . Khi êm đã buông xuống hẳn tấm màn đen của nóthì con mắt nhà thơ tất nhiền phải hướng về nơi nào cóánh sáng . Đó là ánh lửa rực hồng trong lò than nhà aibên xóm núi soi tỏ hình ảnh một cô gái xây ngô đễ chuẩnbị bữa ăn chiều Ở câu thứ 3 người dịch thơ đã thêm vào chữ tối không có trong nguyên tác . Kể ra lúcấy tời đã tối thật rồinên thêm vào chữ tối hẳn không sai nhưng cái tinh tế củabài thơ quả thế mà mất mác đi chút ít . Không nói tối màtả tối vẫn hay hơn . Đây là cách dùng ánh sáng đễ tả bóngối , người xưa gọi là vẽ mây nẩy trăng . Lò than nơi xómnúi nào kia hẳn đã được nhóm lên từ trướ nay trời ối hẳnnó mới rực sáng lên như vậy văn mẫu . com Lê Trí Viễn còn phát hiện thêm chỗ tinh vi nàyở câu bavà câu bốn trong nguyên tác của bài thơ tư tuyệt khi lặplại theo một trật ự đảo ngược ma bao túc và bao túcma hoàn Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng thời gian trôi dần theo cánh chim làn mây , theonhững vòng xoay của ối ngô , quay quay mãi ma bao túc- ma túc bao hoàn ) ... và đến khi cối xay dừng lại thì lôdĩ hồng , lò dã rực hồng , lúc trời tối , trời tối thì lò rực lên vanmau.com 2. SỰ vận động của tư tưởng thơ Hai câu trên là cảnh buồn , lòng người cũng không vui ,thể hiệnở cánh chim mỏi mệt về rừng và chòm mây côđơn trôi chầm chậm qua lưng trời. Nhưng hai câu sau lại là một niềm vui thể hiện ở ánhlửa hồng bỗng ực lên . Ánh sáng và niềm vui của sự sốngcon người bỗng hiện lênở trung tâm củaức tranh thơ đễtỏa hơi ấm ra xung quanh , xua tan đi cái cô quạnh , cái ệtmỏi , cái lụn tắt của chiều tối nơi núi rừng Nguyễn Du nói người bồn cảnh có vui đâu bao giờ .CHân lí ấy rấtđúng với 2 câu thơ đầu . Tất nhiên phải nóicho rõ , ở 2 câu này người buồn lại gặp cảnh buồn Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ Chòm mấy trôi nhẹ giữa tầng không nhưng ở 2 câu sau thì cảnh lại vui . Vậy hẳn là ngườicũng vui . Như đã phân tíchở trên , làm sao có thể vuiđược khi một mình ới nỗi nhớ quê, đằng sau lưng là mộtngày đường ất vả ừa trải qua , còn trước mặt là một nhàlao khác đầy muỗi rệp đang chờ đợi ! Đã thế lịa đứngggiữa một cảnh chiều muộn nơi núi rừng day đất kháchquê người ... Thì ra những vui buồn của HCM nhiều khi không thểgiải thích bằng cảnh ngộ riêng của Người , mà phải liênhệ với vui buồn , sướng khổ của dân tộc của nhân ...