Chính sách hỗ trợ khởi nghiệp đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa – thực trạng và giải pháp

Các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp ở Việt nam đã được Đảng và nhà nước ta quan tâm thông qua các chính sách hỗ trợ như chính sách tín dụng, chính sách đầu tư, chính sách thuế và một số chính sách hỗ trợ khác. Các chính sách này được thể hiện thông qua các văn bản pháp luật. Từ những quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật cho thấy còn bộc lộ nhiều bất cập, thiếu tính đồng bộ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chính sách hỗ trợ khởi nghiệp đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa – thực trạng và giải pháp CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ KHỞI NGHIỆP ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP Nguyễn Đoàn Thảo Linh*, Nguyễn Thị Thanh** 1 2 TÓM TẮT: Các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp ở Việt nam đã được Đảng và nhà nước ta quan tâm thông qua các chính sách hỗ trợ như chính sách tín dụng, chính sách đầu tư, chính sách thuế và một số chính sách hỗ trợ khác. Các chính sách này được thể hiện thông qua các văn bản pháp luật. Từ những quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật cho thấy còn bộc lộ nhiều bất cập, thiếu tính đồng bộ. Chính vì vậy, cần phải có những giải pháp cụ thể đối với các chính sách này nhằm hỗ trợ có hiệu quả nhất đối với các DN khởi nghiệp nói chung và các DN nhỏ và vừa khởi nghiệp nói riêng ở Việt nam để startup Việt Nam ngày càng phát triển. Từ khóa: Khởi nghiệp; Khởi nghiệp sáng tạo; Doanh nghiệp nhỏ và vừa; Chính sách tín dụng, chính sách đầu tư, chính sách thuế 1. GIỚI THIỆU CHUNG: Vấn đề “Khởi nghiệp” hiện nay đã và đang được Việt nam và nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm. Hiểu đúng khái niệm về khởi nghiệp, đối tượng và mục tiêu của các chương trình chính sách khởi nghiệp sẽ là tiền đề cho việc xây dựng các chính sách đúng, khung khổ pháp lý phù hợp và chương trình hỗ trợ hiệu quả để thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, biến Việt Nam thành miền đất lành cho khởi nghiệp. Theo Global Entrepreneurship Monitor thì: “…Khởi nghiệp được hiểu là những nỗ lực thực hiện các mạo hiểm về kinh doanh hoặc thành lập một doanh nghiệp mới, có thể dưới hình thức tự thuê, tự doanh, làm việc một mình, thành lập một doanh nghiệp mới, hoặc mở rộng doanh nghiệp hiện tại bởi một cá nhận, nhóm cá nhận hoặc bởi một doanh nghiệp đã thành lập….” Tại khoản 2 điều 3 Luật hỗ trợ DNNVV năm 2017 quy định: “ Doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo là doanh nghiệp nhỏ và vừa được thành lập để thực hiện ý tưởng trên cơ sở khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới và có khả năng tăng trưởng nhanh”. Tại Việt Nam, doanh nghiệp nhỏ và vừa là loại hình doanh nghiệp chiếm đa số và chủ yếu trong nền kinh tế, chiếm gần 97% trong tổng số doanh nghiệp của cả nước, sử dụng tới 51% lao động xã hội và đóng góp hơn 40% GDP… Số tiền thuế và phí mà các doanh nghiệp này đã nộp cho Nhà nước đã tăng 18,4 lần sau 10 năm. Tuy nhiên, theo một thống kê bỏ túi từ 100 người đã khởi nghiệp trong 02 năm trở lại đây thì 80% đứng trước nguy cơ giải thể trong năm đầu tiên hoạt động. Nguyên nhân chính xuất phát từ việc thiếu vốn (chiếm 40%); thiếu kiến thức về quản trị điều hành doanh nghiệp vừa và nhỏ (chiếm 50%), thiếu kinh nghiệm thực tế trong môi trường kinh doanh (chiếm 30%). Rõ ràng, Việt Nam đang chứng kiến sự trỗi dậy của một thế hệ doanh nhân ngày càng trẻ hơn về tuổi đời. Họ tự tin, quyết liệt, mạnh mẽ để tự tạo ra việc làm cho bản thân mình và cho nhiều * Công ty TNHH PwC Việt Nam, Tầng 16 Keangnam Landmark Tower, Hà Nội, Việt Nam ** Học viện Tài chính, Hà Nội, Việt Nam, Tác giả nhận phản hồi: Nguyễn Đoàn Thảo Linh . Tel.: +84 979557288. E-mail address: linhndt1911@gmail.com INTERNATIONAL CONFERENCE STARTUP AND INNOVATION NATION 1157 người khác. Dù vậy, để doanh nhân trẻ khởi nghiệp thành công, họ rất cần sự đồng hành của rất nhiều tổ chức và cá nhân và đặc biệt cần có cơ chế chính sách hỗ trợ rõ ràng và đầy đủ. 2. THỰC TRẠNG CÁC CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ CHO KHỞI NGHIỆP KINH DOANH ĐỐI VỚI DNNVV TẠI VIỆT NAM Trong những năm gần đây, hệ thống pháp luật kinh doanh đối với DN nói chung và DNNVV nói riêng đã từng bước được hoàn thiện. Nhiều văn bản luật mới được ban hành hướng tới việc rỡ bỏ các rào cản trong kinh doanh và tạo điều kiện dễ dàng hơn cho các hoạt động của các DNNVV. 2.1. Chính sách tín dụng đối với DNNVV khởi nghiệp Các chính sách tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp tập trung vào bảo lãnh tín dụng và các quỹ hỗ trợ vay vốn đối với các DNNVV khởi nghiệp. Cụ thể là hợp tác với các tổ chức tín dụng để cung cấp vốn giá rẻ, hỗ trợ lãi suất sau đầu tư; Chính sách cấp bù lãi suất đối với các khoản vay của doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo trong từng thời kỳ thông qua các tổ chức tín dụng; Quỹ khởi nghiệp doanh nghiệp khoa học công nghệ Việt Nam; Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được áp dụng đối với các DN khởi nghiệp đáp ứng quy mô về lao động hoặc nguồn vốn là doanh nghiệp nhỏ và vừa; Quỹ hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp...Tháng 3 năm 2018 Chính phủ đã ban hành nghị định 34/2018/NĐ-CP ngày 08/03/2018 [4] về việc thành lập, tổ chức, hoạt động của Quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, theo đó các DNNVV được bảo lãnh tín dụng theo quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và các văn bản hướng dẫn, có tiềm năng phát triển nhưng chưa đủ điều kiện tiếp cận tín dụng ngân hàng ở các lĩnh vực được ưu tiên cấp tín dụng theo quy định tại Nghị định này. Quỹ bảo lãnh tín dụng xem xét cấp bảo lãnh tín dụng cho DNNVV tối đa bằng 100% giá trị khoản vay tại tổ chức cho vay. Mặc dù đã có các chính sách tín dụng hỗ trợ DNNVV khởi nghiệp tuy nhiên các DNNVV khởi nghiệp hiện nay phần lớn đều có quy mô nhỏ hoặc siêu nhỏ, tài sản dùng để thế chấp ngân hàng còn hạn chế hoặc không có. Chính vì vậy việc huy động vốn của các DNNVV hiện nay còn rất khó khăn. 2.2. Về chính sách đầu tư hỗ trợ DNNVV khởi nghiệp Luật Hỗ trợ DNNVV số 04/2014/QH14 ban hành ngày 12/6/2017 [2] chính thức ghi nhận cơ sở pháp lý của hoạt động đầu tư khởi nghiệp sáng tạo: “Nhà đầu tư cho DNNVV khởi nghiệp sáng tạo bao gồm Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài thực hiện hoạt động kinh doanh thôn ...