Chứng Nghiệm Thiền Lý Qua Thư Hoạ

Đây là lần đầu tiên Hội Mỹ thuật TP.HCM tổ chức một cuộc triển lãm Thiền - Thư - Họa rất ấn tượng của họa sĩ Trầm Kim Hòa từ Úc trở về. Chỉ với 23 bức thư, họa, các tác phẩm đã thổi một luồng sinh khí mới, một sự tiếp cận mới về thiền lý trong thư pháp, hội họa."Ngưng tư"Thưa họa sĩ, vì sao anh đặt tên cho cuộc họa triển lần này là "Ngưng tư" mà có thể hiểu sơ sài là "ngưng đọng tâm tư"?...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chứng Nghiệm Thiền Lý Qua Thư HoạChứng Nghiệm Thiền Lý Qua Thư HoạHọa sĩ Trầm Kim HòaĐây là lần đầu tiên Hội Mỹ thuật TP.HCM tổ chức một cuộctriển lãm Thiền - Thư - Họa rất ấn tượng của họa sĩ TrầmKim Hòa từ Úc trở về. Chỉ với 23 bức thư, họa, các tác phẩmđã thổi một luồng sinh khí mới, một sự tiếp cận mới về thiềnlý trong thư pháp, hội họa.Ngưng tưThưa họa sĩ, vì sao anh đặt tên cho cuộc họa triển lần này làNgưng tư mà có thể hiểu sơ sài là ngưng đọng tâm tư?Là một họa sĩ sẽ không tránh được những tháng ngày cô tịch,làm bạn với giấy - bút - mực, sự yên tĩnh và trầm tư. Đây làthời gian cần thiết cho tâm cảnh của một họa sĩ trong quátrình sáng tác để tâm có thể dung hợp vào tác phẩm một cáchtrọn vẹn, nhất là nghệ thuật về thiền họa.Trước đây anh học vẽ tranh thủy mặc theo trường phái nào:Lĩnh Nam họa phái, Kinh phái hay Hỗ phái? Và sự ảnhhưởng của nó như thế nào đối với việc hình thành trườngphái thiền họa sau này của anh?Tôi đã ngưng không dùng các màu sắc đỏ xanh vàng tímtrong tác phẩm mà chỉ dùng mực và nước để trở về với sựthuần chân, mộc mạc.Vào giữa thập niên 80, tôi có theo họchọa phái Lĩnh Nam một thời gian, sau đó có học thêm về thưpháp Trung Hoa. Đến thập niên 90, tôi có cơ duyên nghiêncứu về Thiền học. Thiền đã đi vào đời sống hiện đại vớinhiều tác phẩm văn học nghệ thuật, triết học, điều đó thúcđẩy tôi chú ý và hướng mạnh đến việc đi tìm một phong cáchsáng tác thể hiện nội dung thiền trong hội họa.Sau 10 năm chiêm nghiệm về lĩnh vực nghệ thuật thiền, tìmtòi một phương cách diễn đạt, tôi đã ngưng không dùng cácmàu sắc đỏ xanh vàng tím trong tác phẩm mà chỉ dùng mựcvà nước để trở về với sự thuần chân, mộc mạc và nguyên sơ,phù hợp với tư tưởng thiền. Tôi phối hợp 3 lĩnh vực Thiền lý- Thư pháp - Hội họa để hình thành nên phong cách nghệthuật Thiền Thư Họa mới cho riêng mình.Khoảng trốngAnh có thể nói rõ hơn về cái gọi là phong cách nghệ thuậtmới của anh?Vào năm 1991, sau ngày được mời sang Malaysia triển lãm,khi về lại Úc, tôi đã gác cọ không vẽ nữa mà tập trung nghiêncứu thiền họa trong gần 10 năm dài. Đến năm 2000, tôi mớitạm rút ra kết luận về phong cách thiền họa cho riêng mình.Tôi đánh dấu giai đoạn chuyển hướng này bằng bức vẽ mộtngười đang thổi sáo ngồi giữa ngã rẽ của một dòng sông màchung quanh là cây rừng vắng lặng..Bố cục của tranh được đơn giản hóa tối đa, để lại nhiềukhoảng trống cần thiết để tâm người ngắm có thể đi vào cáikhông gian tựa hồ như vô cùng tận. Bố cục của tranh đượcđơn giản hóa tối đa, để lại nhiều khoảng trống cần thiết đểtâm người ngắm có thể đi vào cái không gian tựa hồ như vôcùng tận. Và nơi đó người ngắm sẽ hài hòa và dung hợp đượcý cảnh của tác phẩm, đồng thời cũng để hiển thị lý Sắc -Không.Sự phối hợp giữa thiền, thư, họa và khoảng trống đã hìnhthành một phong cách thiền họa riêng, chủ yếu diễn đạt nộitâm, kinh nghiệm đời sống qua cái nhìn của thiền. Thái độcủa nghệ sĩ thiền họa đối với nghệ thuật cũng là thái độ củathiền đối với cuộc sống.Trong các họa phẩm của anh thường chừa khoảng trống imlặng để người xem tự suy tưởng lấy. Xin hỏi điều này cógiống như khái niệm dư bạch (chừa khoảng trắng) trongthiền họa Nhật Bản không?Một cuộc du hành vào sự khai giác tâm linh và khám phánghệ thuật. Tranh và thư pháp của tác giả Trầm Kim Hòa chothấy sự minh triết, giản dị và hóm hỉnh của Thiền tông.TS Mae Anna Pang (nhà tuyển trạch về nghệ thuật châu Ácho Nhà trưng bày nghệ thuật Victoria, Úc)Khái niệm khoảng trống trong tác phẩm của tôi khác vớikhái niệm khoảng trống của thiền họa Nhật Bản để cho ngườixem tự suy tưởng lấy. Khoảng trống trong tranh của tôichính là để tâm người xem có chỗ để vào hòa nhập và cảmđược ý cảnh của tranh cũng như thể hội được ý của tác giảmuốn diễn đạt.Hơn nữa, khoảng trống tôi cũng xem như là tranh, tuy khôngnhìn được nhưng cảm được. Khoảng trống nhằm tạo cho bềmặt của tranh được thanh thoát, đơn giản, có thiền vị, tuytrống nhưng không thấy thiếu. Khoảng trống trong tranhđóng một vai trò quan trọng về bố cục, đồng thời cũng thểhiện lý Sắc - Không: nhân Không mà thấy Sắc, nhân Sắc thểhội Không - Sắc Không nhất như.Cái đẹp đó nằm trong sự buông xảThiền họa có những khác biệt gì so với hội họa phương Tây?Đường nét của thiền họa bất chấp luật phối cảnh(perspective) và luật vẽ bóng (chiaroscuro) vốn là định luậtcơ bản của lối họa Tây phương để dựng hình ba chiều. Để thểhiện cảm hứng nghệ thuật bằng mực và bút lông trên giấymỏng, đòi hỏi đường nét phải vẽ nhanh, tiết giảm tối đa vàchỉ thể hiện những gì thật cần thiết mà thôi. Nét bút của họasĩ phải dứt khoát như tia chớp, không tô sửa.Một nét chấm hay một đường cong không tượng trưng chocon chim hay ngọn núi, mà nét chấm đó chính là con chim,đường cong đó chính là ngọn núi, bởi vì thiền họa phải làsáng tạo.Bởi vì một sự vật chỉ đẹp khi nó không bị rà ...