Chứng rụng tóc (ALOPECIA)

Tham khảo tài liệu chứng rụng tóc (alopecia), y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chứng rụng tóc (ALOPECIA) Bµi 21 CHøNG RôNG TãC (ALOPECIA)MôC TIªU 1. M« t¶ c¸c thÓ l©m sµng cña chøng rông tãc theo YHH§. 2. Tr×nh bµy ®−îc c¬ chÕ bÖnh sinh cña Telogen effluvium, Androgenic vµ Areata alopecia. 3. Tr×nh bµy ®−îc c¬ chÕ bÖnh sinh cña chøng rông tãc theo YHCT. 4. LiÖt kª ®−îc c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ rông tãc Areata alopecia. 5. Tr×nh bµy ®−îc c¸ch cÊu t¹o bµi thuèc HËu thiªn lôc vÞ ph−¬ng theo d−îc lý cæ truyÒn vµ d−îc lý hiÖn ®¹i.1. §ÞNH NGHÜA Rông tãc ®−îc gäi lµ bÖnh lý khi sè tãc rông trong mét ngµy h¬n 100 sîihoÆc sè tãc rông sau khi ®· géi ®Çu mçi s¸ng h¬n 20 sîi.2. PH©N LO¹I C¸C CHøNG RôNG TãC NÕu sù ph©n bè l«ng vµ tãc cña c¶ 2 giíi ®−îc quyÕt ®Þnh bëi nång ®é cñaandrogen tuÇn hoµn vµ sè l−îng cña androgen receptor ë nang l«ng trong tõngvïng c¬ thÓ th× sù sinh tr−ëng cña tãc l¹i tïy thuéc vµo sù chuyÓn ho¸ trunggian cña androgen. Chøng rông tãc (kh«ng ®Ò cËp ®Õn hãi ®Çu do di truyÒn) ngoµi vÊn ®ÒthÈm mÜ, riªng nã cßn biÓu hiÖn mét t×nh tr¹ng søc kháe chung hoÆc mét bÖnhlý nµo kh¸c. Sau ®©y lµ mét sè ph©n lo¹i chung vÒ chøng rông tãc.2.1. Rông tãc ho¸ x¬ (scarring alopecia) VÒ mÆt vi thÓ vïng da ®Çu sÏ cã hiÖn t−îng viªm, ho¸ sîi vµ mÊt nangl«ng. VÒ mÆt ®¹i thÓ da ®Çu tr¬n l¸ng vµ kh«ng cßn thÊy ch©n tãc.380 Copyright@Ministry Of Health §©y lµ nh÷ng lo¹i rông tãc kh«ng cßn kh¶ n¨ng håi phôc n÷a. Th«ngth−êng lo¹i rông tãc nµy th−êng lµ hËu qu¶ cña mét sè bÖnh da nh−: Lichenplanus, Folliculitis decalvans, Cutaneus lupus hoÆc Linear scleroderma vµhiÕm h¬n lµ bÖnh sarcoidosis di c¨n ®Õn da.2.2. Rông tãc kh«ng ho¸ x¬ (non scarring alopecia) Kh«ng cã hiÖn t−îng viªm, ho¸ sîi vµ mÊt nang l«ng. VÒ mÆt ®¹i thÓtuy th©n tãc mÊt nh−ng ch©n tãc vÉn cßn, do ®ã tãc sÏ mäc trë l¹i sau khi ®·lo¹i trõ nguyªn nh©n cña nã. Sau ®©y lµ mét sè nguyªn nh©n, dÊu hiÖu l©m sµng vµ c¸ch xö trÝ cñachóng2.2.1. Telogen effluvium Cã hiÖn t−îng tãc rông ph©n t¸n kh¾p da ®Çu, nã th−êng xuÊt hiÖn saumét ®ît sèt cao, nhiÔm trïng gi¶i phÉu hoÆc mét stress t©m lý vµ nhÊt lµ sausinh (do sù thay ®æi hormon). HiÖn t−îng nµy chØ x¶y ra sau nh÷ng stress nãi trªn trong kho¶ng tõ 6tuÇn ®Õn 4 th¸ng. Cã thÓ lµ do c¸c stress ®· g©y nªn mét sù thÊt nhÞp(asynchronization) vèn lµ b×nh th−êng cña chu tr×nh mäc tãc trë thµnh ®ångnhÞp (synchronization) bÊt th−êng khiÕn cho mét sè l−îng lín sîi tãc ®· vµ®ang mäc (anagen) ®ång lo¹t ®i vµo giai ®o¹n chÕt (telogen phase). Trong tr−êng hîp nµy thÇy thuèc chØ nªn theo dâi vµ gi¶i thÝch cho bÖnhnh©n ®ång thêi t×m kiÕm nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c cã thÓ do thuèc hoÆc c¸cbÖnh liªn quan tíi chøc n¨ng tuyÕn gi¸p.2.2.2. Androgenic alopecia Cã hiÖn t−îng tãc trë nªn ng¾n vµ máng ë vïng gi÷a da ®Çu, ®ång thêi mÝtãc - tr¸n thôt lïi vÒ phÝa sau (râ nhÊt ë phô n÷). C¬ chÕ lµ do t¨ng sù nhËyc¶m cña tãc ®èi víi testosteron hoÆc t¨ng nång ®é androgen tuÇn hoµn ën÷ giíi (b×nh th−êng lµ d−íi 2 nanogram/ml ®èi víi testosteron vµ 8000nanogram/ml ®èi víi dehydroepiandroserone). NÕu ng−êi phô n÷ cã triÖu chøng rËm l«ng, giäng trë nªn trÇm, ©m vËtph× ®¹i th× nªn nghi ngê ®Õn u buång trøng hoÆc th−îng thËn. VÒ mÆt xö trÝ, nÕu kh«ng cã biÓu hiÖn cña t¨ng androgen cã thÓ b«iminoxidil vµ hoÆc tretinoin, nÕu kh«ng hiÖu qu¶ cã thÓ cÊy tãc.2.2.3. Alopecia areata Th−êng x¶y ra ë tuæi 15 - 45, tÇn suÊt ë c¶ 2 giíi lµ nh− nhau. Cã nhiÒugi¶ thiÕt ®Ò cËp ®Õn yÕu tè miÔn dÞch nh−: 381 Copyright@Ministry Of Health − BÖnh th−êng phèi hîp víi c¸c bÖnh tù miÔn nh− bÖnh tuyÕn gi¸p, bÖnh b¹ch biÕn (vitiligo) vµ thiÕu m¸u ¸c tÝnh. − T×m thÊy sù cã mÆt cña kh¸ng thÓ kh¸ng tÕ bµo thµnh d¹ dµy vµ kh¸ng thÓ kh¸ng tuyÕn gi¸p. − Sù tÈm nhuém cña lympho T trong nang tãc vµ quanh ch©n tãc (peribulbar). − VÒ mÆt l©m sµng, chøng rông tãc cã thÓ giíi h¹n ë nh÷ng thÓ multifocal víi nh÷ng vßng trßn rông tãc ®−êng kÝnh 2 - 5cm, ®−êng biªn râ rµng hoÆc ë thÓ marginal (chØ rông tãc sau g¸y, ®Æc biÖt lµ ë trÎ con); hoÆc lan trµn kh¾p ®Çu (totalis); hoÆc tíi c¶ nh÷ng vïng cã l«ng hoÆc r©u mµ trong ®ã 10% tr−êng hîp c¶ nh÷ng mãng tay vµ ch©n còng bÞ biÕn d¹ng nh− gå lªn, lâm xuèng, cã vÕt rç, cã nÕp (universalis). Alopecia areata Alopecia areata (universalis) Trong tr−êng hîp nµy ta cã thÓ sö dông: + B«i c¸c thuèc mì cã steroid víi nh÷ng sang th−¬ng giíi h¹n vµ nh÷ng tr−êng hîp cßn nhÑ vµ sím. LiÖu tr×nh nµy kÐo dµi ®Õn 2 th¸ng. + Tiªm vµo trong sang th−¬ng c¸c steroid ®èi víi nh÷ng sang th−¬ng nhá vµ chËm håi phôc. Ph−¬ng ph¸p nµy ®Æc biÖt cã hiÖu qu¶ trong tr−êng hîp c¸c l«ng mµy bÞ rông. + B«i thuèc dithranol dµnh cho nh÷ng sang th− ...