CHƯƠNG 2 MÁY BIẾN ÁP GIA DỤNG

2.1.1. Định nghĩa Máy biến áp là một thiết bị điện từ tĩnh, làm việc trên nguyên lý cảm ứng điện từ, dùng để biến đổi điện áp của hệ thống dòng điện xoay chiều mà vẫn giữ nguyên tần số. Máy biến đổi tăng điện áp được gọi là máy biến áp tăng áp. Máy biến đổi giảm điện áp được gọi là máy biến áp giảm áp
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHƯƠNG 2 MÁY BIẾN ÁP GIA DỤNGNguyen Van Do - ĐHĐL CHƯƠNG 2 MÁY BIẾN ÁP GIA DỤNG 2-1. KHÁI NIỆM CHUNG 2.1.1. Định nghĩa Máy biến áp là một thiết bị điện từ tĩnh, làm việc trên nguyên lý cảm ứng điện từ,dùng để biến đổi điện áp của hệ thống dòng điện xoay chiều mà vẫn giữ nguyên tần số. Máy biến đổi tăng điện áp được gọi là máy biến áp tăng áp. Máy biến đổi giảm điện áp được gọi là máy biến áp giảm áp. 2.1.2. Công dụng của máy biến áp Máy biến áp được sử dụng rất rộng rãi trong công nghiệp và trong đời sống. Ở mỗimột lĩnh vực, mục đích sử dụng của máy biến áp khác nhau dẫn đến kết cấu của máybiến áp cũng khác nhau. Trong truyền tải và phân phối điện năng, để dẫn điện từ nhà máy đến nơi tiêu thụcần phải có đường dây tải điện (hình 2-1). Khoảng cách từ nhà máy điện đến hộ tiêuthụ thường rất lớn, do vậy việc truyền tải điện năng phải được tính toán sao cho kinh tếnhất. Đường dây truyền tải Hộ tiêu ~ thụ MF Đ MBA giảm áp MBA tăng áp Hình 2-1. Hệ thống sản xuất, truyền tải và phân phối điện năng Cùng một công suất truyền tải trên đường dây, nếu tăng được điện áp thì dòng điệntruyền tải sẽ giảm xuống, từ đó có thể giảm tiết diện và trọng lượng dây dẫn, dẫn tới hạgiá thành đường dây truyền tải, đồng thời tổn hao năng lượng trên đường dây cũnggiảm. Vì vậy, muốn truyền tải công suất lớn đi xa, ít tổn hao và tiết kiệm kim loại màu,trên đường dây người ta phải dùng điện áp cao, thường là 35, 110, 220 và 500 kV.Trên thực tế, các máy phát điện không có khả năng phát ra những điện áp cao như vậy,thường chỉ từ 3 đến 21 kV, do đó phải có thiết bị để tăng điện áp ở đầu đường dây lên.Mặt khác các hộ tiêu thụ thường yêu cầu điện áp thấp, từ 0,4 đến 6 kV, do đó đến đâyphải có thiết bị giảm điện áp xuống. Những thiết bị dùng để tăng điện áp ở đầu ra củamáy phát điện, tức là ở đầu đường dây tải điện và giảm điện áp khi tới hộ tiêu thụ, tứclà ở cuối đường dây tải điện gọi là các máy biến áp. Đó là loại thiết bị biến đổi điện áp.Trong hệ thống truyền tải điện, muốn truyền tải và phân phối công suất từ nhà máyđiện đến tận các hộ tiêu thụ một cách hợp lí, thường phải qua ba, bốn lần tăng và giả mđiện áp. Trong kĩ thuật điện tử, người ta sử dụng máy biến áp để thực hiện chức năng ghépnối tín hiệu giữa các tầng, thực hiện kĩ thuật khuếch đại tín hiệu… Các máy biến ápthường gặp là: biến áp loa, biến áp mành, biến áp dòng, biến áp trung tần, biến áp đảopha, cuộn chặn ... 36Nguyen Van Do - ĐHĐL Ngoài ra, trong thực tế còn gặp nhiều loại máy biến áp khác được chế tạo theo yêucầu sử dụng như: máy biến áp điều chỉnh, máy biến tự ngẫu, máy biến áp chỉnh lưu,máy biến áp hàn … 2.1.3. Phân loại máy biến áp Có nhiều loại máy biến áp và nhiều cách phân loại khác nhau: Theo công dụng, máy biến áp gồm những loại chính sau: - Máy biến áp điện lực dùng để truyền tải và phân phối điện năng; - Máy biến áp điều chỉnh loại công suất nhỏ (phổ biến trong các gia đình) có khảnăng điều chỉnh để giữ cho điện áp thứ cấp phù hợp với đồ dùng điện khi điện áp sơcấp thay đổi. - Máy biến áp công suất nhỏ dùng cho các thiết bị đóng cắt, các thiết bị điện tử vàtrong gia đình. - Các máy biến áp đặc biệt: Máy biến áp đo lường; máy biến áp làm nguồn cho lòluyện kim hoặc dùng chỉnh lưu, điện phân; máy biến áp hàn điện; máy biến áp dùng đểthí nghiệm ... Theo số pha của dòng điện được biến đổi, máy biến áp được chia thành loại mộtpha và loại ba pha. Theo vật liệu làm lõi, người ta chia ra máy biến áp lõi thép và máy biến áp lõikhông khí. Thep phương pháp làm mát, người ta chia ra máy biến áp làm mát bằng dầu, máybiến áp làm mát bằng không khí (biến áp khô). Hình 2-2 giới thiệu một số loại máy biến áp dùng trong truyền tải và phân phốiđiện năng và máy biến áp dùng trong gia đình. a) b) c) d) Hình 2-2. Một số loại máy biến áp. a, b) - Biến áp phân phối; c, d) Biến áp dùng trong gia đình 37Nguyen Van Do - ĐHĐL 2-2. CẤU TẠO, NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CỦA MÁY BIẾN ÁP 2.2.1. Cấu tạo máy biến áp Máy biến áp gồm ba bộ phận chính: lõi thép (bộ phần dẫn từ), dây quấn (bộ phậndẫn điện) và vỏ máy. Ngoài ra máy còn có các bộ phận khác như: cách điện, đồng hồđo, bộ phận điều chỉnh, bảo vệ ... a) Lõi thép Lõi thép được làm từ thép kĩ thuật điện, được cán thành các lá thép dày 0,3; 0,35;0,5 mm, hai mặt có phủ sơn cách điện để gi ...