Chương 3 : Quan hệ giữa tỷ suất lợi nhuận và tỷ suất giá trị thặng dư

Tổng số lợi nhuận là bằng tổng số giá trị thặng dư nhờ có tư bản ấy mà đã được sản xuất ra trong một thời kỳ lưu thông nhất định. Vậy bây giờ, chúng ta hãy tạm thời không nói đến sự việc này là: một mặt, giá trị thặng dư đó phân ra thành các hình thái phái sinh: lợi tức của tư bản, địa tô, thuế,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương 3 : Quan hệ giữa tỷ suất lợi nhuận và tỷ suất giá trị thặng dư Ch¬ng III. - quan hÖ gi÷a tû suÊt lîi nhuËn... 114 115 phÇn thø nhÊt. - sù chuyÓn hãa gi¸ trÞ thÆng d... ph¬ng tr×nh nµy còng cã thÓ biÓu hiÖn b»ng tû lÖ p : m = v : C, ch¬ng III nghÜa lµ tû suÊt lîi nhuËn so víi tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d th× còng nh t quan hÖ gi÷a tû suÊt lîi nhuËn b¶n kh¶ biÕn so víi toµn bé t b¶n. vµ tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d Tõ tû lÖ ®ã, cã thÓ rót ra kÕt luËn r»ng tû suÊt lîi nhuËn p bao giê còng bÐ h¬n m, tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d, v× v, t b¶n kh¶ biÕn, bao giê Nh ®· nãi ë cuèi ch¬ng trªn, ë ®©y, còng nh nãi chung trong toµn còng nhá h¬n C, tæng sè cña v + c, cña t b¶n kh¶ biÕn vµ t b¶n bÊtbé phÇn thø nhÊt, chóng ta gi¶ ®Þnh r»ng ®èi víi mét t b¶n nhÊt biÕn; trõ trêng hîp duy nhÊt kh«ng thÓ cã trong thùc tiÔn lµ v = C,®Þnh, tæng sè lîi nhuËn lµ b»ng tæng sè gi¸ trÞ thÆng d nhê cã t b¶n tøc lµ trêng hîp nhµ t b¶n kh«ng øng tríc t b¶n bÊt biÕn g× c¶, kh«ngÊy mµ ®· ®îc s¶n xuÊt ra trong mét thêi kú lu th«ng nhÊt ®Þnh. VËy øng tríc t liÖu s¶n xuÊt, mµ chØ øng ®éc cã tiÒn c«ng th«i.b©y giê, chóng ta h·y t¹m thêi kh«ng nãi ®Õn sù viÖc nµy lµ: métmÆt, gi¸ trÞ thÆng d ®ã ph©n ra thµnh c¸c h×nh th¸i ph¸i sinh: lîi tøc Ngoµi ra, trong khi nghiªn cøu, chóng ta cßn cÇn chó ý ®Õn métcña t b¶n, ®Þa t«, thuÕ, v.v., vµ mÆt kh¸c th× trong ®a sè trêng hîp, lo¹t c¸c nh©n tè kh¸c cã ¶nh hëng quyÕt ®Þnh tíi lîng c, v vµ m, vµgi¸ trÞ thÆng d ®ã tuyÖt nhiªn kh«ng nhÊt trÝ víi lîi nhuËn díi h×nh v× thÕ cÇn ®îc nh¾c ®Õn mét c¸ch v¾n t¾t.th¸i mµ lîi nhuËn nµy thu ®îc do t¸c dông cña tû suÊt lîi nhuËn trung Thø nhÊt lµ gi¸ trÞ cña tiÒn. Chóng ta cã thÓ coi gi¸ trÞ ®ã bÊt cøb×nh chung, ®iÒu chóng ta sÏ bµn ë phÇn hai. ë ®©u còng kh«ng thay ®æi. NÕu vÒ mÆt sè lîng, lîi nhuËn vµ gi¸ trÞ thÆng d lµ b»ng nhau, Thø hai lµ sù chu chuyÓn. Chóng ta h·y t¹m thêi g¸c l¹i kh«ng bµnth× lîng cña lîi nhuËn vµ lîng cña tû suÊt lîi nhuËn ®Òu do nh÷ng tû sè ®Õn nh©n tè ®ã, v× ¶nh hëng cña nã ®èi víi tû suÊt lîi nhuËn sÏ lµgi÷a nh÷ng sè lîng gi¶n ®¬n quyÕt ®Þnh, - nh÷ng sè lîng nµy lµ ®èi tîng nghiªn cøu cña mét ch¬ng riªng sau nµy. {Cßn ë ®©y th×nh÷ng sè lîng ®· biÕt hoÆc lµ nh÷ng sè lîng mµ ngêi ta cã thÓ x¸c chóng ta chØ nãi tríc mét ®iÓm: c«ng thøc p = m chØ ®óng mét c¸ch®Þnh ®îc trong tõng trêng hîp. Nh vËy, sù nghiªn cøu cña chóng ta chÝnh x¸c ®èi víi mét thêi kú chu chuyÓn cña t b¶n kh¶ biÕn th«i,ngay tõ ®Çu sÏ diÔn ra trong lÜnh vùc thuÇn tóy to¸n häc. nhng chóng ta cã thÓ lµm cho c«ng thøc ®ã còng ®óng ®èi víi c¶ chuChóng ta sÏ gi÷ nh÷ng quy íc ®· dïng trong c¸c quyÓn I vµ II. Toµn bé chuyÓn hµng n¨m nÕu chóng ta thay m, tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d gi¶nt b¶n C chia ra thµnh t b¶n bÊt biÕn c vµ t b¶n kh¶ biÕn c vµ s¶n ®¬n, b»ng mn, tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d hµng n¨m, trong ®ã n lµ sèsinh ra mét gi¸ trÞ thÆng d lµ m. Tû sè gi÷a gi¸ trÞ thÆng d Êy víi t vßng chu chuyÓn cña t b¶n kh¶ biÕn trong mét n¨m (xem T b¶nb¶n kh¶ biÕn øng tríc, tøc lµ th× chóng ta gäi lµ tû suÊt gi¸ trÞ thÆng quyÓn II, ch. XVI, 1), - Ph.¡.}.d dïng ký hiÖu m ®Ó chØ. VËy chóng ta cã = m , do ®ã m = mv. Thø ba lµ, cÇn chó ý ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng, ¶nh hëng cña nãNõu ®em so gi¸ trÞ thÆng d ®ã kh«ng ph¶i víi t b¶n kh¶ biÕn n÷a mµ ®èi víi tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d ®· ®îc nghiªn cøu tØ mØ trong Tvíi toµn bé t b¶n, th× nã gäi lµ lîi nhuËn (p) vµ tû sè gi÷a gi¸ trÞ thÆng b¶n quyÓn I, phÇn IV. Nhng n¨ng suÊt lao ®éng cßn cã thÓ ¶nh h-d m víi toµn bé t b¶n C, tøc gäi lµ tû suÊt lîi nhuËn p. Nh vËy chóngta cã: ëng trùc tiÕp ®Õn tû suÊt lîi nhuËn, Ýt nhÊt lµ cña mét t b¶n c¸ biÖt, nÕu t b¶n c¸ biÖt ®ã ho¹t ®éng víi mét n¨ng suÊt cao h¬n n¨ng suÊt ...