Chương 4: Kỹ thuật chăn nuôi các loại dê

Chương 4: Kỹ thuật chăn nuôi các loại dê nhằm cung cấp cho các bạn những hiểu biết cần thiết về kỹ thuật chăn nuôi các loại dê khác nhau gồm dê sinh sản, dê con, dê thịt và dê sữa. Ngoài ra, một số kỹ thuật đặc biệt trong chăm sóc và quản lý dê cũng được giới thiệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương 4: Kỹ thuật chăn nuôi các loại dê Chng 4 KỸ THUẬT CHĂN NUÔI CÁC LOẠI DÊ Mỗi loại dê ñòi hỏi người chăn nuôi phải có kỹ thuật chăm sóc nuôi dưỡng và sử dụngphù hợp với ñặc ñiểm sinh lý và sản xuất của chúng. Chương này mang tính chuyên khoanhằm cung cấp cho sinh viên những hiểu biết cần thiết về kỹ thuật chăn nuôi các loại dê khácnhau gồm dê sinh sản, dê con, dê thịt và dê sữa. Ngoài ra, một số kỹ thuật ñặc biệt trongchăm sóc và quản lý dê cũng ñược giới thiệu.I. CHĂN NUÔI DÊ CÁI SINH SẢN1.1. Hoạt ñộng sinh dục và sinh sản của dê cái Dê là gia súc có khả năng sinh sản nhanh hơn nhiều so với bò và trâu. Thông thườngtuổi ñộng dục lần ñầu của dê 6-8 tháng tuổi, tuổi phối giống lần ñầu 8-10 tháng và tuổi ñẻ lứañầu là 12-14 tháng. Các giống dê khác nhau, ñiều kiện nuôi dưỡng chăm sóc và ngoại cảnhkhác nhau thì tuổi ñẻ lứa ñầu của dê cũng có thể khác nhau. Một số chỉ tiêu về sinh sản của giống dê Cỏ, Bách thảo và dê lai ở Việt Nam ñược trìnhbày ở bảng 4-1. Bảng 4-1: Một số ñặc ñiểm sinh sản của dê Bách thảo, dê Cỏ và dê lai F1Loại dê Dê Cỏ Dê lai Dê Dê lai (BTxCỏ) Bách Thảo (Ân ðộ xCỏ)Tuổi ñộng dục lần ñầu(ngày) 184,7 187,8 232,5 255,7Chu kỳ ñộng dục (ngày) 22,15 21,4 20,20 19,9Tuổi ñẻ lứa ñầu (ngày) 344,0 362,4 395,5 416,7ðộng dục lại sau ñẻ (ngày) 93,0 75,1 67,00 75,8Khoảng cách lứa ñẻ (ngày) 275,6 260,0 253,2 260,0Thời gian mang thai (ngày) 150,1 150,4 155,0 153,0Số con ñẻ ra/lứa (con) 1,51 1,64 1,58 1,56Số con ñẻ ra/cái/năm (con) 1,97 2,27 2,27 2,16 Nguồn : ðinh Văn Bình và CS (1998) Chu kỳ ñộng dục của dê là 19-21 ngày. Thời gian biểu hiện ñộng dục kéo dài 1-3 ngày. Biểu hiện ñộng dục của dê cái gồm: + Phần ngoài của bộ phận sinh dục sưng, chảy dịch nhờn, ñỏ và nóng lên. + Ðuôi luôn luôn ve vẩy. + Nhảy lên lưng con khác hoặc con dê khác nhảy lên. + Kêu la và giảm ăn. + Nếu ñang tiết sữa thì giảm sữa ñột ngột. Dê thường ñộng dục quanh năm. Tuy nhiên ở những thường xảy ra khô hạn nặng và kéodài làm cho dê bị giảm trọng và chịu nhiều stress về dinh dưỡng thì chúng có thể không cóbiểu hiện ñộng dục trong mùa này vì lý do dinh dưỡng. Giao phối ở dê thường xảy ra trước khi trứng rụng. Tinh trùng ñến ống dẫn trứng và cònmột số có thể ñược dự trữ ở cổ tử cung tới 3 ngày và tiếp tục ñược phóng thích vào tử cung.Tại ñây chúng có thể sống ñược 30giờ. Sau khi ñược thụ tinh, hợp tử ñi ñến tử cung mất72giờ.1.2. Phối giống cho dê cái a. Thời gian ñưa vào phối giống ðối với dê cái nên cho phối giống lần ñầu khi dê ñạt ñược ñộ tuổi và khối lượng tốithiểu cần thiết, như dê Bách Thảo thường phải 7-9 tháng tuổi và khối lượng phải ñạt 19-20kg.Trong thực tế sản xuất áp dụng bằng cách bỏ qua 2 lần dộng dục ñầu tiên của dê cái sau ñómới phối giống. ðối với dê cái sinh sản, thường sau khi ñẻ 1,5-2 tháng khi dê ñã phục hồi sứckhoẻ mới cho phối giống lại. b. Phát hiện ñộng dục và phối giống Nếu nhốt chung dê ñực với dê cái thì dê ñực dễ dàng phát hiện ra những con dê cái ñộngdục. Vì thế ñể phát hiện dê cái ñộng dục người ta có thể quan sát theo dõi các dấu hiệu ñộngdục của dê cái hay sử dụng một vài con ñực “thí tình” ñể kiểm tra. ðối với dê có thể dùngphương pháp ñeo bao dương vật cho con ñực ñể làm việc này. Buổi sáng thả dê cái và dê ñựcra sân chơi, theo dõi ñàn dê, nếu thấy con ñực ñuổi theo con dê cái nào mà con cái ñó ñứng imcho con ñực nhảy thì nhanh chóng bắt nhốt riêng con dê cái ñó vào chuồng, kiểm tra nếu thấyâm hộ hơi sưng và ướt thì chọn con ñực theo sơ ñồ phối giống ñể cho phối. Hình 4-1: Biểu hiện ñộng dục và thời ñiểm phối giống thích hợp cho dê 2 Khi phát hiện ñược dê ñộng dục thì sau 18-36 giờ cho dê giao phối là thích hợp. Trongsản xuất thường khi phát hiện dê ñộng dục ngày hôm nay thì hôm sau cho giao phối vào buổisáng và phối lặp lại vào buổi chiều sau khi chăn thả về là phù hợp. Thường sau phối giống 21 ngày, nếu dê cái không ñộng dục lại thì có nghĩa là dê cái ñãcó thể có chửa. Sau khi cho phối cần ghi chép lại số hiệu dê ñực, ngày phối ñể theo dõi, quảnlý giống và dự kiến ngày dê ñẻ ñể chuẩn bị ñỡ ñẻ cho dê. Thực tế, hầu hết các ñàn dê có chung ñực cái và ñược chăn thả tự do vì vậy phối giốngtự nhiên là phổ biến. Phối tinh nhân tạo sẽ phức tạp hơn, tỷ lệ ñậu thai thấp hơn ...