Chương 6: Mô hình hóa USE CASE

Phân tích thiết kế hệ thống Giảng viên: Lê Đắc Nhường Chương 16 G Mô hình hóa User Case 16.1- Giới thiệu Use Case Trong giai đoạn phân tích, người sử dụng cộng tác cùng nhóm phát...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương 6: Mô hình hóa USE CASEPhân tích thiết kế hệ thống hướng đối tượng bằng UMLChương 6MÔ HÌNH HOÁ USE CASEMục tiêuSau khi học xong sinh viên có thể: - Hiểu ý nghĩa của việc sử dụng sơ đồ use case trong biểu diễn yêu cầu hệ thống - Xác định được các tác nhân và mối quan hệ giữa các tác nhân của một hệ thống phần mềm - Xác định được các use case biểu diễn chức năng phần mềm hệ thống và mối quan hệ giữa tác nhân cà use case nhằm xây dựng sơ đồ use case mô tả yêu cầu phần mềm hệ thống - Tinh chế sơ đồ use case nhằm làm gia tăng tính diễn đạt, tính tái sử dụng qua việc sử dụng các liên kết , Giới thiệuTrong giai đoạn phân tích, kết quả của quá trình khảo sát yêu cầu phản ánh quá trình làm việccủa người phát triển với người sử dụng. Các kết quả này phải nhắm đến yếu tố của ngườidùng. Có nghĩa là người phát triển trước tiên phải diễn đạt bức tranh của hệ thống tương laitheo cách nhìn của người sử dụng. Điều này sẽ giúp cho người dùng có thể thấy được hệthống sẽ làm thoã mãn các yêu cầu như thế nào và đó chính là chìa khoá đầu vào cho việcphát triển hệ thống trong các giai đoạn về sau. Một công cụ giúp diễn đạt điều này chính làmô hình use case.Jacobson và cộng sự của ông (1992) là những người tiên phong trong việc sử dụng mô hìnhuse case để phân tích yêu cầu hệ thống. Bởi vì mô hình use case đặt trọng tâm để biểu diễn hệthống hiện tại làm gì, hệ thống mới sẽ làm gì và môi trường của nó. Nó giúp cho người pháttriển có thể hiểu rõ về yêu cầu chức năng hệ thống mà không quan tâm đến chức năng nàyđược cài đặt như thế nào.Để hiểu yêu cầu của hệ thống, chúng ta phải tìm ra người dùng sẽ sử dụng hệ thống như thếnào. Do đó từ một quan điểm người dùng chúng ta phát hiện các tình huống sử dụng khácnhau của người dùng, các tình huống này được thiết lập bởi các use case, tổng hợp các usecase và tác nhân cùng với quan hệ giữa chúng sẽ cho ta một mô hình use case mô tả yêu cầucủa hệ thống.Trong chương 5, quá trình mô hình hoá nghiệp vụ được áp dụng đối với các hệ thống nghiệpvụ và kết quả của nó sẽ cung cấp sơ đồ use case từ việc thống nhất các yêu cầu hệ thống phầnmềm để tự động hoá hoạt động của hệ thống nghiệp vụ đó. Tuy nhiên, trong những hệ thốngmà không có hoạt động nghiệp vụ (ví dụ: hệ thống nhúng), hoặc các nghiệp vụ của hệ thốngkhông quá phức tạp hoặc không quan tâm để mô hình hoá nghiệp vụ thì việc xây dựng môhình use case phần mềm sẽ là bước tiếp cận mô hình hoá đầu tiên về hệ thống. Một tiến trìnhxây dựng sơ đồ use case bao gồm các bước sau: - Xác định tác nhân hệ thống o Ai đang sử dụng hệ thống? o Hoặc trong trường hợp phát triển mới thì ai sẽ sử dụng hệ thống? - Phát triển use case o Người dùng (tác nhân) đang làm gì với hệ thống? 74Phân tích thiết kế hệ thống hướng đối tượng bằng UML o Hoặc trong trường hợp hệ thống mới thì người dùng sẽ làm gì với hệ thống? - Xây dựng sơ đồ use case o Xác định mối quan hệ giữa tác nhân – use case o Xác định mối quan hệ giữa các use case - Phân chia sơ đồ use case thành các gói (package)Xác định tác nhânTác nhân (actor)Ý nghĩa: một tác nhân là một đối tượng bên ngoài hệ thống giao tiếp với hệ thống theo mộttrong những hình thức sau: - Tương tác, trao đổi thông tin với hệ thống hoặc sử dụng chức năng hệ thống - Cung cấp đầu vào hoặc nhận các đầu ra từ hệ thống - Không điều khiển hoạt động của hệ thốngKý hiệu Tên tác nhânTên tác nhân: tên tác nhân là một danh từQuan hệ giữa các tác nhân:Là quan hệ tổng quát hóa và chuyên biết hoáVí dụ: Khách hàng Nhân viên Thủ kho Nhân viên bán hàng Khách quenXác định tác nhânXác định tác nhân cũng được xem có tầm quan trọng như xác định class, use case, liên kết,….Khi xác định người sử dụng phần mềm hệ thống, chúng ta đừng quan trọng vấn đề quan sátngười nào đang sử dụng hệ thống mà chúng ta nên xác định xem vai trò chịu trách nhiệmtrong việc sử dụng hệ thống. Nghĩa là tác động lên hệ thống theo nghĩa cung cấp thông tincho hệ thống hoặc nhận kết quả xử lý từ hệ thống.Tác nhân được hiểu là một vai trò tham gia vào hệ thống không giống như một con người cụthể hoặc một công việc. Một đối tượng có thể tham gia vào một hoặc nhiều vai trò 75Phân tích thiết kế hệ thống hướng đối tượng bằng UML Người dùng Tác nhân Use case Nguyễn Văn A Khách hàng Bán hàng Nguyễn Thị B NV bán hàng Trần Văn C Thủ kho Đặt mua NGKQua quá trình khảo sát và phân tích tài liệu hệ thống, chúng ta có thể nhận ra các tác nhânthông qua các câu hỏi sau: - Ai đang sử dụng hệ thống? Hoặc ai được tác động bởi hệ thống? Hoặc nhóm đối tượng nào cần hệ thống trợ giúp để làm công việc? (tác nhân chính) - Ai tác động tới hệ thống? Những nhóm đối tượng nào hệ thống cần để thực hiện hoạt động của nó (hoạt động gồm chức năng chính và chức năng phụ, như là chức năng quản trị)? - Những phần cứng hoặc hệ thống bên ngoài nào sử dụng hệ thống?Ví dụ: trong hoạt động của máy ATM của một ngân hàng, các tác nhân được xác định là: Nhân viên Khách hàng Nhân viên vận hành ngân hàngTrong đó, các tác nhân Khách hàng, Nhân viên ngân hàng là các tác n ...